03.07.2025
Hemoroidy - przyczyny żylaków odbytu i leczenie hemoroidów
Hemoroidy to wstydliwe schorzenie związane z poszerzeniem naczyń żylnych w okolicach odbytu. Jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie rozpoznane i leczone, mogą powodować dyskomfort, ból, a nawet poważne komplikacje. Znajomość czynników sprzyjających ich powstawaniu pomoże w profilaktyce, a świadomość dostępnych metod leczenia – zarówno domowych, jak i farmakologicznych – może przynieść szybką ulgę i poprawić komfort życia.
Co to są hemoroidy?
Hemoroidy to naturalnie występujące struktury naczyniowe zlokalizowane w kanale odbytu Wyróżniamy hemoroidy zewnętrzne i hemoroidy wewnętrzne. Ich zadaniem jest wspomaganie kontroli wypróżniania. Gdy hemoroidy ulegają powiększeniu lub stanom zapalnym mamy do czynienia z rozwojem choroby hemoroidalnej, potocznie nazywanej żylakami odbytu. Objawy takie jak swędzenie, pieczenie, krwawienie czy ból podczas wypróżniania są sygnałem, że hemoroidy wymagają specjalistycznej diagnostyki i właściwego leczenia.
Hemoroidy odbytu – przyczyny
Guzki krwawnicze rozwijają się na skutek zwiększonego ciśnienia w obrębie żył odbytu i odbytnicy. Do najczęstszych przyczyn należą przewlekłe zaparcia, długotrwałe przebywanie na toalecie oraz siedzący tryb życia. Ryzyko wzrasta również w czasie ciąży, kiedy powiększająca się macica uciska naczynia krwionośne. Inne czynniki sprzyjające to otyłość, niewłaściwa dieta uboga w błonnik, nadmierny wysiłek, a także predyspozycje genetyczne. Zrozumienie przyczyn pozwoli skutecznie zapobiegać hemoroidom i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Leczenie hemoroidów
Leczenie hemoroidów zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz rodzaju zmian. W łagodniejszych przypadkach pomocne są preparaty dostępne bez recepty, takie jak maści, czopki i kremy na hemoroidy. Ważną rolę odgrywa także zmiana stylu życia, w tym odpowiednia - bogata w błonnik dieta i unikanie długiego siedzenie. W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczne może być zastosowanie zabiegów medycznych.
Hemoroidy zewnętrzne
Leczenie hemoroidów zewnętrznych skupia się na łagodzeniu bólu, obrzęku i stanu zapalnego. W terapii najczęściej stosuje się kremy, żele i maści na hemoroidy zawierające składniki o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i ściągającym, takie jak hydrokortyzon, lidokaina czy wyciąg z kasztanowca. Skuteczne mogą być także preparaty z nagietkiem, oczarem wirginijskim lub tlenkiem cynku, które dodatkowo przyspieszają gojenie. Ulgę przynoszą ciepłe nasiadówki, na przykład z dodatkiem rumianku lub kory dębu. W leczeniu ważne jest również dbanie o codzienną higienę i noszenie przewiewnej bielizny. W przypadku nasilonych objawów może być konieczne leczenie zabiegowe pod kontrolą specjalisty.
Hemoroidy wewnętrzne
Leczenie hemoroidów wewnętrznych zależy od stopnia zaawansowania zmian. W początkowych stadiach skuteczne są czopki na hemoroidy, które łagodzą stan zapalny, zmniejszają obrzęk i przyspieszają gojenie błony śluzowej. W ich składzie często znajdują się substancje takie jak tribenozyd, lidokaina, wyciąg z ruszczyka czy glikokortykosteroidy. Ważnym elementem terapii jest również zmiana diety na bogatą w błonnik oraz unikanie zaparć. W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczne może być zastosowanie zabiegów, takich jak skleroterapia, gumkowanie (metoda Barrona) lub leczenie chirurgiczne.
- Skleroterapia to mało inwazyjna metoda leczenia hemoroidów, polegająca na wstrzyknięciu specjalnego preparatu powodującego zamknięcie naczyń krwionośnych i stopniowe zmniejszanie się hemoroidów.
- Gumkowanie (metoda Barrona) polega na założeniu specjalnej gumowej opaski na podstawę hemoroida, co odcina dopływ krwi, prowadząc do jego obumarcia i odpadnięcia po kilku dniach.
- Chirurgiczne leczenie hemoroidów stosowane w zaawansowanych przypadkach, polega na operacyjnym usunięciu zmienionych chorobowo guzków krwawniczych, najczęściej metodą klasyczną lub przy użyciu nowoczesnych technik minimalnie inwazyjnych.
