Długotrwałe unieruchomienie, palenie papierosów, choroby serca i uszkodzenia naczyń krwionośnych to częste przyczyny zakrzepicy. Dostępne bez recepty leki przeciwzakrzepowe znajdziesz w internetowej Aptece Centralnej.

01.07.2025

Zakrzepica kończyn dolnych – objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Zakrzepica kończyn dolnych to poważne schorzenie, które polega na tworzeniu się skrzeplin (zakrzepów) w żyłach nóg, najczęściej w żyłach głębokich. Jest to stan, który może prowadzić do zatorowości płucnej, dlatego ważne jest szybkie rozpoznanie i odpowiednie leczenie. Zakrzepica nóg może dotyczyć osób w każdym wieku, jednak najczęściej występuje u osób starszych, osób z chorobami przewlekłymi, palaczy, a także u tych, którzy prowadzą siedzący tryb życia.

Objawy zakrzepicy

Zakrzepica żylna może przebiegać z różnymi objawami, które zależą od nasilenia schorzenia oraz lokalizacji zakrzepu. Najczęściej występujące symptomy to: ból, obrzęk, tkliwość i wzrost temperatury ciała.

  • Ból i uczucie ciężkości w nodze – ból często nasila się przy chodzeniu lub staniu, a noga może wydawać się ciężka i obolała.
  • Obrzęk – dotyczy głównie dolnej części nogi, wokół kostki lub w obrębie całej kończyny. Może występować w wyniku zastoju krwi.
  • Zaczerwienienie skóry – skóra nad miejscem, gdzie znajduje się zakrzep, może stać się ciepła i zaczerwieniona.
  • Zwiększona wrażliwość na dotyk – obszar objęty zakrzepicą może być bolesny w dotyku.
  • Wzrost temperatury ciała – u niektórych osób zatorowi może towarzyszyć stan podgorączkowy.

Warto zaznaczyć, że nie zawsze występują wszystkie z tych objawów, a niektóre przypadki zakrzepicy mogą przebiegać bez widocznych objawów. 

Zakrzepica żylna – przyczyny

Zakrzepica może być wynikiem wielu czynników, które wpływają na przepływ krwi w żyłach i skłonność do tworzenia się skrzeplin. Do najczęstszych przyczyn zakrzepicy należą: unieruchomienie, choroby serca, uszkodzenia naczyń krwionośnych, zaburzenia krzepliwości, ciąża i połóg, otyłość i nikotynizm.

  • Unieruchomienie i długotrwałe siedzenie lub leżenie, np. w wyniku długich podróży, hospitalizacji czy po operacjach, które ograniczają ruchliwość, sprzyja zastojowi krwi.
  • Choroby serca takie jak niewydolność serca czy arytmie mogą zaburzać krążenie i zwiększać ryzyko zakrzepów.
  • Uszkodzenie ściany naczynia, np. w wyniku urazów, operacji lub przewlekłych stanów zapalnych, sprzyja tworzeniu się skrzeplin.
  • Zaburzenia krzepliwości zwiększają ryzyko zakrzepicy.
  • W czasie ciąży i po porodzie organizm kobiety przechodzi zmiany hormonalne, które mogą wpływać na większą skłonność do tworzenia zakrzepów.
  • Nadmierna masa ciała zwiększa ciśnienie w żyłach nóg, co sprzyja powstawaniu zakrzepów.
  • Palenie papierosów – nikotyna wpływa na zjawisko zwężenia naczyń krwionośnych oraz zaburza prawidłową krzepliwość krwi.

Osoby znajdujące się w grupach ryzyka powinny szczególnie dbać o odpowiednią aktywność fizyczną, zdrową dietę i, w miarę możliwości, unikać czynników sprzyjających rozwojowi tej choroby. Regularne badania i konsultacje specjalistyczne pozwolą na szybsze wykrycie problemu i podjęcie właściwego leczenia.

Zakrzepica – diagnozowanie

Diagnoza zakrzepicy kończyn dolnych opiera się na szeregu badań diagnostycznych, które pozwalają na dokładne określenie obecności zakrzepów i ich lokalizacji. Wśród najczęściej stosowanych metod diagnostycznych wymienia się: badania laboratoryjne, USG Doppler, rezonans magnetyczny oraz tomografię komputerową.

D-dimery

Badanie poziomu d-dimerów to jedno z podstawowych badań laboratoryjnych stosowanych w diagnostyce zakrzepicy kończyn dolnych. D-dimery to fragmenty białek powstające w wyniku rozkładu skrzeplin. Podwyższony poziom d-dimerów we krwi może wskazywać na obecność zakrzepów w organizmie, w tym także w żyłach nóg, co jest charakterystyczne dla zakrzepicy. Choć podwyższony poziom d-dimerów może sugerować zakrzepicę, należy wiedzieć, że ich poziom może wzrosnąć także w innych stanach, takich jak infekcje, stany zapalne, urazy czy ciąża. W związku z tym wynik tego badania zawsze powinien być interpretowany w kontekście innych objawów i wyników badań obrazowych.

