Choroby ↓

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Węgiel aktywny to substancja, która dzięki porowatej strukturze potrafi wiązać różnego rodzaju substancje, co sprawia, że znajduje zastosowanie zarówno w farmakologii, jak i kosmetologii. Węgiel coraz częściej pojawia się w formułach przeznaczonych do detoksykacji organizmu, a jego właściwości adsorpcyjne są wykorzystywane w preparatach kosmetycznych redukujących nadmiar sebum i zanieczyszczeń, a nawet w wybielających pastach do zębów. Co to jest węgiel aktywny? Węgiel aktywny to oczyszczona, specjalnie przetworzona forma węgla o bardzo dużej powierzchni czynnej i silnie porowatej strukturze. Powstaje najczęściej z surowców organicznych, takich jak drewno, torf czy łupiny kokosowe, które poddaje się procesowi karbonizacji, a następnie aktywacji (chemicznej lub termicznej). W wyniku tych procesów materiał uzyskuje zdolność adsorpcji, czyli wiązania na swojej powierzchni różnych związków chemicznych. Ta właściwość sprawia, że węgiel aktywny jest wykorzystywany zarówno w preparatach farmaceutycznych, jak i w kosmetykach, a także w filtracji wody i powietrza. W formie farmaceutycznej występuje zwykle jako proszek lub tabletki, natomiast w kosmetologii dodawany jest m.in. do masek, past do zębów i mydeł o działaniu oczyszczającym. Węgiel aktywny a aktywowany Określenia węgiel aktywny i węgiel aktywowany dotyczą w praktyce tego samego surowca. Różnica wynika jedynie z nazewnictwa – obie nazwy odnoszą się do węgla poddanego procesowi aktywacji, który nadaje mu porowatą strukturę i zdolność adsorbowania różnych substancji. W literaturze naukowej częściej pojawia się określenie węgiel aktywowany, podkreślające sam proces technologiczny. W komunikacji produktowej i potocznej dominuje natomiast termin węgiel aktywny. Obydwa warianty są poprawne i stosowane zamiennie.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Bostonka to infekcja wirusowa najczęściej występująca u małych dzieci, choć może pojawić się również u osób dorosłych. Charakteryzuje się specyficzną wysypką oraz objawami grypopodobnymi. Schorzenie zwykle ma łagodny przebieg, jednak potrafi być wyjątkowo uciążliwe i wymaga odpowiedniej pielęgnacji oraz obserwacji.  Co to jest bostonka? Bostonka, znana również jako choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), to wirusowa infekcja wywoływana głównie przez enterowirusy, najczęściej wirusy Coxsackie. Schorzenie najczęściej występuje u małych dzieci, jednak zarazić się nią mogą także dorośli. Jej charakterystyczne objawy obejmują gorączkę, ogólne osłabienie oraz bolesne pęcherzyki i wysypkę zlokalizowaną na dłoniach, stopach i w jamie ustnej. Potoczne określenie „bostonka” nawiązuje do Bostonu, gdzie po raz pierwszy szczegółowo opisano ognisko zachorowań prezentujące właśnie taki zestaw symptomów. 

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Odmrożenia to jedna z zimowych dolegliwości, która może pojawić się nie tylko podczas górskich wypraw, ale także w codziennych sytuacjach – na spacerze, podczas drogi do pracy czy w czasie zimowych aktywności na świeżym powietrzu. Choć często kojarzą się z chwilowym dyskomfortem, nieleczone mogą prowadzić do poważniejszych uszkodzeń skóry i tkanek. Szybkie rozpoznanie pierwszych objawów pozwoli ograniczyć ryzyko powikłań.  Odmrożenie skóry – co to? Odmrożenie skóry to uszkodzenie tkanek spowodowane działaniem niskiej temperatury, często połączone z wpływem wiatru i wilgoci. Dochodzi wtedy do zwężenia naczyń krwionośnych, ograniczenia przepływu krwi i wychłodzenia komórek, co prowadzi do ich stopniowego uszkodzenia. Najczęściej odmrożenia dotyczą palców rąk i stóp, nosa, uszu oraz policzków – czyli miejsc najbardziej narażonych na kontakt z zimnem. Zmiany mogą mieć różne nasilenie: od lekkiego zaczerwienienia i drętwienia po tworzenie pęcherzy, a nawet martwicę tkanek.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

1 grudnia obchodzony jest Światowy Dzień AIDS. To doskonała okazja, by zwrócić uwagę na wirusa HIV i jego konsekwencje. Mimo postępów medycyny, świadomość społeczna oraz znajomość przyczyn i wczesnych objawów choroby pozostaje niewielka, a przecież wczesne wykrycie zakażenia i szybki dostęp do leczenia stanowią podstawę do zmniejszenia zagrożeń związanych z AIDS. AIDS co to? AIDS (ang. Acquired Immunodeficiency Syndrome, czyli Zespół Nabytego Niedoboru Odporności) to choroba spowodowana zakażeniem wirusem HIV. Wirus atakuje komórki układu odpornościowego, osłabiając jego zdolność do zwalczania infekcji i chorób. AIDS a HIV AIDS jest stanem końcowym zakażenia HIV – rozwija się, gdy układ odpornościowy zostaje poważnie osłabiony. Wirus HIV (Human Immunodeficiency Virus) to patogen odpowiedzialny za zakażenie organizmu. Sam wirus nie jest chorobą – powoduje stopniowe osłabienie układu odpornościowego. AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome) to zespół objawów, który rozwija się w wyniku długotrwałego zakażenia HIV. Oznacza to zaawansowane uszkodzenie odporności, prowadzące do pojawienia się ciężkich infekcji i nowotworów.