Poradnik od Apteki Centralnej

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Egzotyczne wakacje oraz towarzysząca im zmiana standardów sanitarnych i diety dla wielu turystów kończy się niespodziewanym problemem zdrowotnym, znanym powszechnie jako "zemsta faraona". Biegunka podróżnych, bo o niej mowa, to częsta dolegliwość, która potrafi skutecznie zepsuć nawet najbardziej wyczekiwany wypoczynek. Skąd się bierze? Jakie są jej objawy i – co najważniejsze – jak szybko wrócić do formy? To pytania, na które warto znać odpowiedź, planując zagraniczną podróż. Zemsta faraona co to? Zemsta faraona to potoczne określenie biegunki podróżnych – ostrej dolegliwości żołądkowo-jelitowej, która najczęściej dotyka osoby podróżujące do krajów o cieplejszym klimacie, zwłaszcza w Afryce Północnej, Azji czy Ameryce Południowej. Jej nazwa pochodzi od legendarnej „klątwy”, która miała spotykać obcokrajowców odwiedzających Egipt. W rzeczywistości to nic innego jak reakcja organizmu na kontakt z miejscową florą bakteryjną, do której nasz układ pokarmowy nie jest przyzwyczajony. Klątwa faraona może pojawić się już w pierwszych dniach pobytu i objawia się biegunką, nudnościami, bólami brzucha oraz ogólnym osłabieniem. Choć zazwyczaj mija samoistnie po kilku dniach, nie warto jej bagatelizować – odpowiednie nawodnienie i szybka reakcja mogą znacznie złagodzić jej przebieg. Czy zemsta faraona jest zaraźliwa? Biegunka podróżnych najczęściej wywoływana jest przez bakterie (takie jak Escherichia coli), wirusy lub – rzadziej – pasożyty, które przenoszą się drogą pokarmową. Zakażenie może nastąpić nie tylko poprzez spożycie skażonej wody czy jedzenia, ale również przez kontakt z osobą chorą – na przykład poprzez wspólne korzystanie z toalety, ręczników czy niedokładnie umyte ręce. Z tego względu bardzo ważne jest zachowanie podstawowych zasad higieny – częste mycie rąk, unikanie dzielenia się posiłkami oraz stosowanie żeli antybakteryjnych. W przypadku wystąpienia objawów warto również zadbać o to, by nie narażać innych osób na kontakt z patogenami. Wspierając leczenie odpowiednimi preparatami można nie tylko szybciej wrócić do zdrowia, ale też zmniejszyć ryzyko rozprzestrzeniania się choroby. Ile trwa zemsta faraona? Zemsta faraona zazwyczaj ma charakter krótkotrwały i mija samoistnie w ciągu 3 do 5 dni. Czas trwania dolegliwości zależy jednak od przyczyny zakażenia, ogólnego stanu zdrowia osoby chorej oraz szybkości podjętego leczenia. U osób z dobrą odpornością objawy mogą ustąpić szybciej – zwłaszcza przy odpowiednim nawodnieniu, zastosowaniu elektrolitów, probiotyków oraz leków przeciwbiegunkowych dostępnych bez recepty. W przypadku braku poprawy po kilku dniach, nasilających się objawów (takich jak wysoka gorączka, obecność krwi w stolcu czy silne odwodnienie), konieczna jest konsultacja lekarska – może to wskazywać na poważniejsze zakażenie wymagające antybiotykoterapii. 

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Latem chętnie spacerujemy, opalamy się, wypoczywamy na świeżym powietrzu. Korzystając z uroków słońca, jednocześnie stosujemy różne preparaty – zarówno lecznicze, jak i pielęgnacyjne, nie zdając sobie sprawy, że niektóre leki, zioła, a nawet kosmetyki w kontakcie z promieniowaniem UV mogą powodować reakcje fotouczulające. Reakcja fototoksyczna może prowadzić do przebarwień, podrażnień, a nawet poważnych zmian skórnych, dlatego wiedzieć, czego unikać latem, aby cieszyć się słońcem bez ryzyka dla zdrowia i urody.  Reakcja fototoksyczna Reakcja fototoksyczna to najczęstszy rodzaj nadwrażliwości na światło, który może wystąpić po zastosowaniu niektórych leków, ziół czy kosmetyków zawierających substancje światłouczulające. Do reakcji fototoksycznej dochodzi, gdy dana substancja w organizmie wchodzi w reakcję z promieniowaniem UV, powodując uszkodzenie komórek skóry. Objawy przypominają silne oparzenie słoneczne – pojawia się zaczerwienienie, obrzęk, pieczenie, a czasem także pęcherze. Warto pamiętać, że nawet jednorazowa ekspozycja na słońce po zażyciu fototoksycznego preparatu może zakończyć się nieprzyjemnymi konsekwencjami skórnymi. Dlatego latem szczególnie ważne jest, aby dokładnie czytać ulotki i zachować ostrożność przy stosowaniu produktów o działaniu światłouczulającym.