USG Doppler

Ultrasonografia Dopplerowska jest jednym z najczęściej stosowanych i najskuteczniejszych badań obrazowych w diagnostyce zakrzepicy kończyn dolnych. Dzięki tej metodzie lekarz może ocenić przepływ krwi w żyłach, wykrywając obecność skrzeplin oraz ewentualne zaburzenia w krążeniu. Podczas badania ultrasonografem, falami dźwiękowymi analizowane są zmiany w prędkości i kierunku przepływu krwi, co pozwala na dokładne zidentyfikowanie miejsc, gdzie może występować zakrzep. USG Doppler jest bezpieczne, nieinwazyjne i nie wymaga stosowania żadnych środków kontrastowych, co czyni je doskonałym narzędziem do wczesnego wykrywania zakrzepicy. Badanie to jest również pomocne w monitorowaniu postępów leczenia zakrzepicy oraz w ocenie stanu naczyń krwionośnych po zakończeniu terapii.

Tomografia komputerowa (CT) i rezonans magnetyczny (MRI)

Tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny to zaawansowane badania obrazowe, które pozwalają uzyskać szczegółowy obraz ciała przy użyciu promieni rentgenowskich i komputerowego przetwarzania danych oraz pola magnetycznego i fal radiowych. W diagnostyce zakrzepicy kończyn dolnych są zazwyczaj stosowane w przypadkach, gdy istnieje podejrzenie powikłań, takich jak zatorowość płucna, która może wystąpić w wyniku zakrzepu, który oderwał się od miejsca jego powstania i trafił do płuc. Badania CT i MRI są w stanie precyzyjnie ocenić stan naczyń krwionośnych, wykrywając obecność zakrzepów i oceniając ich rozmiar oraz lokalizację. Choć dostarczają wysokiej jakości obrazów, w diagnostyce zakrzepicy stosowane są głównie w przypadkach, gdy USG Doppler nie wystarcza do pełnej oceny stanu zdrowia pacjenta.

Leczenie zakrzepicy 

Leczenie zakrzepicy kończyn dolnych ma na celu przede wszystkim zapobieganie powikłaniom, takim jak zatorowość płucna, oraz wspomaganie naturalnego procesu rozpuszczania zakrzepów. W zależności od stopnia zaawansowania choroby oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta, stosowane są różne metody terapeutyczne, w tym farmakologia, procedury medyczne i zmiana stylu życia.

Leczenie farmakologiczne

Farmakologia to podstawa leczenia zakrzepicy nóg i zapobiegania powikłaniom, takim jak zatorowość płucna. Polega głównie na stosowaniu leków, które pomagają zapobiec dalszemu tworzeniu się skrzeplin, a także wspomagają rozpuszczanie już istniejących zakrzepów. Terapia farmakologiczna dobierana jest indywidualnie, w zależności od zaawansowania choroby, stanu zdrowia pacjenta oraz ryzyka powikłań.

  • Trombolityki - leki trombolityczne działają poprzez rozpuszczanie istniejących skrzeplin, co może znacznie zmniejszyć ryzyko powikłań, takich jak zatorowość płucna.
  • Leki przeciwzapalne – w niektórych przypadkach, w celu zmniejszenia stanu zapalnego w obrębie zakrzepu oraz złagodzenia bólu, lekarze mogą zalecić stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak ibuprofen.
  • Leki przeciwzakrzepowe i poprawiające krążenie wspomagają leczenie farmakologiczne zakrzepicy poprzez poprawę ogólnego stanu układu krążenia i zmniejszenie ryzyka kolejnych epizodów zakrzepowych.

Leczenie farmakologiczne zakrzepicy kończyn dolnych jest długoterminowym procesem, który wymaga ścisłej współpracy z lekarzem, monitorowania wyników badań oraz odpowiedniego dostosowania dawek leków w zależności od reakcji organizmu.

Przepychanie żył 

Celem tej procedury przepychania żył jest usunięcie zakrzepów, które blokują przepływ krwi, poprawiając tym samym krążenie i zmniejszając ryzyko powikłań. Przepychanie żył jest jednym z zabiegów stosowanych w leczeniu zakrzepicy kończyn dolnych w przypadkach, gdy inne metody terapii, takie jak leczenie farmakologiczne, nie dają wystarczających rezultatów. Zabieg polega na wprowadzeniu specjalnych narzędzi przez cewnik do żyły, w celu fizycznego usunięcia skrzepliny. Przepychanie żył stosuje się przede wszystkim w zaawansowanym stadium choroby, która powoduje poważne objawy, takie jak obrzęki, silny ból czy zagrożenie zatorowością płucną. Chociaż zabieg jest skuteczny, nie jest wolny od ryzyka, dlatego jest stosowany tylko w wybranych przypadkach i pod ścisłą kontrolą lekarzy. Przepychanie żył może być wykonywane w połączeniu z leczeniem farmakologicznym, w tym ze stosowaniem leków trombolitycznych, w celu zapewnienia jak najskuteczniejszego rozpuszczenia zakrzepów i poprawy przepływu krwi w żyłach kończyn dolnych.