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Haluksy to deformacja stopy, która potrafi nie tylko zmienić jej wygląd, ale przede wszystkim znacząco utrudnić codzienne funkcjonowanie. Ból, obrzęk i dyskomfort przy chodzeniu to tylko część dolegliwości, z którymi zmagają się osoby cierpiące na paluch koślawy. Wbrew pozorom problem nie dotyczy wyłącznie miłośniczek wysokich obcasów — jego podłoże bywa złożone i obejmuje zarówno nieodpowiednio dobrane obuwie, jak i czynniki genetyczne. Świadomość najczęstszych przyczyn oraz znajomość charakterystycznych objawów, oraz możliwości leczenia może poprawić komfort i sprawność stóp, a nawet zapobiec haluksom.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Trzydniówka, nazywana również rumieniem nagłym lub gorączką trzydniową, to jedna z najczęstszych infekcji wirusowych wieku dziecięcego. Choć jej przebieg zazwyczaj jest łagodny, potrafi zaniepokoić rodziców nagłym wzrostem temperatury i charakterystyczną wysypką. Zrozumienie przebiegu trzydniówki oraz sposobów łagodzenia dolegliwości ułatwi spokojniejsze przejście przez okres choroby i pomoże uniknąć niepotrzebnego stresu związanego z diagnostyką oraz objawami.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Przetaczanie krwi to jeden z najważniejszych zabiegów ratujących życie. Krew jest niezastąpiona — nie da się jej wyprodukować ani zastąpić syntetycznym odpowiednikiem, dlatego tak ogromne znaczenie ma każdy oddany mililitr. W dniach 22–26 listopada obchodzimy Dni Honorowego Krwiodawstwa Polskiego Czerwonego Krzyża, czyli wyjątkowy czas poświęcony wszystkim osobom, które bezinteresownie dzielą się tym najcenniejszym lekarstwem. To doskonała okazja, by przypomnieć, jak ogromne znaczenie ma krwiodawstwo oraz wyjaśnić jak wygląda proces oddawania krwi krok po kroku. 

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Wątroba to jeden z najważniejszych narządów ludzkiego organizmu – odpowiada za detoksykację, metabolizm tłuszczów i magazynowanie energii. Niestety, codzienny stres, niezdrowa dieta czy nadmierne spożycie alkoholu mogą obciążać jej pracę, prowadząc do różnego rodzaju dolegliwości. Wsparcie wątroby za pomocą fosfolipidów może pomóc odbudować komórki wątrobowe i przywrócić prawidłowe funkcjonowanie tego narządu.  Fosfolipidy co to? Budowa fosfolipidów Fosfolipidy to grupa organicznych związków chemicznych zaliczanych do lipidów. W ich budowie, oprócz glicerolu i długołańcuchowych kwasów tłuszczowych, znajduje się także reszta kwasu fosforowego oraz cholina. Fosfolipidy mają dwie wyraźnie różne części: hydrofilową głowę i  hydrofobowe ogonki. Głowa hydrofilowa (polarna) to ta część fosfolipidu, która dobrze współpracuje z wodnym środowiskiem komórki. Zawiera resztę kwasu fosforowego połączoną z grupą azotową, np. choliną, seryną lub etanoloaminą. Dzięki polarności ta część cząsteczki przyciąga wodę i w naturalny sposób ustawia się w stronę otoczenia wodnego w błonach komórkowych. Ogonki hydrofobowe to długie łańcuchy kwasów tłuszczowych, które „nie lubią” wody. Ustawiają się w kierunku wnętrza błony, z dala od środowiska wodnego, tworząc razem z innymi fosfolipidami stabilną strukturę. Dzięki takiej budowie fosfolipidy same układają się w dwuwarstwę lipidową, która jest fundamentem błon komórkowych. Polarność głowy i hydrofobowość ogonków sprawiają, że błona jest jednocześnie elastyczna i selektywnie przepuszczalna.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Po świątecznym biesiadowaniu często zmagamy się z uczuciem ciężkości, pełności czy odbijaniem. Suto zastawiony stół, kilka dokładek ulubionych potraw i kolejny serniczek potrafią przeciążyć żołądek, odbierając komfort trawienny. Po intensywnych kulinarnych celebracjach organizm potrzebuje nieco wsparcia, by odzyskać lekkość i zdrowy rytm. Leki na niestrawność i sprawdzone domowe sposoby pomogą ukoić przejedzony żołądek i wesprzeć naturalne procesy trawienne. Dyspepsja co to? Dyspepsja to nic innego jak niestrawność — zespół dokuczliwych objawów ze strony górnego odcinka układu pokarmowego. Najczęściej obejmuje uczucie ciężkości po posiłku, pełność, wzdęcia, odbijanie, czasem mdłości lub pieczenie w nadbrzuszu. Dyspepsja czynnościowa nie jest odrębną chorobą, lecz określeniem zestawu dolegliwości, które mogą pojawić się po zjedzeniu zbyt obfitego, tłustego czy ciężkostrawnego posiłku, ale także w wyniku stresu czy indywidualnej nadwrażliwości przewodu pokarmowego.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

19 listopada obchodziliśmy Światowy Dzień Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc (POChP) – schorzenia, które wciąż pozostaje jedną z najczęstszych przyczyn przewlekłej niewydolności oddechowej i przedwczesnej śmierci. To doskonała okazja, by zwrócić uwagę na problem, który często rozwija się po cichu, a pierwsze objawy bywają bagatelizowane lub przypisywane naturalnym procesom starzenia. Znajomość przyczyn, objawów oraz dostępnych metod terapii POChP pozwoli skuteczniej chronić zdrowie układu oddechowego. POChP co to? POChP to przewlekła, postępująca choroba układu oddechowego, w której dochodzi do trwałego zwężenia (obturacji) dróg oddechowych. Utrudnia to przepływ powietrza przez oskrzela, co prowadzi do duszności, przewlekłego kaszlu i ograniczonej tolerancji wysiłku. POChP obejmuje dwa procesy chorobowe: przewlekłe zapalenie oskrzeli – z nadprodukcją gęstej wydzieliny, kaszlem i częstymi infekcjami, rozedmę płuc – czyli uszkodzenie i poszerzenie pęcherzyków płucnych, co zaburza wymianę gazową w płucach.