Odwodnienie organizmu – przyczyny, objawy i sposoby zapobiegania

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Odwodnienie jest stanem, w którym ilość wody w organizmie jest niewystarczająca do jego prawidłowego funkcjonowania. Choć często bywa bagatelizowane, jest poważnym stanem, który może prowadzić do licznych komplikacji zdrowotnych. Utrata płynów, zarówno przez pocenie, oddychanie, jak i wydalanie, może zaburzać równowagę elektrolitową i funkcjonowanie najważniejszych organów. Odwodnienie może być wynikiem intensywnej aktywności fizycznej, chorób, wysokiej gorączki, czy niewystarczającego spożycia płynów, a jego objawy obejmują zazwyczaj pragnienie, suchość w ustach, osłabienie, bóle czy zawroty głowy.  Przyczyny odwodnienia Odwodnienie może być spowodowane różnymi czynnikami, które prowadzą do utraty płynów lub zwiększonego zapotrzebowania na wodę. Wśród głównych przyczyn odwodnienia organizmu wymienia się: niewystarczające spożycie płynów i złe nawyki żywieniowe, wzmożoną utratę płynów, zwiększone zapotrzebowanie na płyny, niektóre choroby i stany zdrowotne, a także czynniki środowiskowe czy wiek. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe - niewystarczające spożycie wody i innych płynów w ciągu dnia, celowe unikanie picia, nadmierne spożycie alkoholu czy moczopędnej kofeiny może prowadzić do odwodnienia. Intensywna aktywność fizyczna, przebywanie w wysokich temperaturach lub wysoka wilgotność mogą prowadzić do nadmiernego pocenia się i utraty płynów. Wysoka gorączka zwiększająca potliwość może prowadzić do nadmiernej utraty płynów, podobnie jak wymioty czy biegunka spowodowane przez choroby układu pokarmowego (np. IBS, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego) czy zatrucia pokarmowe. Niektóre leki, zwłaszcza diuretyki stosowane w leczeniu nadciśnienia lub chorób serca, mogą zwiększać wydalanie wody z organizmu. Niewydolność nerek i inne choroby nerek mogą wpływać na zdolność organizmu do zatrzymywania wody. Przebywanie w gorącym klimacie i niska wilgotność powietrza mogą przyspieszać utratę wody z organizmu przez skórę i drogi oddechowe zwiększając ryzyko odwodnienia. Niebezpieczeństwo odwodnienia zależy również od wieku i stanu organizmu, np. dzieci są bardziej podatne na odwodnienie ze względu na wyższe tempo przemiany materii i większą utratę płynów przez skórę, osoby starsze z powodu zmniejszonego odczuwania pragnienia, a kobiety w ciąży i karmiące piersią z racji zwiększonego zapotrzebowanie na płyny. Zrozumienie tych przyczyn może pomóc w zapobieganiu odwodnieniu poprzez zachowanie odpowiedniego bilansu płynów, szczególnie w sytuacjach zwiększonego ryzyka.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Odparzenia to powszechny problem skórny, który, choć kojarzony jest głównie z okolicami pieluszkowymi u niemowląt, może dotyczyć osób w różnym wieku, w tym osób dorosłych. Odparzenia u dorosłych występują szczególnie w wilgotnych obszarach ciała z tendencją do tarcia, takich jak pachy, pachwiny czy fałdy skórne. Znajomość czynników prowadzących do bolesnych zmian skórnych, zasad profilaktyki odparzeń oraz sposobów ich leczenia pomoże złagodzić dyskomfort związany z odparzeniami i zapobiec nawrotom tego schorzenia. Odparzenia jak wyglądają i gdzie występują? Odparzenia są stanem zapalnym skóry, który występuje w wyniku tarcia, wilgoci i ocierania. Objawiają się zazwyczaj zaczerwienieniem, obrzękiem, krostkami czy pęcherzami. Zmianom skórnym towarzyszyć może ból, a w przypadku poważnych zmian nawet gorączka. Odparzenia mogą występować w różnych miejscach ciała, takich jak pachy, pachwiny, pośladki, krocze czy obszar pod biustem. U osób otyłych mogą powstawać w różnych miejscach ciała, w których występuje długotrwałe przyleganie fałd skórnych. Odparzenia pod pachami występują głównie w wyniku tarcia i wilgoci, szczególnie jeśli nosi się ubrania, które przylegają do skóry. Oparzenia w pachwinach pojawiają się szczególnie u osób otyłych lub aktywnych fizycznie, które doświadczają tarcia w obszarze pachwin. Odparzenia krocza — tarcie i wilgoć mogą spowodować odparzenia w okolicach krocza, szczególnie u mężczyzn. Odparzenia pod piersiami — duży rozmiar piersi, noszenie obcisłych, wykonanych ze sztucznych materiałów biustonoszy, tarcie i wilgoć mogą powodować u kobiet odparzenia pod biustem. Odparzenia między pośladkami — długotrwałe siedzenie, nadmierna potliwość, otyłość oraz noszenie niedopasowanej, wykonanej z nieoddychających materiałów bielizny to czynniki, które mogą wywołać odparzenie odbytu i obszaru między pośladkami.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Zaparcia, czyli trudności z regularnym oddawaniem stolca to uciążliwa dolegliwość, która może wpływać negatywnie na ogólny stan zdrowia i samopoczucie. Zatwardzenie może wynikać między innymi z niewłaściwej diety, braku aktywności fizycznej, a także być następstwem bądź objawem schorzeń układu pokarmowego. Jak leczyć zaparcia? Jak poprawić perystaltykę jelit? Co na przeczyszczenie, kiedy zmiana nawyków żywieniowych i domowe sposoby na problemy z wypróżnieniem nie wystarczają?  