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Zakażenie bakterią helicobacter pylori to jedna z najczęstszych przyczyn dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Choć często przebiega bezobjawowo, w wielu przypadkach prowadzi do poważniejszych problemów zdrowotnych – wrzodów żołądka, zapalenia błony śluzowej, a nawet zwiększonego ryzyka raka żołądka. Znajomość objawów i metod diagnozowania zakażenia helicobacter pylori pozwoli w porę podjąć skuteczne leczenie. Objawy helicobacter Zakażenie helicobacter pylori, szczególnie na wczesnym etapie, może przebiegać bezobjawowo. U wielu osób bakteria ta może bytować w żołądku przez lata, nie dając żadnych dolegliwości, jednak gdy dojdzie do uszkodzenia błony śluzowej, pojawiają się objawy, które mogą znacząco obniżać komfort życia. Do najczęstszych objawów zakażenia Helicobacter pylori należą: przewlekłe bóle lub pieczenie w nadbrzuszu, zwłaszcza na czczo lub po posiłku, uczucie pełności, wzdęcia, częste odbijanie, nudności, a czasem wymioty, brak apetytu, utrata masy ciała, zgaga i cofanie treści żołądkowej, nieprzyjemny zapach z ust. W bardziej zaawansowanych przypadkach, takich jak choroba wrzodowa, mogą wystąpić również krwawienia z przewodu pokarmowego (widoczne np. w stolcu lub wymiotach). Jeśli objawy utrzymują się przez dłuższy czas, należy skonsultować się z lekarzem i podjąć diagnostykę w kierunku H. pylori. Wczesne wykrycie zakażenia pozwala uniknąć powikłań i rozpocząć skuteczne leczenie.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ostry, przeszywający ból w okolicy pięty, nasilający się zwłaszcza rano lub po dłuższym odpoczynku, może być objawem ostrogi piętowej. Choć nazwa sugeruje wyraźną zmianę kostną, ostroga piętowa to przede wszystkim wynik przewlekłego stanu zapalnego w obrębie rozcięgna podeszwowego. Problem ten dotyka zarówno osoby aktywne fizycznie, jak i prowadzące siedzący tryb życia, a jego przyczyny są często związane z przeciążeniem, niewłaściwym obuwiem lub wadami postawy.  Co to jest ostroga piętowa? Ostroga piętowa to potoczna nazwa narośli kostnej, która tworzy się na dolnej lub tylnej powierzchni kości piętowej. Powstaje na skutek długotrwałego przeciążenia i mikrourazów w miejscu przyczepu rozcięgna podeszwowego lub ścięgna Achillesa. Choć sama narośl może być widoczna na zdjęciu rentgenowskim, to ból, który jej towarzyszy, wynika głównie z przewlekłego stanu zapalnego tkanek miękkich otaczających piętę. Ostroga piętowa często rozwija się stopniowo i może przez długi czas nie dawać wyraźnych objawów, aż do momentu, gdy staje się źródłem silnego, kłującego bólu utrudniającego chodzenie. 

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Skaza białkowa to potoczny termin określający alergię na białka mleka krowiego występującą u niemowląt i małych dzieci. Objawia się zazwyczaj suchymi i szorstkimi plamami na skórze, głównie na twarzy, a także dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Wczesne rozpoznanie symptomów oraz odpowiednie leczenie i dieta eliminacyjna mogą przywrócić dziecku zdrowie i komfort. Alergia na białka mleka krowiego – przyczyny skazy białkowej Główną przyczyną skazy białkowej jest niedojrzały jeszcze układ odpornościowy dziecka, który błędnie rozpoznaje niektóre białka zawarte w mleku – takie jak kazeina czy beta-laktoglobulina – jako zagrożenie. W efekcie organizm uruchamia reakcję obronną, prowadzącą do wystąpienia objawów alergicznych. Do rozwoju skazy białkowej może przyczynić się również dziedziczność – jeśli jedno lub oboje rodzice mają alergie, ryzyko pojawienia się nietolerancji białka mleka u dziecka znacznie wzrasta. 