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Mimo że cukrzyca jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób przewlekłych, jej pierwsze symptomy często bywają niezauważone. Różne typy cukrzycy rozwijają się w odmienny sposób i wymagają innego postępowania. Świadomość zagrożeń, umiejętność rozpoznawania sygnałów ostrzegawczych i wiedza o tym, jak wspierać organizm w terapii, mogą realnie poprawić komfort życia diabetyka oraz zmniejszyć ryzyko powikłań. Co to jest cukrzyca? Cukrzyca to przewlekłe zaburzenie metaboliczne, w którym organizm nie jest w stanie prawidłowo wykorzystywać glukozy. Dochodzi do tego albo z powodu niedoboru insuliny, albo braku wrażliwości tkanek na jej działanie. W efekcie stężenie glukozy we krwi utrzymuje się na zbyt wysokim poziomie, co z czasem prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych, nerwów i narządów wewnętrznych. Typy cukrzycy Najczęściej diagnozowanym typem cukrzycy jest cukrzyca typu 2, związana z insulinoopornością i stopniowym osłabieniem wydzielania insuliny. Rozwija się powoli i przez długi czas może nie dawać wyraźnych objawów. Cukrzyca typu 1 ma charakter autoimmunologiczny – układ odpornościowy niszczy komórki trzustki produkujące insulinę. Wyróżnia się również cukrzycę ciążową, która pojawia się po raz pierwszy w trakcie ciąży i wymaga uważnej kontroli dla bezpieczeństwa mamy i dziecka. Rzadziej diagnozowane są cukrzyce monogenowe, a także zaburzenia gospodarki węglowodanowej rozwijające się w przebiegu innych chorób, zaburzeń hormonalnych lub jako skutek stosowanych leków.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Suchość, łuszczenie i uporczywy świąd skóry głowy lub twarzy mogą być czymś więcej niż tylko chwilową reakcją na kosmetyk. Często są to objawy łojotokowego zapalenia skóry (ŁZS) – przewlekłej, nawracającej choroby dermatologicznej, która potrafi znacząco obniżyć komfort życia. Choć mechanizmy jej powstawania nie są w pełni znane, istotną rolę odgrywają czynniki genetyczne, hormonalne oraz stres. Łojotokowe zapalenie skóry wymaga odpowiedniej pielęgnacji i leczenia, ponieważ nieleczone może prowadzić do nasilenia objawów i podrażnień. Zrozumienie przyczyn choroby oraz właściwy dobór preparatów dermatologicznych pomogą skutecznie łagodzić zmiany skórne i wspierać proces regeneracji naskórka. ŁZS co to? Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) to przewlekła choroba zapalna, która obejmuje przede wszystkim obszary bogate w gruczoły łojowe, takie jak skóra głowy, twarz (szczególnie okolice nosa, brwi i czoła), uszy czy klatka piersiowa. Choroba charakteryzuje się nadmiernym wydzielaniem łoju, łuszczeniem się naskórka oraz stanem zapalnym skóry, który może powodować zaczerwienienie, świąd i uczucie pieczenia. ŁZS nie jest chorobą zakaźną, ale ma tendencję do nawrotów, zwłaszcza w okresach obniżonej odporności, wzmożonego stresu lub zmian hormonalnych. Choroba ta dotyczy zarówno dzieci, u których może występować już w niemowlęctwie w postaci tzw. ciemieniuchy, jak i osób dorosłych, u których często ma charakter przewlekły i nawrotowy.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Polekowy nieżyt nosa to coraz częstszy problem, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, gdy nasila się liczba infekcji górnych dróg oddechowych, a powietrze w pomieszczeniach staje się suche z powodu ogrzewania. W tym czasie wiele osób sięga po krople lub spraye obkurczające błonę śluzową nosa, by szybko złagodzić katar i ułatwić oddychanie. Choć preparaty te przynoszą natychmiastową ulgę, ich długotrwałe stosowanie może prowadzić do efektu odwrotnego – przewlekłego zatkania nosa, uczucia suchości oraz podrażnienia błony śluzowej. Zjawisko to, znane jako rhinitis medicamentosa, stanowi przykład, jak nadmierne lub niewłaściwe używanie leków może zaburzyć naturalne mechanizmy obronne organizmu. Świadomość przyczyn, objawów i sposobów leczenia polekowego nieżytu nosa pozwala skutecznie przywrócić komfort oddychania i zapobiec nawrotom tej uciążliwej dolegliwości. Nieżyt nosa co to? Nieżyt nosa, znany również jako katar, to stan zapalny błony śluzowej nosa, który prowadzi do jej obrzęku, zwiększonej produkcji wydzieliny i utrudnionego oddychania. Może mieć różne przyczyny – od infekcji wirusowych i bakteryjnych, przez alergie, aż po czynniki środowiskowe czy reakcje na leki. Nieżyt nosa o podłożu polekowym to szczególny rodzaj zapalenia błony śluzowej nosa, który rozwija się w wyniku długotrwałego stosowania leków obkurczających naczynia krwionośne, najczęściej w postaci kropli lub sprayów do nosa z oksymetazoliną. Początkowo środki te skutecznie udrażniają nos, jednak przy regularnym i zbyt częstym używaniu prowadzą do uzależnienia błony śluzowej od ich działania. Z czasem naczynia w nosie przestają prawidłowo reagować, a po odstawieniu leku pojawia się silny obrzęk i uczucie zatkania nosa. Taki mechanizm błędnego koła sprawia, że pacjent sięga po kolejne dawki preparatu, pogłębiając problem. 