Odpowiednio wcześnie wdrożone leczenie pozwala skutecznie kontrolować objawy i poprawić komfort życia.
Jak pozbyć się hemoroidów? Leczenie domowe
Przekazywane z pokolenia na pokolenie domowe, naturalne sposoby na hemoroidy wciąż cieszą się dużą popularnością.
- Jedną z najczęściej polecanych metod są ciepłe nasiadówki – kąpiele w naparach z rumianku, kory dębu czy nagietka pomagają złagodzić ból, zmniejszyć stan zapalny i przyspieszyć gojenie.
- Zimne okłady lub przykładanie lodu może szybko zmniejszyć obrzęk i przynieść ulgę.
- Naturalne maści na bazie propolisu, aloesu czy oleju kokosowego łagodzą podrażnienia i przyspieszają regenerację skóry.
Dieta na hemoroidy
Dieta odgrywa ogromną rolę zarówno w zapobieganiu, jak i w leczeniu hemoroidów. Podstawą jadłospisu powinny być produkty bogate w błonnik – pełnoziarniste pieczywo, kasze, brązowy ryż, warzywa i owoce – które wspomagają prawidłową pracę jelit i zapobiegają zaparciom. Szczególnie warto sięgać po śliwki, jabłka, buraki, marchew czy brokuły. Niezwykle ważne jest również regularne spożywanie odpowiedniej ilości płynów, szczególnie wody, co pozwoli utrzymać właściwe nawodnienie organizmu i zmiękczyć masy kałowe. Wskazane jest ograniczenie produktów ciężkostrawnych, tłustych, ostrych przypraw oraz alkoholu, które mogą nasilać podrażnienia i dolegliwości bólowe. Odpowiednio skomponowana dieta nie tylko złagodzi objawy, ale także pomoże zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby hemoroidalnej.
Co jeść przy hemoroidach?
- pełnoziarniste pieczywo, makarony i kasze (np. kasza gryczana, jęczmienna),
- brązowy ryż i płatki owsiane,
- świeże warzywa – zwłaszcza buraki, marchew, brokuły, szpinak, cukinia,
- owoce bogate w błonnik – śliwki, jabłka, gruszki, jagody, maliny,
- rośliny strączkowe – soczewica, ciecierzyca, fasola,
- orzechy i nasiona (np. siemię lniane, nasiona chia),
- kefiry, jogurty naturalne i inne produkty fermentowane, wspierające florę jelitową,
- duże ilości wody mineralnej niegazowanej (minimum 1,5–2 litry dziennie).
Czego nie jeść przy hemoroidach?
- tłustych i smażonych potraw (np. fast food, frytki, kotlety panierowane),
- ostrych przypraw (chili, pieprz cayenne, ostre sosy),
- produktów wysoko przetworzonych (chipsy, gotowe dania, słone przekąski),
- białego pieczywa i wyrobów z białej mąki,
- czerwonego mięsa (w nadmiarze),
- słodyczy i wyrobów cukierniczych (ciastka, pączki, batoniki),
- alkoholu, zwłaszcza piwa i wysokoprocentowych trunków,
- mocnej kawy i herbaty w dużych ilościach.
Bibliografia:
- Jabłoński M., Żylaki odbytu – możliwości terapeutyczne, Lek w Polsce, 2024'06 | Vol. 34
- Jarosz M. (red.), Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2010.
- Kaszuba A., Pastuszka M., Kaszuba A. Miejscowe glikokortykosteroidy
w leczeniu chorób skóry – zalecane standardy postępowania, Forum Medycyny Rodzinnej, 2009. - Kołodziejczak M., Grochowicz P., Poradnik dla pacjenta po operacji proktologicznej, online: https://pkk.org.pl/wp-content/uploads/2023/05/OK-PORADNIK_lipiec2019.pdf [dostęp: 30.06.2025]
- Obcowska A., Kołodziejczak M., Choroba hemoroidalna – współczesne poglądy na temat etiopatogenezy oraz metod leczenia. Przegląd piśmiennictwa, Nowa Medycyna, 2016.
- Wroński K., Leczenie żylaków wewnętrznych odbytu metodą Barrona – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa, Nowa Medycyna 4/2011.