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Lato sprzyja spędzaniu czasu na świeżym powietrzu, jednak intensywne promieniowanie słoneczne może być niebezpieczne dla zdrowia. Udar słoneczny to poważna reakcja organizmu na przegrzanie, która może prowadzić do groźnych powikłań, zwłaszcza u dzieci, seniorów i osób cierpiących na choroby przewlekłe. Objawia się m.in. wysoką gorączką, nudnościami, zawrotami głowy i zaburzeniami świadomości. Szybkie rozpoznanie objawów, odpowiednie postępowanie oraz stosowanie prostych zasad profilaktyki pozwolą uniknąć przegrzania organizmu i cieszyć się słońcem w pełni bezpiecznie.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Obecność białka w moczu, zwana białkomoczem, to sygnał, którego nie należy ignorować. Choć niewielkie ilości mogą pojawiać się przejściowo – np. po wysiłku fizycznym czy w czasie infekcji – utrzymujące się podwyższone stężenie białka może świadczyć o problemach z nerkami lub innymi schorzeniami ogólnoustrojowymi.  Norma białka w moczu U zdrowej osoby mocz zawiera jedynie śladowe ilości białka – zazwyczaj nieprzekraczające 150 mg na dobę. W badaniu ogólnym moczu prawidłowy wynik to „brak” lub „śladowe ilości” białka. Wynik powyżej normy może wskazywać na przejściowe zaburzenia (np. wysiłek fizyczny, stres, gorączkę) lub być objawem chorób nerek i układu moczowego. W przypadku podwyższonego stężenia białka konieczna może być dalsza diagnostyka, w tym badanie dobowej zbiórki moczu lub testy laboratoryjne wykrywające białkomocz selektywny i nieselektywny. Rodzaje białkomoczu Białkomocz, czyli obecność białka w moczu, może mieć różne mechanizmy powstawania i przybierać różne postaci. Rozróżnienie rodzaju białkomoczu ma istotne znaczenie diagnostyczne, ponieważ pomaga określić przyczynę problemu i dobrać odpowiednie leczenie. Białkomocz czynnościowy (przemijający) – pojawia się przejściowo, np. po wysiłku fizycznym, w czasie gorączki, stresu czy odwodnienia. Nie świadczy o uszkodzeniu nerek i zwykle ustępuje samoistnie. Białkomocz ortostatyczny (posturalny) – występuje głównie u dzieci i młodzieży. Białko pojawia się w moczu w ciągu dnia, a znika po nocy spędzonej w pozycji leżącej. Ma łagodny przebieg i nie wymaga leczenia. Białkomocz kłębuszkowy – wynika z uszkodzenia kłębuszków nerkowych, które odpowiadają za filtrację krwi. W tej grupie wyróżniamy: białkomocz selektywny (utrata głównie małych białek (np. albumin) - zwykle w mniej zaawansowanych chorobach) i nieseektywny (utrata różnych typów białek, także większych cząsteczek - świadczy o poważniejszym uszkodzeniu nerek). Białkomocz cewkowy – spowodowany uszkodzeniem cewek nerkowych, które nie są w stanie prawidłowo wchłaniać przefiltrowanych białek. Występuje m.in. w toksycznych uszkodzeniach nerek czy chorobach metabolicznych. Białkomocz z przeładowania (nadmiarowy) – pojawia się, gdy we krwi występuje nadmiar pewnych białek (np. w szpiczaku mnogim – białko Bence’a-Jonesa), które przenikają do moczu mimo prawidłowej pracy nerek. Białkomocz mieszany – zawiera cechy kilku typów jednocześnie i wskazuje na złożony mechanizm powstawania, często przy ciężkich i przewlekłych chorobach nerek. Rozpoznanie rodzaju białkomoczu wymaga dokładnych badań – m.in. analizy ogólnej moczu, pomiaru dobowej utraty białka oraz badań laboratoryjnych krwi. Białko w moczu objawy Obecność białka w moczu, zwłaszcza we wczesnym stadium, często przebiega bezobjawowo i jest wykrywana jedynie podczas badania ogólnego moczu. W miarę postępu choroby, gdy białkomocz osiąga wyższe wartości, mogą pojawić się niespecyficzne objawy wynikające z utraty białek osoczowych i pogarszającej się funkcji nerek. Dochodzi wtedy m.in. do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, spadku ciśnienia onkotycznego krwi i zatrzymywania płynów w organizmie. U pacjentów mogą występować również objawy ogólne związane z toczącym się stanem zapalnym lub współistniejącą chorobą nerek. Obrzęki Pieniący się mocz Zmniejszona ilość moczu Uczucie zmęczenia Nadciśnienie tętnicze

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ból stawów to problem zdrowotny, który może znacząco obniżyć jakość życia i ograniczać codzienną aktywność. Objawia się dyskomfortem, sztywnością, obrzękiem, a niekiedy także zaczerwienieniem w obrębie stawów. Może mieć charakter ostry lub przewlekły, a jego przyczyny upatruje się w przeciążeniach mechanicznych, chorobach zapalnych oraz zmianach zwyrodnieniowych. Podstawowe znaczenie w redukcji bólu ma trafna diagnoza oraz odpowiednio dobrane leczenie, które może obejmować zarówno farmakoterapię, jak i domowe sposoby. Nie bez znaczenia jest również profilaktyka, która pozwala ograniczyć ryzyko nawrotów oraz spowolnić postęp dolegliwości. Jak bolą stawy? Ból stawów może przyjmować różne formy, w zależności od jego przyczyny i lokalizacji. Najczęściej opisywany jest jako uczucie sztywności, kłucia, pieczenia lub tępego, rozlanego bólu, który nasila się podczas ruchu lub obciążenia stawu. W