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Włókniaki to zmiany skórne, które, choć zazwyczaj są niegroźne, potrafią budzić niepokój i wątpliwości. Pojawiają się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, niezależnie od wieku, a ich obecność może być związana z predyspozycjami genetycznymi, zmianami hormonalnymi lub podrażnieniami mechanicznymi skóry. W większości przypadków mają charakter łagodny, jednak ze względu na ich wygląd i umiejscowienie wiele osób decyduje się na ich usunięcie. Jak wygląda włókniak? Włókniak to niewielka, miękka lub twarda grudka na skórze, o kolorze zbliżonym do naturalnego odcienia ciała lub nieco ciemniejszy – beżowy, brunatny bądź różowy. Zmiana może być pojedyncza lub występować w większej liczbie, zwłaszcza w miejscach narażonych na tarcie, takich jak szyja, pachy, pachwiny, powieki czy okolice pod biustem. Włókniaki rosną powoli i nie powodują bólu ani świądu, choć w wyniku podrażnienia mogą ulec zaczerwienieniu lub stanowić defekt estetyczny.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

ZSC czyli Zespół Stopy Cukrzycowej to jedno z najpoważniejszych powikłań cukrzycy, które może prowadzić do trudno gojących się ran, infekcji, a nawet amputacji kończyny. Schorzenie to rozwija się powoli, często niezauważalnie, w wyniku zaburzeń krążenia i uszkodzenia nerwów obwodowych. Charakterystyczne objawy, takie jak drętwienie, mrowienie czy owrzodzenia na stopach, wymagają szybkiej diagnostyki i odpowiedniego leczenia. Wczesne rozpoznanie oraz właściwa pielęgnacja stóp mogą pomóc zapobiec powikłaniom i poprawić jakości życia osób z cukrzycą. Stopa cukrzycowa co to?  Stopa cukrzycowa nie jest pojedynczym schorzeniem, lecz poważnym powikłaniem cukrzycy, wymagającym kompleksowej opieki medycznej i właściwej profilaktyki. ZSC to zespół zmian chorobowych występujących w obrębie stóp u osób chorujących na cukrzycę. Jest wynikiem długotrwale utrzymującego się podwyższonego poziomu glukozy we krwi, który prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów. W efekcie dochodzi do pogorszenia ukrwienia tkanek oraz zaburzeń czucia, co sprzyja powstawaniu ran, owrzodzeń i infekcji.  Jak wygląda stopa cukrzycowa? Objawy stopy cukrzycowej Objawy stopy cukrzycowej mogą przybierać różne formy, w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Początkowo pojawia się uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia stóp, wynikające z uszkodzenia nerwów obwodowych. Skóra może być sucha, cienka i podatna na pęknięcia, a drobne otarcia czy skaleczenia często goją się znacznie wolniej niż u osób zdrowych. W bardziej zaawansowanych stadiach pojawiają się trudno gojące się owrzodzenia, przebarwienia skóry, deformacje palców oraz nieprzyjemny zapach świadczący o infekcji. Charakterystycznym objawem jest także utrata czucia bólu, przez co pacjent może nie zauważyć powstających ran, co dodatkowo zwiększa ryzyko powikłań. Uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia stóp. Sucha, cienka i podatna na pęknięcia skóra stóp. Wolne gojenie się ran, otarć i skaleczeń. Obecność owrzodzeń lub trudno gojące się rany. Przebarwienia skóry i zmiany w wyglądzie stóp. Deformacje palców (np. palce młotkowate). Nieprzyjemny zapach stóp świadczący o infekcji. Utrata czucia bólu. W zaawansowanych przypadkach – martwica tkanek.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Pasożyty wewnętrzne potrafią przez długi czas rozwijać się w organizmie człowieka, nie dając wyraźnych objawów swojej obecności. Z czasem mogą pojawić się dolegliwości takie jak bóle brzucha, osłabienie, utrata apetytu czy problemy skórne. Choć temat pasożytów często budzi niepokój, warto wiedzieć, że współczesna diagnostyka i skuteczne, dostępne bez recepty środki pozwolą na szybkie i bezpieczne pozbycie się problemu. Pasożyty ludzkie. Rodzaje pasożytów wewnętrznych Pasożyty wewnętrzne to organizmy, które żyją i rozmnażają się kosztem człowieka, wykorzystując jego organizm jako źródło pożywienia i środowisko do rozwoju. Do najczęściej spotykanych pasożytów należą tasiemce, glisty ludzkie oraz owsiki – różnią się one budową, sposobem zakażenia i objawami, jakie wywołują. Tasiemiec uzbrojony Tasiemiec uzbrojony (Taenia solium) to pasożyt należący do płazińców, który może osiągać nawet kilka metrów długości. Jego cykl rozwojowy związany jest z obecnością dwóch żywicieli – pośredniego (świni) i ostatecznego (człowieka). Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez spożycie niedogotowanego lub surowego mięsa wieprzowego, zawierającego larwy pasożyta, tzw. wągry. W organizmie człowieka tasiemiec osiedla się zazwyczaj w jelicie cienkim, gdzie rośnie i dojrzewa, wykorzystując składniki odżywcze z pożywienia gospodarza. Charakterystyczną cechą tego gatunku są haczyki na główce, które umożliwiają mu mocne przytwierdzenie się do ściany jelita – stąd nazwa „uzbrojony”. Glista ludzka Glista ludzka (Ascaris lumbricoides) to jeden z najczęściej występujących pasożytów przewodu pokarmowego człowieka. Jest to robak obły o charakterystycznym, cylindrycznym kształcie, który może osiągać nawet do 30 cm długości. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową, poprzez spożycie żywności lub wody zanieczyszczonej jajami pasożyta – szczególnie tam, gdzie nie przestrzega się zasad higieny. Jaja glisty przedostają się do jelita, gdzie rozwijają się larwy. Następnie migrują one przez układ krwionośny i oddechowy, by ostatecznie powrócić do jelita cienkiego, gdzie osiągają postać dorosłą. Cykl życiowy glisty jest złożony, a sam pasożyt potrafi przetrwać w organizmie człowieka nawet kilka miesięcy, pobierając składniki odżywcze i zaburzając naturalną równowagę jelitową. Owsiki Owsiki ludzkie (Enterobius vermicularis) to niewielkie, białe nicienie pasożytujące głównie w jelicie grubym człowieka. Zakażenie nimi, nazywane owsicą, jest jedną z najczęstszych chorób pasożytniczych, szczególnie u dzieci. Do infekcji dochodzi drogą pokarmową lub przez kontakt bezpośredni, gdy jaja pasożyta trafiają do ust z zanieczyszczonych rąk, pościeli czy zabawek. Cykl życiowy owsika jest krótki, ale bardzo intensywny – dorosłe samice składają tysiące jaj w okolicach odbytu, skąd łatwo mogą się przenosić na inne osoby lub przedmioty codziennego użytku. Owsiki rozwijają się szybko, a ich obecność w jelitach może prowadzić do dyskomfortu i zaburzeń snu, zwłaszcza u najmłodszych.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Lipodemia to przewlekłe zaburzenie dotyczące nieprawidłowego rozmieszczenia tkanki tłuszczowej, które występuje niemal wyłącznie u kobiet. Choroba ta charakteryzuje się symetrycznym powiększeniem kończyn – najczęściej dolnych, często połączonym z uczuciem bólu, napięcia oraz zwiększoną skłonnością do powstawania siniaków. Mimo że lipodemia bywa mylona z otyłością lub obrzękiem limfatycznym, jej podłoże i mechanizmy rozwoju są odmienne. Wczesne rozpoznanie pozwoli w porę podjąć skuteczne leczenie, by przywrócić skórze zdrowy wygląd i zapobiec powikłaniom.  Lipodemia co to? Lipodemia, określana również jako obrzęk tłuszczowy, to przewlekłe, postępujące zaburzenie, które polega na symetrycznym rozroście komórek tłuszczowych (adipocytów) w określonych partiach ciała – najczęściej w obrębie bioder, ud, łydek oraz ramion – przy jednoczesnym braku zmian w obrębie stóp i dłoni. Charakterystyczną cechą lipodemii jest brak reakcji na tradycyjne metody redukcji masy ciała, takie jak dieta czy aktywność fizyczna. Lipodemia nie wynika z nadmiernego spożycia kalorii, lecz z zaburzeń mikrokrążenia i gospodarki hormonalnej, które wpływają na funkcjonowanie tkanki tłuszczowej. Istotną rolę w jej rozwoju odgrywać mogą czynniki genetyczne oraz zmiany hormonalne, zwłaszcza te związane z okresem dojrzewania, ciążą lub menopauzą. W początkowych etapach choroba może być bagatelizowana lub mylona z otyłością czy obrzękiem limfatycznym. Z czasem jednak pojawia się ból, nadwrażliwość na dotyk, uczucie ciężkości kończyn oraz skłonność do powstawania siniaków.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Choć od pierwszych przypadków COVID-19 minęło już kilka lat, temat koronawirusa wciąż budzi wiele pytań – zwłaszcza w sezonie zwiększonej zachorowalności. Jakie są najczęstsze objawy koronawirusa? Co powoduje rozwój choroby? Jakie są metody leczenia i łagodzenia objawów? Zrozumienie mechanizmu zakażenia, rozpoznanie pierwszych symptomów oraz właściwe postępowanie pozwolą skutecznie ograniczyć ryzyko powikłań i szybciej wrócić do pełni sił. COVID-19 co to? COVID-19 to choroba zakaźna wywoływana przez wirusa SARS-CoV-2, należącego do rodziny koronawirusów. Po raz pierwszy została zidentyfikowana pod koniec 2019 roku w Chinach, a w krótkim czasie rozprzestrzeniła się na cały świat. Do zakażenia dochodzi głównie drogą kropelkową – podczas kaszlu, kichania czy rozmowy – a także poprzez kontakt z powierzchniami, na których osiadł wirus. Przebieg choroby może być bardzo różny – u jednych przypomina lekkie przeziębienie, u innych powoduje silne objawy i wymaga opieki medycznej.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Wszy, choć często kojarzą się z odległymi czasami, wciąż są obecne wśród dzieci, a zakażenie nimi nie wynika z braku higieny, lecz najczęściej z bliskiego kontaktu w grupie rówieśniczej. Umiejętność szybkiego rozpoznania wszawicy oraz znajomość jej przyczyn i skutecznych metody leczenia i profilaktyki pozwoli szybko i skutecznie pozbyć się problemu, oraz uniknąć nawrotów. Wesz ludzka – jak ją rozpoznać? Wesz głowowa to niewielki pasożyt o długości zaledwie 2–3 mm, który żywi się krwią człowieka. Najczęściej bytuje u nasady włosów, w okolicy skroni, karku i za uszami, gdzie skóra jest cieńsza i dobrze ukrwiona. Dorosłe osobniki są ruchliwe i trudne do zauważenia, dlatego łatwiej dostrzec ich jaja, tzw. gnidy – małe, białe lub żółtawe kuleczki przyklejone mocno do włosa, których nie da się strząsnąć jak zwykłego łupieżu. Typowym objawem obecności wszy jest uporczywy świąd skóry głowy, spowodowany reakcją alergiczną na ich ślinę. Jeśli więc dziecko intensywnie się drapie, warto dokładnie obejrzeć skórę i włosy przy dobrym świetle, najlepiej używając gęstego grzebienia, aby upewnić się, czy przyczyną nie są właśnie wszy.