Znajomość odpowiedzi na te pytania może pomóc w utrzymaniu prawidłowej pracy jelit i poprawić komfort życia. Zaparcia przyczyny Zaparcia mogą być spowodowane między innymi przez nieprawidłowe nawyki żywieniowe, niedostateczną aktywność fizyczną, stres i zmiany w codziennej rutynie, a także przez zmiany hormonalne, niektóre choroby czy stosowane w związku z nimi leki. Niedobór błonnika w diecie — błonnik pokarmowy jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego. Błonnik zwiększa objętość stolca i ułatwia jego przesuwanie przez jelita. Niedostateczna ilość płynów — niewystarczające nawodnienie organizmu może prowadzić do stwardnienia stolca i utrudniać jego przesuwanie przez jelita. Brak aktywności fizycznej — siedzący tryb życia może spowalniać ruchy jelit, co z kolei utrudnia regularne wypróżnienia. Zmiany w rutynie i nawykach żywieniowych — podróże, radykalne zmiany w diecie lub zmiana godzin posiłków mogą zaburzać regularność wypróżnień. Napięcie emocjonalne — stres i emocje mogą wpływać na funkcjonowanie układu pokarmowego, w tym na perystaltykę jelit. Choroby — schorzenia, takie jak np. cukrzyca, niedoczynność tarczycy czy nadwrażliwe jelita mogą prowadzić do zaparć. Leki — opioidy, leki przeciwdepresyjne, przeciwdrgawkowe, przeciwzapalne (NLPZ), a także niektóre suplementy diety, jak żelazo czy wapń, mogą powodować zaparcia jako efekt uboczny ich stosowania. Anatomiczne problemy z jelitami, takie jak zwężenia, guzy czy polipy, również mogą utrudniać wypróżnianie. Hormony — zmiany hormonalne (np. w czasie ciąży czy menopauzy) mogą wpływać na ruchy jelit, prowadząc do zaparć. Wiek — osoby starsze są bardziej podatne na zaparcia z powodu spowolnienia perystaltyki jelit, mniejszej aktywności fizycznej oraz stosowania większej ilości leków.

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Kamica nerkowa (nefrolitaza) to schorzenie charakteryzujące się powstawaniem twardych złogów w nerkach lub układzie moczowym. Złogi, zwane kamieniami nerkowymi, mogą tworzyć się z różnych substancji chemicznych obecnych w moczu i mogą być źródłem znacznego dyskomfortu oraz poważnych powikłań zdrowotnych. Znajomość przyczyn i objawów kamicy nerkowej przyspieszy diagnozę, pozwoli dobrać odpowiednią metodę leczenia i wdrożyć sposoby zapobiegania powstawaniu kamieni nerkowych. Atak kolki nerkowej – przyczyny Atak kolki nerkowej jest nagłym i bardzo bolesnym objawem kamicy nerkowej. Przyczyny ataku mogą być złożone i zależą od rodzaju kamienia oraz indywidualnych czynników. Najczęstszą przyczyną ataku kolki nerkowej są kamienie nerkowe tworzone z różnych obecnych w moczu substancji, takich jak wapń, szczawiany, fosforany, kwas moczowy czy cystyna. Kiedy kamień zaczyna przemieszczać się w drogach moczowych, szczególnie gdy przechodzi z miedniczki nerkowej do moczowodu, może spowodować zablokowanie przepływu moczu oraz nagły i bardzo intensywny ból. Na ataki kolki nerkowej  narażone mogą być bardziej osoby z niewydolnością nerek, u których mogą występować trudności w usuwaniu z organizmu nadmiaru substancji, które mogą prowadzić do tworzenia się złogów. Również niektóre zaburzenia hormonalne, takie jak nadczynność przytarczyc, mogą zwiększać ryzyko tworzenia się kamieni nerkowych, co z kolei zwiększa ryzyko bolesnych ataków. Poza wymienionymi stanami chorobowymi tworzeniu się kamieni nerkowych sprzyjać może odwodnienie oraz nieprawidłowe nawyki żywieniowe, czyli dieta bogata w sól, oksalany (np. szpinak, rabarbar) lub produkty bogate w puryny (np. mięso czerwone, alkohol). Kamica nerkowa objawy Objawy towarzyszące kamicy nerkowej obejmują zazwyczaj: nagły intensywny ból podczas ataku kolki, ból i krwawienie podczas oddawania moczu oraz częstomocz, a także nudności, wymioty, zawroty głowy, a nawet utratę przytomności. Charakterystycznym objawem kamicy nerkowej jest nagły i bardzo intensywny ból, znany jako atak kolki nerkowej. Ból ten może być opisywany jako ostry, kłujący lub przeszywający, i często występuje w okolicy bocznej lub dolnej części pleców, ale może również promieniować do brzucha, pachwiny lub narządów płciowych. Atak bólu może trwać od kilku minut do kilku godzin. Podczas kamicy nerkowej ból może nasilić się podczas oddawania moczu. Może to być odczuwane jako pieczenie lub kłucie w cewce moczowej. Ponadto niektórzy pacjenci mogą doświadczać częstego parcia na mocz, nawet jeśli jego ilość jest niewielka. Jeśli kamień rani drogi moczowe, może dodatkowo wystąpić krwawienie, które jest widoczne gołym okiem jako różowe, czerwone lub brunatne zabarwienie moczu. Towarzyszący kamicy nerkowej ostry ból brzucha może powodować nudności i wymioty, zawroty głowy, a nawet utratę przytomności. W przypadku pojawienia się powyższych objawów, szczególnie silnego bólu pleców lub brzucha, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem, ponieważ kamica nerkowa może wymagać natychmiastowej interwencji medycznej.