niektórych przypadkach może występować również ból spoczynkowy, szczególnie w nocy lub nad ranem, co jest charakterystyczne dla chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów. Dolegliwości mogą obejmować jeden lub kilka stawów, a ich nasilenie bywa zmienne – od łagodnego dyskomfortu po silny, unieruchamiający ból. Często towarzyszą im objawy dodatkowe, takie jak obrzęk, zaczerwienienie, ograniczenie zakresu ruchu czy uczucie przeskakiwania w stawie. Charakter bólu może stanowić istotną wskazówkę diagnostyczną i pomóc w ustaleniu jego źródła. Ból stawów przyczyny Ból stawów może wynikać z czynników mechanicznych, zapalnych lub zwyrodnieniowych. Jedną z najczęstszych przyczyn są choroby zwyrodnieniowe stawów, które pojawiają się wraz z wiekiem, na skutek zużycia chrząstki stawowej. Równie często ból stawów towarzyszy stanom zapalnym, takim jak reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa czy toczeń rumieniowaty układowy. Dolegliwości mogą być również efektem urazów – skręceń, zwichnięć czy przeciążeń związanych z intensywną aktywnością fizyczną. Czasami ból stawów ma charakter wtórny i towarzyszy innym schorzeniom ogólnoustrojowym. Najczęstsze przyczyny bólu stawów: choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów i inne choroby autoimmunologiczne, dna moczanowa (podagra), urazy mechaniczne: skręcenia, zwichnięcia, przeciążenia, infekcje wirusowe lub bakteryjne, zaburzenia metaboliczne i hormonalne.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Hemoroidy to wstydliwe schorzenie związane z poszerzeniem naczyń żylnych w okolicach odbytu. Jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie rozpoznane i leczone, mogą powodować dyskomfort, ból, a nawet poważne komplikacje. Znajomość czynników sprzyjających ich powstawaniu pomoże w profilaktyce, a świadomość dostępnych metod leczenia – zarówno domowych, jak i farmakologicznych – może przynieść szybką ulgę i poprawić komfort życia. Co to są hemoroidy? Hemoroidy to naturalnie występujące struktury naczyniowe zlokalizowane w kanale odbytu Wyróżniamy hemoroidy zewnętrzne i hemoroidy wewnętrzne. Ich zadaniem jest wspomaganie kontroli wypróżniania. Gdy hemoroidy ulegają powiększeniu lub stanom zapalnym mamy do czynienia z rozwojem choroby hemoroidalnej, potocznie nazywanej żylakami odbytu. Objawy takie jak swędzenie, pieczenie, krwawienie czy ból podczas wypróżniania są sygnałem, że hemoroidy wymagają specjalistycznej diagnostyki i właściwego leczenia.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Zakrzepica kończyn dolnych to poważne schorzenie, które polega na tworzeniu się skrzeplin (zakrzepów) w żyłach nóg, najczęściej w żyłach głębokich. Jest to stan, który może prowadzić do zatorowości płucnej, dlatego ważne jest szybkie rozpoznanie i odpowiednie leczenie. Zakrzepica nóg może dotyczyć osób w każdym wieku, jednak najczęściej występuje u osób starszych, osób z chorobami przewlekłymi, palaczy, a także u tych, którzy prowadzą siedzący tryb życia. Objawy zakrzepicy Zakrzepica żylna może przebiegać z różnymi objawami, które zależą od nasilenia schorzenia oraz lokalizacji zakrzepu. Najczęściej występujące symptomy to: ból, obrzęk, tkliwość i wzrost temperatury ciała. Ból i uczucie ciężkości w nodze – ból często nasila się przy chodzeniu lub staniu, a noga może wydawać się ciężka i obolała. Obrzęk – dotyczy głównie dolnej części nogi, wokół kostki lub w obrębie całej kończyny. Może występować w wyniku zastoju krwi. Zaczerwienienie skóry – skóra nad miejscem, gdzie znajduje się zakrzep, może stać się ciepła i zaczerwieniona. Zwiększona wrażliwość na dotyk – obszar objęty zakrzepicą może być bolesny w dotyku. Wzrost temperatury ciała – u niektórych osób zatorowi może towarzyszyć stan podgorączkowy. Warto zaznaczyć, że nie zawsze występują wszystkie z tych objawów, a niektóre przypadki zakrzepicy mogą przebiegać bez widocznych objawów.  Zakrzepica żylna – przyczyny Zakrzepica może być wynikiem wielu czynników, które wpływają na przepływ krwi w żyłach i skłonność do tworzenia się skrzeplin. Do najczęstszych przyczyn zakrzepicy należą: unieruchomienie, choroby serca, uszkodzenia naczyń krwionośnych, zaburzenia krzepliwości, ciąża i połóg, otyłość i nikotynizm. Unieruchomienie i długotrwałe siedzenie lub leżenie, np. w wyniku długich podróży, hospitalizacji czy po operacjach, które ograniczają ruchliwość, sprzyja zastojowi krwi. Choroby serca takie jak niewydolność serca czy arytmie mogą zaburzać krążenie i zwiększać ryzyko zakrzepów. Uszkodzenie ściany naczynia, np. w wyniku urazów, operacji lub przewlekłych stanów zapalnych, sprzyja tworzeniu się skrzeplin. Zaburzenia krzepliwości zwiększają ryzyko zakrzepicy. W czasie ciąży i po porodzie organizm kobiety przechodzi zmiany hormonalne, które mogą wpływać na większą skłonność do tworzenia zakrzepów. Nadmierna masa ciała zwiększa ciśnienie w żyłach nóg, co sprzyja powstawaniu zakrzepów. Palenie papierosów – nikotyna wpływa na zjawisko zwężenia naczyń krwionośnych oraz zaburza prawidłową krzepliwość krwi. Osoby znajdujące się w grupach ryzyka powinny szczególnie dbać o odpowiednią aktywność fizyczną, zdrową dietę i, w miarę możliwości, unikać czynników sprzyjających rozwojowi tej choroby. Regularne badania i konsultacje specjalistyczne pozwolą na szybsze wykrycie problemu i podjęcie właściwego leczenia.