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Jesień to czas, w którym organizm jest szczególnie narażony na infekcje. Przeziębienie czy osłabienie odporności potrafią skutecznie zepsuć codzienne plany, dlatego coraz chętniej sięgamy po naturalne sposoby wspierające zdrowie. Jednym z nich jest czarny bez – roślina znana i ceniona od pokoleń. Jego kwiaty i owoce kryją w sobie bogactwo witamin, antyoksydantów i składników, które mogą wspierać organizm w walce z pierwszymi objawami infekcji oraz wzmacniać naturalne siły obronne. Czarny bez właściwości Czarny bez to roślina, której prozdrowotne właściwości od wieków doceniane są w medycynie ludowej. Zarówno kwiaty, jak i owoce czarnego bzu obfitują w cenne związki bioaktywne – witaminy, minerały, antyoksydanty i naturalne substancje wspierające układ odpornościowy. Dzięki nim czarny bez pomaga łagodzić objawy przeziębienia, wspiera organizm w walce z infekcjami oraz sprzyja szybszej regeneracji. Regularne stosowanie preparatów na jego bazie może korzystnie wpływać na ogólną kondycję organizmu, wzmacniając naturalne mechanizmy obronne.  Kwiat czarnego bzu Kwiaty czarnego bzu od lat stosowane są jako naturalne wsparcie w walce z infekcjami dróg oddechowych. Zawierają liczne związki bioaktywne, które wspomagają organizm w łagodzeniu gorączki, kaszlu czy kataru. Napary i syropy przygotowane na bazie kwiatów czarnego bzu wykazują działanie napotne i przeciwzapalne, dzięki czemu mogą wspierać organizm w oczyszczaniu z toksyn i przyspieszać powrót do zdrowia. Kwiaty tej rośliny są cenione również za właściwości łagodzące podrażnienia gardła oraz korzystny wpływ na ogólne wzmocnienie odporności, co czyni je cennym sprzymierzeńcem w sezonie przeziębień. Wspiera organizm w walce z infekcjami dróg oddechowych. Działa napotnie i pomaga obniżać gorączkę. Łagodzi objawy przeziębienia, takie jak kaszel czy katar. Wspiera naturalny proces oczyszczania organizmu z toksyn. Wykazuje właściwości przeciwzapalne. Koi podrażnienia gardła. Wzmacnia naturalną odporność. Czarny bez owoce Owoce czarnego bzu to prawdziwa skarbnica składników odżywczych, które wspierają organizm w okresie zwiększonej podatności na infekcje. Zawierają duże ilości witaminy C, antocyjanów oraz flawonoidów – naturalnych antyoksydantów chroniących komórki przed działaniem wolnych rodników i wspierających odporność. Regularne spożywanie preparatów z owoców czarnego bzu może pomagać skracać czas trwania przeziębienia, łagodzić jego objawy i wspierać organizm w regeneracji. Ponadto owoce czarnego bzu mają właściwości przeciwzapalne i wspomagają prawidłową pracę układu krążenia. Dzięki bogatemu składowi są cenione nie tylko jako wsparcie w walce z infekcjami, ale także jako naturalny sposób na ogólne wzmocnienie organizmu. Stanowią bogate źródło witaminy C, antocyjanów i flawonoidów. Wspierają układ odpornościowy. Pomagają skrócić czas trwania przeziębienia. Łagodzą objawy infekcji i wspierają regenerację organizmu. Wykazują działanie przeciwzapalne. Wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia. Wzmacniają ogólną kondycję organizmu.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Jesień dla wielu osób to czas obniżonego nastroju, zmęczenia i spadku motywacji. Czy to tylko „jesienny smutek”, która minie wraz z pierwszymi promieniami wiosennego słońca, czy może objawy depresji sezonowej, wymagającej większej uwagi i wsparcia specjalisty?

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Zespół Reye’a to bardzo poważne schorzenie, które najczęściej dotyka dzieci i młodzież w trakcie lub po przebyciu infekcji wirusowej. Choroba rozwija się nagle, a jej przebieg może być dramatyczny – prowadząc do uszkodzenia wątroby i mózgu (encefalopatia), a nawet śmierci. Choć dziś występuje znacznie rzadziej niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu, nadal warto znać jej przyczyny, wiedzieć, jakie objawy powinny zaniepokoić rodziców oraz jakie mogą być konsekwencje zdrowotne. Zespół Reye'a – przyczyny Ryzyko wystąpienia choroby zwiększa się szczególnie w okresie infekcji wirusowych, gdy stosowane są niewłaściwe leki przeciwgorączkowe. Zespołu Reye’a najczęściej spowodowany jest nieprawidłową reakcją organizmu na przebytą infekcję wirusową. Najsilniej z chorobą wiąże się zastosowanie kwasu acetylosalicylowego (aspiryny) u dzieci i młodzieży poniżej 12. roku życia w trakcie leczenia gorączki i bólu. Uważa się również, że u niektórych osób zespół Reye’a może być związany z predyspozycjami genetycznymi, które wpływają na metabolizm kwasów tłuszczowych w wątrobie.  Aspiryna dla dzieci Stosowanie aspiryny (kwasu acetylosalicylowego) u dzieci i młodzieży poniżej 12. roku życia jest zdecydowanie odradzane ze względu na ryzyko rozwoju zespołu Reye’a. Choć lek ten od lat jest popularnym środkiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym u dorosłych, u najmłodszych może prowadzić do groźnych powikłań neurologicznych i uszkodzenia wątroby. Z tego powodu w pediatrii aspiryna nie powinna być stosowana, a w razie potrzeby obniżania temperatury czy łagodzenia bólu zaleca się sięganie po alternatywne leki przeciwgorączkowe, takie jak paracetamol lub ibuprofen w odpowiednich – dostosowanych do wieku i wagi dziecka dawkach. 