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ewa Rutkowska-Król – redaktor naczelna z ponad 10-letnim doświadczeniem, specjalizująca się w tworzeniu treści produktowych oraz artykułów o tematyce medycznej. Przez lata miała okazję współpracować z różnymi firmami z branży zdrowia i farmacji, dostarczając merytoryczne i angażujące teksty. Jej pasją jest przekształcanie skomplikowanych zagadnień medycznych w przystępne treści, które pomagają czytelnikom lepiej zrozumieć świat zdrowia i dbania o siebie.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Skaza białkowa – co to takiego, jakie daje objawy i jak ją skutecznie leczyć?
Skaza białkowa to potoczny termin określający alergię na białka mleka krowiego występującą u niemowląt i małych dzieci. Objawia się zazwyczaj suchymi i szorstkimi plamami na skórze, głównie na twarzy, a także dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Wczesne rozpoznanie symptomów oraz odpowiednie leczenie i dieta eliminacyjna mogą przywrócić dziecku zdrowie i komfort. Alergia na białka mleka krowiego – przyczyny skazy białkowej Główną przyczyną skazy białkowej jest niedojrzały jeszcze układ odpornościowy dziecka, który błędnie rozpoznaje niektóre białka zawarte w mleku – takie jak kazeina czy beta-laktoglobulina – jako zagrożenie. W efekcie organizm uruchamia reakcję obronną, prowadzącą do wystąpienia objawów alergicznych. Do rozwoju skazy białkowej może przyczynić się również dziedziczność – jeśli jedno lub oboje rodzice mają alergie, ryzyko pojawienia się nietolerancji białka mleka u dziecka znacznie wzrasta.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Udar słoneczny - objawy, postępowanie i zapobieganie
Lato sprzyja spędzaniu czasu na świeżym powietrzu, jednak intensywne promieniowanie słoneczne może być niebezpieczne dla zdrowia. Udar słoneczny to poważna reakcja organizmu na przegrzanie, która może prowadzić do groźnych powikłań, zwłaszcza u dzieci, seniorów i osób cierpiących na choroby przewlekłe. Objawia się m.in. wysoką gorączką, nudnościami, zawrotami głowy i zaburzeniami świadomości. Szybkie rozpoznanie objawów, odpowiednie postępowanie oraz stosowanie prostych zasad profilaktyki pozwolą uniknąć przegrzania organizmu i cieszyć się słońcem w pełni bezpiecznie.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Co oznacza białko w moczu? Objawy i przyczyny białkomoczu
Obecność białka w moczu, zwana białkomoczem, to sygnał, którego nie należy ignorować. Choć niewielkie ilości mogą pojawiać się przejściowo – np. po wysiłku fizycznym czy w czasie infekcji – utrzymujące się podwyższone stężenie białka może świadczyć o problemach z nerkami lub innymi schorzeniami ogólnoustrojowymi. Norma białka w moczu U zdrowej osoby mocz zawiera jedynie śladowe ilości białka – zazwyczaj nieprzekraczające 150 mg na dobę. W badaniu ogólnym moczu prawidłowy wynik to „brak” lub „śladowe ilości” białka. Wynik powyżej normy może wskazywać na przejściowe zaburzenia (np. wysiłek fizyczny, stres, gorączkę) lub być objawem chorób nerek i układu moczowego. W przypadku podwyższonego stężenia białka konieczna może być dalsza diagnostyka, w tym badanie dobowej zbiórki moczu lub testy laboratoryjne wykrywające białkomocz selektywny i nieselektywny. Rodzaje białkomoczu Białkomocz, czyli obecność białka w moczu, może mieć różne mechanizmy powstawania i przybierać różne postaci. Rozróżnienie rodzaju białkomoczu ma istotne znaczenie diagnostyczne, ponieważ pomaga określić przyczynę problemu i dobrać odpowiednie leczenie. Białkomocz czynnościowy (przemijający) – pojawia się przejściowo, np. po wysiłku fizycznym, w czasie gorączki, stresu czy odwodnienia. Nie świadczy o uszkodzeniu nerek i zwykle ustępuje samoistnie. Białkomocz ortostatyczny (posturalny) – występuje głównie u dzieci i młodzieży. Białko pojawia się w moczu w ciągu dnia, a znika po nocy spędzonej w pozycji leżącej. Ma łagodny przebieg i nie wymaga leczenia. Białkomocz kłębuszkowy – wynika z uszkodzenia kłębuszków nerkowych, które odpowiadają za filtrację krwi. W tej grupie wyróżniamy: białkomocz selektywny (utrata głównie małych