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Migrena to jedno z najczęstszych, a zarazem najbardziej dokuczliwych zaburzeń neurologicznych. Charakteryzuje się nawracającymi, intensywnymi i utrudniającymi normalne funkcjonowanie bólami głowy. Istnieją różne postaci migreny różniące się objawami i przyczynami tej dolegliwości. Umiejętność rozpoznania rodzaju migrenowego bólu głowy, zdiagnozowania jego przyczyny oraz znajomość skutecznych metod leczenia mogą pomóc złagodzić uciążliwe dolegliwości oraz zapobiec nawrotom migreny. Co to jest migrena? Migrena to przewlekła choroba neurologiczna, która charakteryzuje się nawracającymi atakami silnego bólu głowy, najczęściej jednostronnego, o pulsującym charakterze. Ból ten może trwać od kilku godzin do nawet kilku dni, a jego intensywność bywa tak silna, że utrudnia codzienne funkcjonowanie. Migrenie często towarzyszą nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło, dźwięki czy zapachy. Choć migrena jest częstym schorzeniem, to jej przyczyny nie zostały jeszcze do końca poznane. Uważa się, że jest to wynik złożonej interakcji czynników genetycznych, środowiskowych oraz zmian w aktywności mózgu. Ataki migreny mogą być wywoływane przez różne czynniki, takie jak stres, zmiany hormonalne, niewłaściwa dieta, zmiana pogody czy brak snu. Istnieje kilka rodzajów migreny, które mogą różnić się objawami, częstotliwością ataków oraz czynnikami wywołującymi ból. Objawy migreny Migrena to więcej niż tylko ból głowy – to złożony stan, który wiąże się z różnorodnymi objawami. Najbardziej charakterystycznym symptomem jest silny, pulsujący ból głowy, który zazwyczaj koncentruje się po jednej stronie czaszki. Ból ten może być tak intensywny, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie i wymaga odpoczynku w ciemnym, cichym pomieszczeniu. Migrena często wiąże się z innymi objawami, takimi jak: nudności i wymioty; nadwrażliwość na światło (fotofobia); nadwrażliwość na dźwięki (fonofobia); aura migrenowa czyli objawy neurologiczne takie jak migoczące światła, mroczki w polu widzenia, drętwienie lub mrowienie w rękach czy twarzy. Aura zazwyczaj występuje na 20–30 minut przed bólem głowy, ale nie zawsze występuje u każdej osoby z migreną. Objawy migreny mogą różnić się w zależności od osoby, a także nasilenia ataku. Czasami migrena trwa tylko kilka godzin, ale u niektórych osób może utrzymywać się nawet przez kilka dni. Regularne występowanie migreny może znacząco wpłynąć na jakość życia, dlatego warto skonsultować się z lekarzem, aby dobrać odpowiednie metody leczenia i łagodzenia objawów.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

W pielęgnacji skóry codziennie pojawiają się nowe kosmetyczne trendy. Na szczególną uwagę zasługują niektóre połączenia składników aktywnych. Jednym z takich duetów jest kwas salicylowy i niacynamid. Oba składniki mają udowodnione działanie na cerę problematyczną, tłustą czy skłonną do przebarwień, ale czy można stosować je razem? Znajomość zasad stosowania kwasu salicylowego i niacynamidu pozwoli bezpiecznie i skutecznie wprowadzić te składniki do codziennej rutyny pielęgnacyjnej.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Czerniak skóry to jeden z najgroźniejszych nowotworów złośliwych, wywodzący się z komórek barwnikowych – melanocytów. Choć rozwija się najczęściej na skórze, może występować także w innych częściach ciała, takich jak błony śluzowe czy gałka oczna. Główną przyczyną jego powstawania jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV, zarówno naturalne, jak i sztuczne, np. w solariach. Wczesne rozpoznanie czerniaka znacząco zwiększa szanse na wyleczenie, dlatego tak ważna jest regularna kontrola wszelkich zmian skórnych. Co to jest czerniak? Czerniak to nowotwór skóry o złośliwym charakterze. Wywodzi się z melanocytów – komórek odpowiedzialnych za produkcję melaniny, czyli barwnika nadającego skórze kolor. Choć stanowi tylko niewielki procent wszystkich nowotworów skóry, to charakteryzuje się największą agresywnością i wysokim ryzykiem przerzutów do innych narządów. Czerniak może rozwijać się zarówno w obrębie już istniejących znamion barwnikowych, jak i na zdrowej skórze. Może występować u osób w różnym wieku, choć najczęściej diagnozowany jest u dorosłych między 30. a 60. rokiem życia.  Objawy czerniaka Czerniak na skórze objawia się najczęściej zmianami, które mogą przypominać zwykłe znamiona barwnikowe. Charakterystyczne symptomy wskazujące na czerniaka to asymetria zmiany, nierówne lub postrzępione brzegi, niejednolita barwa, średnica powyżej 6 mm oraz postępujące zmiany w wyglądzie znamienia – jego szybki wzrost, swędzenie, krwawienie lub tworzenie się owrzodzenia. Czerniak może pojawić się na skórze w dowolnym miejscu, także w miejscach rzadko wystawianych na słońce, takich jak okolice paznokci, podeszwy stóp czy skóra owłosiona głowy.  