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Hipoglikemia, czyli nagły spadek poziomu glukozy we krwi, to stan, który może być niebezpieczny zarówno dla osób z cukrzycą, jak i tych, które na co dzień nie zmagają się z chorobami metabolicznymi. Do niedocukrzenia może dojść m.in. po intensywnym wysiłku fizycznym, długiej przerwie między posiłkami czy po spożyciu alkoholu. Objawy bywają różnorodne – od osłabienia i nadmiernego głodu, przez drżenie rąk i zawroty głowy, aż po zaburzenia świadomości. Szybka reakcja i znajomość skutecznych sposobów leczenia oraz zapobiegania spadkom cukru pozwolą uniknąć groźnych konsekwencji i zadbać o bezpieczeństwo w codziennym życiu. Co to jest hipoglikemia? Hipoglikemia to stan, w którym poziom glukozy we krwi spada poniżej wartości uznawanych za prawidłowe – najczęściej poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l). Glukoza jest głównym źródłem energii dla organizmu, a zwłaszcza dla mózgu, dlatego jej niedobór może szybko prowadzić do zaburzeń koncentracji, osłabienia, a w ciężkich przypadkach nawet utraty przytomności. Niedocukrzenie pojawia się najczęściej u osób z cukrzycą przyjmujących insulinę lub niektóre leki doustne, jednak może wystąpić także u osób bez tej choroby – na przykład po nadmiernym wysiłku fizycznym, po spożyciu alkoholu czy przy zbyt długiej przerwie między posiłkami. Hipoglikemia nie powinna być lekceważona, ponieważ nieleczona może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Rodzaje hipoglikemii Hipoglikemia może przybierać różne postaci, w zależności od przyczyny oraz momentu jej wystąpienia. Najczęściej wyróżnia się: hipoglikemię reaktywną, hipoglikemię polekową, hipoglikemię nocną oraz hipoglikemię głodową. Hipoglikemia reaktywna pojawia się zwykle kilka godzin po posiłku, kiedy poziom cukru we krwi gwałtownie spada w wyniku nadmiernego wydzielania insuliny. Może dotyczyć zarówno osób z cukrzycą, jak i zdrowych. Hipoglikemia polekowa najczęściej występuje u pacjentów z cukrzycą stosujących insulinę lub niektóre leki przeciwcukrzycowe, które mogą obniżać poziom glukozy. Hipoglikemia nocna rozwija się podczas snu i bywa szczególnie groźna, ponieważ łatwo ją przeoczyć. Objawia się m.in. bólami głowy po przebudzeniu czy uczuciem zmęczenia. Hipoglikemia głodowa pojawia się w wyniku długotrwałego postu, zbyt małej ilości spożytych kalorii albo przy intensywnym wysiłku fizycznym bez odpowiedniego uzupełnienia energii. Każdy z tych rodzajów niedocukrzenia może dawać podobne objawy, ale umiejętność ich rozróżnienia ułatwia prawidłowe rozpoznanie problemu i dobranie właściwej metody zapobiegania.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Chłodniejsze dni, zmienna pogoda i mniejsza ilość słońca sprawiają, że jesienią łatwiej o spadek energii i gorsze samopoczucie.  Dobre nawyki oraz właściwie dobrane suplementy diety mogą wspierać odporność, oraz poprawiać kondycję psychiczną, aby cieszyć się zdrowiem i dobrym nastrojem niezależnie od pory roku.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Endometrioza to przewlekła choroba ginekologiczna, która dotyka miliony kobiet na całym świecie, a mimo to często pozostaje nierozpoznana przez wiele lat. Towarzyszące jej dolegliwości – takie jak silne bóle menstruacyjne, przewlekłe zmęczenie czy problemy z płodnością – bywają bagatelizowane lub mylone z innymi schorzeniami. Tymczasem endometrioza może znacząco obniżać komfort życia i wpływać na codzienne funkcjonowanie. Zrozumienie jej przyczyn oraz rozpoznanie charakterystycznych objawów pozwala na szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Co to jest endometrioza? Endometrioza to choroba, w której przebiegu komórki podobne do błony śluzowej macicy (endometrium) rozwijają się poza jej jamą – najczęściej w obrębie jajników, jajowodów czy otrzewnej. Pod wpływem hormonów te ogniska zachowują się podobnie jak endometrium w macicy, czyli ulegają cyklicznym zmianom w trakcie miesiączki. Prowadzi to do powstawania stanów zapalnych, zrostów i torbieli, które mogą powodować silny ból, obfite miesiączki, a także problemy z zajściem w ciążę. Choroba ma charakter przewlekły i postępujący, dlatego jej wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie są niezwykle istotne dla poprawy jakości życia.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Tłuszczaki to łagodne zmiany nowotworowe - guzki tłuszczowe, które mogą pojawić się praktycznie w każdym miejscu na ciele. Choć zwykle nie są groźne dla zdrowia, ich obecność często budzi niepokój i może wpływać na komfort życia. Powstają w wyniku nadmiaru komórek tłuszczowych skupionych w jednym miejscu i mogą mieć różne rozmiary – od małych, ledwo wyczuwalnych, po większe, które rzucają się w oczy. 