białek (np. albumin) - zwykle w mniej zaawansowanych chorobach) i nieseektywny (utrata różnych typów białek, także większych cząsteczek - świadczy o poważniejszym uszkodzeniu nerek). Białkomocz cewkowy – spowodowany uszkodzeniem cewek nerkowych, które nie są w stanie prawidłowo wchłaniać przefiltrowanych białek. Występuje m.in. w toksycznych uszkodzeniach nerek czy chorobach metabolicznych. Białkomocz z przeładowania (nadmiarowy) – pojawia się, gdy we krwi występuje nadmiar pewnych białek (np. w szpiczaku mnogim – białko Bence’a-Jonesa), które przenikają do moczu mimo prawidłowej pracy nerek. Białkomocz mieszany – zawiera cechy kilku typów jednocześnie i wskazuje na złożony mechanizm powstawania, często przy ciężkich i przewlekłych chorobach nerek. Rozpoznanie rodzaju białkomoczu wymaga dokładnych badań – m.in. analizy ogólnej moczu, pomiaru dobowej utraty białka oraz badań laboratoryjnych krwi. Białko w moczu objawy Obecność białka w moczu, zwłaszcza we wczesnym stadium, często przebiega bezobjawowo i jest wykrywana jedynie podczas badania ogólnego moczu. W miarę postępu choroby, gdy białkomocz osiąga wyższe wartości, mogą pojawić się niespecyficzne objawy wynikające z utraty białek osoczowych i pogarszającej się funkcji nerek. Dochodzi wtedy m.in. do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, spadku ciśnienia onkotycznego krwi i zatrzymywania płynów w organizmie. U pacjentów mogą występować również objawy ogólne związane z toczącym się stanem zapalnym lub współistniejącą chorobą nerek. Obrzęki Pieniący się mocz Zmniejszona ilość moczu Uczucie zmęczenia Nadciśnienie tętnicze
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ból stawów – przyczyny, sposoby leczenia i profilaktyka
Ból stawów to problem zdrowotny, który może znacząco obniżyć jakość życia i ograniczać codzienną aktywność. Objawia się dyskomfortem, sztywnością, obrzękiem, a niekiedy także zaczerwienieniem w obrębie stawów. Może mieć charakter ostry lub przewlekły, a jego przyczyny upatruje się w przeciążeniach mechanicznych, chorobach zapalnych oraz zmianach zwyrodnieniowych. Podstawowe znaczenie w redukcji bólu ma trafna diagnoza oraz odpowiednio dobrane leczenie, które może obejmować zarówno farmakoterapię, jak i domowe sposoby. Nie bez znaczenia jest również profilaktyka, która pozwala ograniczyć ryzyko nawrotów oraz spowolnić postęp dolegliwości. Jak bolą stawy? Ból stawów może przyjmować różne formy, w zależności od jego przyczyny i lokalizacji. Najczęściej opisywany jest jako uczucie sztywności, kłucia, pieczenia lub tępego, rozlanego bólu, który nasila się podczas ruchu lub obciążenia stawu. W niektórych przypadkach może występować również ból spoczynkowy, szczególnie w nocy lub nad ranem, co jest charakterystyczne dla chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów. Dolegliwości mogą obejmować jeden lub kilka stawów, a ich nasilenie bywa zmienne – od łagodnego dyskomfortu po silny, unieruchamiający ból. Często towarzyszą im objawy dodatkowe, takie jak obrzęk, zaczerwienienie, ograniczenie zakresu ruchu czy uczucie przeskakiwania w stawie. Charakter bólu może stanowić istotną wskazówkę diagnostyczną i pomóc w ustaleniu jego źródła. Ból stawów przyczyny Ból stawów może wynikać z czynników mechanicznych, zapalnych lub zwyrodnieniowych. Jedną z najczęstszych przyczyn są choroby zwyrodnieniowe stawów, które pojawiają się wraz z wiekiem, na skutek zużycia chrząstki stawowej. Równie często ból stawów towarzyszy stanom zapalnym, takim jak reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa czy toczeń rumieniowaty układowy. Dolegliwości mogą być również efektem urazów – skręceń, zwichnięć czy przeciążeń związanych z intensywną aktywnością fizyczną. Czasami ból stawów ma charakter wtórny i towarzyszy innym schorzeniom ogólnoustrojowym. Najczęstsze przyczyny bólu stawów: choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów i inne choroby autoimmunologiczne, dna moczanowa (podagra), urazy mechaniczne: skręcenia, zwichnięcia, przeciążenia, infekcje wirusowe lub bakteryjne, zaburzenia metaboliczne i hormonalne.
czytaj