Asymetryczny kształt zmiany skórnej. Nierówne, postrzępione brzegi. Niejednolity kolor. Średnica powyżej 6 mm, Szybki wzrost, zmiana kształtu lub koloru znamienia. Swędzenie, pieczenie, krwawienie lub owrzodzenie zmiany. Pojawienie się nowej zmiany na skórze, szczególnie zmiany różniącej się wyglądem od innych znamion.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Rogowacenie okołomieszkowe to dolegliwość skórna objawiająca się drobnymi, szorstkimi grudkami najczęściej na ramionach, udach, a czasem także na twarzy. Choć nie jest to groźne schorzenie, może powodować dyskomfort i uczucie suchości skóry oraz wpływać negatywnie na wygląd. Przyczyną zmian jest nadmierne rogowacenie naskórka, co prowadzi do zatykania mieszków włosowych.  Rogowacenie przymieszkowe – przyczyny Rogowacenie okołomieszkowe jest wynikiem nadmiernego rogowacenia naskórka, które prowadzi do zatkania ujść mieszków włosowych martwymi komórkami skóry i sebum. Przyczyną tego procesu są najczęściej predyspozycje genetyczne, ale do jego rozwoju mogą przyczyniać się również: suche powietrze, niedobór witamin (zwłaszcza witaminy A i E), a także zaburzenia hormonalne. Predyspozycje genetyczne Nadmierne rogowacenie naskórka Suchość skóry Niedobory witamin – zwłaszcza witaminy A i E Zaburzenia hormonalne Atopowe Zapalenie Skóry (AZS)

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Choroba wieńcowa, nazywana także chorobą niedokrwienną serca, to schorzenie układu krążenia, które może prowadzić między innymi do zawału serca. Powstaje na skutek zwężenia lub zablokowania tętnic wieńcowych, co ogranicza dopływ tlenu do mięśnia sercowego. Jakie są główne przyczyny choroby wieńcowej? Jakie objawy daje niedokrwienie serca? Znajomość odpowiedzi na te pytania pozwoli właściwie zadbać o profilaktykę schorzenia, a świadomość sposobów leczenia pomoże w wyborze najlepszej metody terapii.  Choroba wieńcowa – co to? Choroba niedokrwienna serca to choroba układu krążenia spowodowane zwężeniem lub zablokowaniem tętnic wieńcowych, które dostarczają tlen i składniki odżywcze do mięśnia sercowego. Główną przyczyną tego procesu jest miażdżyca, czyli odkładanie się blaszek miażdżycowych na ścianach naczyń krwionośnych. Ograniczony przepływ krwi do serca może prowadzić do bólu w klatce piersiowej (dławicy piersiowej), duszności, a w skrajnych przypadkach – do zawału serca. Choroba rozwija się stopniowo i często przez długi czas nie daje wyraźnych objawów, dlatego tak ważna jest profilaktyka oraz regularne badania kontrolne. ChNS – przyczyny Choroba niedokrwienna serca (ChNS) najczęściej rozwija się na skutek miażdżycy, czyli procesu odkładania się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych. Tworzące się złogi tłuszczowe, cholesterol oraz inne substancje stopniowo zwężają światło naczyń krwionośnych, ograniczając przepływ krwi do serca. Do głównych czynników ryzyka należą niezdrowa dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz przewlekły stres. Nie bez znaczenia są także predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występowały choroby serca, rośnie ryzyko ChNS. Wczesne rozpoznanie czynników ryzyka oraz zmiana stylu życia oraz rzucenie palenia mogą skutecznie opóźnić rozwój choroby i zmniejszyć ryzyko powikłań.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ciężka głowa, suchość w ustach, mdłości i problemy z koncentracją to typowe objawy kaca. Jego główną przyczyną jest metabolizm alkoholu w organizmie - etanol, czyli alkohol etylowy zawarty w napojach wyskokowych, jest traktowany przez organizm jak toksyna, wątroba przekształca go w aldehyd octowy, substancję jeszcze bardziej toksyczną niż sam alkohol. Znajomość skutecznych sposobów zapobiegania kacowi oraz sprawdzonych sposobów na syndrom dnia poprzedniego pomoże szybciej wrócić do formy niezależnie od tego, czy dopiero planujemy zakrapianą alkoholem imprezę, czy szukamy ulgi po hucznej zabawie. Co to jest kac? - przyczyny Kac to stan złego samopoczucia, który pojawia się kilka godzin po spożyciu alkoholu, najczęściej następnego dnia rano. Po wypiciu napojów zawierających etanol wątroba przekształca go w aldehyd octowy – toksyczny związek chemiczny, który odpowiada za wiele nieprzyjemnych objawów kaca, takich jak bóle głowy, nudności czy ogólne osłabienie organizmu. Kolejnym czynnikiem jest działanie odwadniające alkoholu – alkohol zwiększa produkcję moczu, co prowadzi do utraty wody i elektrolitów, powodując uczucie suchości w ustach i zaburzenia równowagi elektrolitowej. Nie bez znaczenia jest także wpływ alkoholu na układ nerwowy i jakość snu – mimo że po jego spożyciu łatwiej jest zasnąć, to jednak sen staje się płytszy i przerywany, przez co organizm nie ma szans na pełną regenerację. 