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Rosnąca popularność egzotycznych podróży sprawia, że zagrożenie wystąpienia chorób tropikalnych staje się coraz bardziej realne zarówno dla turystów jak i osób pracujących za granicą. Do najczęściej diagnozowanych chorób tropikalnych należą m.in. malaria, denga, dur brzuszny czy żółta febra. Wiele z tych schorzeń przenoszonych jest przez owady – głównie komary – i może mieć poważny przebieg, jeśli nie zostaną szybko rozpoznane i odpowiednio leczone. Znajomość objawów oraz skutecznej profilaktyki pozwoli zapobiec zarażeniu i niebezpiecznym powikłaniom.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Coraz więcej osób po 40. roku życia zauważa, że czytanie drobnego druku wymaga większego wysiłku, a ostrość widzenia z bliska stopniowo się pogarsza. To naturalny proces, znany jako prezbiopia – czyli starczowzroczność. Choć objawy mogą początkowo wydawać się niegroźne, często wyraźnie wpływają na komfort codziennego funkcjonowania. Znajomość objawów prezbiopii i świadomość nowoczesnych rozwiązań pozwoli dłużej cieszyć się dobrym widzeniem. Prezbiopia co to? Prezbiopia, nazywana także starczowzrocznością, to naturalny proces związany ze starzeniem się oka. Zazwyczaj pojawia się po 40. roku życia i wynika z utraty elastyczności soczewki oraz osłabienia mięśni odpowiadających za akomodację. Oznacza to, że oko stopniowo traci zdolność ostrego widzenia przedmiotów z bliska – trudniejsze staje się czytanie drobnego druku, korzystanie ze smartfona czy wykonywanie precyzyjnych czynności. W przeciwieństwie do innych wad wzroku prezbiopia nie jest chorobą, lecz fizjologicznym etapem starzenia się. Objawy mogą pojawiać się stopniowo i często są mylone ze zmęczeniem oczu.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Tarczyca to mały, ale niezwykle ważny gruczoł, który wpływa na niemal każdy aspekt funkcjonowania organizmu – od metabolizmu, przez nastrój, aż po pracę serca. Problemy z tarczycą mogą pojawić się na różnych etapach życia i często objawiają się w sposób nieoczywisty, co utrudnia szybkie rozpoznanie. Zaburzenia pracy tarczycy, takie jak nadczynność czy niedoczynność, mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, dlatego tak ważna jest znajomość przyczyn chorób tarczycy, sposobów ich diagnozowania oraz dostępnych metod leczenia, które pozwalają skutecznie przywrócić równowagę hormonalną i poprawić samopoczucie. Co to jest tarczyca? Tarczyca to niewielki gruczoł położony u podstawy szyi, przypominający kształtem motyla. Jest odpowiedzialna za produkcję hormonów, które regulują tempo przemiany materii, wpływają na pracę serca, układu nerwowego oraz wiele innych procesów w organizmie. Prawidłowe funkcjonowanie tarczycy jest bardzo istotne dla utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia. Za co odpowiada tarczyca? Funkcje tarczycy Tarczyca to gruczoł, który wytwarza hormony wpływające na wiele procesów życiowych. Jej główne funkcje to regulacja metabolizmu, wspieranie pracy układu sercowo-naczyniowego oraz wpływ na rozwój i funkcjonowanie układu nerwowego. Hormony tarczycy pomagają też utrzymać odpowiednią temperaturę ciała oraz mają znaczenie dla zdrowia kości i mięśni. Dzięki nim organizm efektywnie wykorzystuje energię, co przekłada się na dobre samopoczucie i zdrowie. Najważniejsze funkcje tarczycy: regulacja tempa przemiany materii (metabolizmu), wpływ na pracę serca i układ krążenia, wspieranie prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, kontrola temperatury ciała, udział w rozwoju i regeneracji mięśni oraz kości, wpływ na wzrost i rozwój organizmu, zwłaszcza u dzieci. Jaki hormon produkuje tarczyca? Tarczyca wytwarza kilka hormonów, które mają ważne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Najważniejsze z nich to: tyroksyna (T4), trójjodotyronina (T3), kalcytonina Tyroksyna (T4) to główny hormon tarczycy, który wpływa na tempo przemiany materii, energię komórek oraz rozwój narządów. W organizmie część T4 przekształca się w aktywną formę T3. Trójjodotyronina (T3) to aktywniejsza forma hormonu, bezpośrednio regulująca metabolizm i wpływająca na funkcje serca, układu nerwowego oraz mięśni. Kalcytonina jest hormonem odpowiedzialnym za regulację poziomu wapnia we krwi, wspierający zdrowie kości i przeciwdziałający nadmiernemu uwalnianiu wapnia z kości.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Krwawienie z nosa to dolegliwość, która, choć najczęściej nie jest groźna, potrafi wywołać niepokój – zwłaszcza gdy zdarza się regularnie lub bez wyraźnej przyczyny. Przyczyną krwawienia mogą być urazy mechaniczne, suche powietrze oraz problemy z ciśnieniem i choroby przewlekłe. Znajomość przyczyn krwawień z nosa, skutecznych sposobów reagowania oraz metod profilaktyki pomogą zadbać o zdrowie i komfort każdego dnia.