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Opryszczka wargowa to dolegliwość objawiająca się bolesnymi pęcherzykami. Występuje najczęściej w okresie osłabienia organizmu, długotrwałego stresu oraz zmiennej pogody. Poza nieprzyjemnym swędzeniem, mrowieniem czy pieczeniem opryszczka wpływa negatywnie również na ogólne samopoczucie i wygląd, dlatego warto wiedzieć, jak skutecznie sobie z nią radzić oraz jak zapobiegać jej nawrotom. Jak wygląda zimno na ustach? Charakterystyczne, wypełnione płynem pęcherzyki na wargach, wokół ust lub w okolicy nosa to typowe objawy opryszczki wargowej. Początkowo skóra w tych miejscach może zacząć swędzieć, piec lub sprawiać wrażenie ściągniętej. Wkrótce na tym obszarze pojawiają się małe, bolesne bąbelki, które po kilku dniach pękają, tworząc owrzodzenia.  Opryszczka na ustach przyczyny. Czy opryszczka jest zaraźliwa? Febra na ustach jest wywoływana przez wirus opryszczki wargowej herpes simplex (HSV-1), który wnika do organizmu i pozostaje w nim przez całe życie. W wyniku osłabienia układu odpornościowego, stresu, przeziębienia czy zmian temperatury otoczenia może dojść do jej aktywacji i pojawienia się pęcherzyków. Wirus jest bardzo zaraźliwy i łatwo przenosi się przez bezpośredni kontakt z zakażoną skórą, śliną, a także poprzez korzystanie z tych samych przedmiotów (np. ręczników czy szminki). Z tego powodu ważne jest, aby unikać bliskich kontaktów z osobami mającymi opryszczkę, szczególnie w aktywnej fazie, pamiętając jednak, że wirus może być przenoszony nawet wtedy, gdy objawy nie są jeszcze widoczne.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Opalanie to nieodłączny element letniego relaksu na świeżym powietrzu, jednak promienie słoneczne, choć niezbędne do produkcji witaminy D i korzystnie wpływające na nasz nastrój i wygląd mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia skóry. Zbyt długa i nieodpowiedzialna ekspozycja na słońce może prowadzić do oparzeń słonecznych, przyspiesza starzenia się skóry oraz zwiększa ryzyko raka skóry. Jak zatem opalać się bezpiecznie? Poza unikaniem zbyt długiego wylegiwania się na słońcu oraz korzystania z promieni słonecznych poza godzinami największego promieniowania (10-16) pamiętać należy o niezbędnej ochronie w postaci filtrów przeciwsłonecznych. Wybór odpowiedniego filtra i umiejętne stosowanie kosmetyków przeciwsłonecznych zapewni właściwą ochronę oraz pozwoli cieszyć się piękną, a przede wszystkim zdrową opalenizną. Filtry przeciwsłoneczne – rodzaje filtrów SPF Filtry przeciwsłoneczne są kluczowym elementem ochrony skóry przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego (UV). Różnią się one między sobą mechanizmem działania, składem oraz poziomem ochrony, który określany jest współczynnikiem ochrony przeciwsłonecznej (SPF). Wśród dostępnych na rynku filtrów SPF znajdziemy filtry fizyczne, chemiczne, hybrydowe oraz filtry naturalne. Filtry mineralne (fizyczne) Filtry mineralne, znane również jako fizyczne, działają na zasadzie odbijania i rozpraszania promieniowania UV. Są to najczęściej tlenek cynku (ZnO) i dwutlenek tytanu (TiO2). Tlenek cynku (ZnO): zapewnia ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB. Jest szczególnie polecany dla osób o wrażliwej skórze. Dwutlenek tytanu (TiO2): chroni głównie przed promieniowaniem UVB i częściowo przed UVA. Jest powszechnie stosowany w kosmetykach przeciwsłonecznych. Filtry chemiczne (organiczne) Filtry chemiczne, zwane również organicznymi, działają poprzez absorpcję promieniowania UV i przekształcanie go w ciepło, które jest następnie uwalniane z powierzchni skóry. Do filtrów chemicznych zawartych w dostępnych na rynku kosmetyczkach przeciwsłonecznych należą między innymi: oktokrylen, oksybenzon czy octinoxate. Filtry hybrydowe Filtry hybrydowe łączą w sobie właściwości filtrów mineralnych i chemicznych, oferując wszechstronną ochronę przed promieniowaniem UV. Dzięki tej kombinacji mogą oferować zalety obu typów filtrów zapewniając szersze spektrum ochrony i lepszą stabilność. Filtry naturalne Niektóre kosmetyki przeciwsłoneczne zawierają składniki pochodzenia naturalnego, takie jak np. olej z nasion malin, marchwi, masło shea lub inne substancje naturalne, które mają właściwości chroniące przed UV. Choć ich skuteczność może być niższa w porównaniu do filtrów chemicznych lub mineralnych, są one często wybierane przez osoby preferujące naturalne kosmetyki.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Lewatywa to znany od wieków zabieg stosowany zarówno w celach leczniczych, jak i profilaktycznych. Polega na wprowadzeniu płynów do jelita grubego przez odbyt, co wspomaga usuwanie zalegających resztek pokarmowych i toksyn, poprawia perystaltykę jelit i może pomóc w walce z zaparciami. Jak działa lewatywa? Kiedy po nią sięgnąć? Jak zrobić lewatywę w domu? Znajomość odpowiedzi na te pytania pozwoli skutecznie, a przy tym bezpiecznie korzystać z tej metody oczyszczania organizmu. Lewatywa - co to? Lewatywa to zabieg, który polega na wprowadzeniu płynu (najczęściej wody, soli fizjologicznej lub specjalnych roztworów) do jelita grubego przez odbyt, co rozciąga ściany jelita, pobudzając perystaltykę. Jej celem jest oczyszczenie jelit z zalegających resztek pokarmowych, toksyn i gazów, co może przynieść ulgę przy zaparciach lub przygotować organizm do badań diagnostycznych, takich jak np. kolonoskopia. Zabieg wspomaga również detoksykację organizmu, poprawiając ogólne samopoczucie i funkcjonowanie układu trawiennego.  Wskazania do lewatywy Wśród wskazań do wykonania lewatywy wymienia się najczęściej: zaparcia, przygotowanie do badań diagnostycznych lub porodu, oczyszczenie organizmu, a także leczenie niektórych schorzeń i postępowanie po zabiegach operacyjnych. Lewatywa pomaga w usuwaniu zalegających resztek pokarmowych i gazów, co przynosi ulgę przy przewlekłych zaparciach. Oczyszcza jelita, zapewniając lepszą widoczność i dokładność wyników kolonoskopii. Stosowana przed porodem może pomóc w zmniejszeniu ryzyka zakażeń i poprawie komfortu w trakcie porodu. Jako element detoksykacji może wspomóc usuwanie toksyn i poprawić funkcjonowanie układu trawiennego. Lewatywa może być zalecana w okresie pooperacyjnym w celu oczyszczenia jelit i wspomagania powrotu do zdrowia.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ukąszenie kleszcza może prowadzić do poważnych chorób, takich jak borelioza czy kleszczowe zapalenie mózgu. Wczesne rozpoznanie objawów i szybkie rozpoczęcie leczenia pomogą uniknąć groźnych powikłań i przyspieszy powrót do zdrowia, a właściwa ochrona zapobiegnie ponownym ugryzieniom.

Zuzanna Panuszewska

Mgr kosmetologii

Skuteczna pielęgnacja skóry to inwestycja w jej kondycję i piękny wygląd. Innowacyjne receptury z kwasem hialuronowym i witaminą C oferują naturalne rozwiązania, które poprawiają nawilżenie, regenerację oraz ochronę skóry. Dzięki tym składnikom cera odzyskuje zdrowy i promienny wygląd. Nowoczesna pielęgnacja dopasowana do potrzeb Twojej skóry Każda skóra ma swoje potrzeby. Odpowiednia pielęgnacja jest kluczem do zachowania jej zdrowia i pięknego wyglądu. Współczesne preparaty pielęgnacyjne, bogate w kwas hialuronowy, witaminę C oraz inne substancje aktywne, dostosowują się do indywidualnych problemów skórnych, takich jak odwodnienie, rumień, przebarwienia, utrata jędrności czy skłonność do podrażnień. Innowacyjne formuły gwarantują skuteczną pielęgnację, dbając o potrzeby nawet najbardziej wymagającej skóry.