Stentowanie żył

Stentowanie żył polega na wprowadzeniu stentu do żyły przez małe nacięcie lub cewnik. Stent następnie rozszerza się w obrębie zwężonej żyły, zapewniając odpowiedni przepływ krwi. Zabieg ten pozwala na złagodzenie objawów, takich jak ból, obrzęki, a także zapobiega dalszym powikłaniom. Stentowanie jest często rozważane u pacjentów z przewlekłą zakrzepicą żył, którzy nie reagują wystarczająco na leczenie farmakologiczne lub inne procedury.

Profilaktyka przeciwzakrzepowa. Jak zapobiec zakrzepicy? 

Skuteczne działania zapobiegawcze mogą znacząco zmniejszyć ryzyko powstawania zakrzepów i związanych z nimi powikłań. Profilaktyka przeciwzakrzepowa jest szczególnie istotna u osób narażonych na czynniki ryzyka, takie jak długotrwałe unieruchomienie, operacje chirurgiczne, otyłość, ciąża czy stosowanie środków antykoncepcyjnych. Wśród zasad profilaktyki przeciwzakrzepowej wymienia się aktywność fizyczną, stosowanie leków przeciwzakrzepowych,  utrzymanie zdrowej masy ciała, kompresjoterapię, rzucenie palenia oraz regularne kontrolowanie stanu zdrowia.

  • Regularna aktywność fizyczna, zwłaszcza chodzenie, może poprawić krążenie krwi w kończynach dolnych i zapobiegać powstawaniu zakrzepów. 
  • Leki przeciwzakrzepowe – antykoagulanty, zmniejszają krzepliwość krwi i zapobiegają powstawaniu nowych zakrzepów.
  • Nadwaga i otyłość są czynnikami sprzyjającymi zakrzepicy. Zdrowa dieta i regularna aktywność fizyczna pomagają w utrzymaniu prawidłowej wagi, co wpływa korzystnie na krążenie krwi.
  • Noszenie pończoch uciskowych – szczególnie po operacjach lub w czasie długotrwałych podróży, może pomóc w utrzymaniu prawidłowego przepływu krwi i zapobiec powstawaniu zakrzepów.
  • Palenie tytoniu jest jednym z czynników zwiększających ryzyko zakrzepicy, dlatego rzucenie palenia jest ważnym krokiem w profilaktyce.
  • Regularne badania kontrolne i monitorowanie poziomu cholesterolu, ciśnienia krwi czy cukru we krwi pozwoloną na wczesne wykrycie problemów zdrowotnych, które mogą prowadzić do zakrzepicy.

 

Bibliografia:

  1. Bera P., Kompresjoterapia, Aesthetica, online: https://aesthetica.com.pl/clients/25/files/files/AE_28_40-45.pdf [dostęp: 29.06.2025]
  2. Jawień A., Filipiak K.J., Doroszko A. , Dzieciątkowski T., Krasiński Z., Szymański F.M., Terlecki P., Kompleksowa opieka nad pacjentem z chorobą naczyń obwodowych tętnic i żył — rekomendacje zespołu ekspertów 2023, Acta Angiolica, 2023, Vol. 29, No. 2.
  3. Krasiński Z., Aniukiewicz K., Krasińska A., Krasińska B., Gabriel M., Zakrzepica żył powierzchownych a zakrzepica żył głębokich, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2017.
  4. Łopaciuk S. (red.). Zakrzepy i zatory. Wyd. II.Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2002.
  5. Zawilska K., Brożek J. Jaeschke R. i wsp. Wytyczne profilaktyki i leczenia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Aktualizacja 2005. Medycyna Praktyczna 2005; 6 (supl.), (172).
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ewa Rutkowska-Król – redaktor naczelna z ponad 10-letnim doświadczeniem, specjalizująca się w tworzeniu treści produktowych oraz artykułów o tematyce medycznej. Przez lata miała okazję współpracować z różnymi firmami z branży zdrowia i farmacji, dostarczając merytoryczne i angażujące teksty. Jej pasją jest przekształcanie skomplikowanych zagadnień medycznych w przystępne treści, które pomagają czytelnikom lepiej zrozumieć świat zdrowia i dbania o siebie.


PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

Skaza białkowa – co to takiego, jakie daje objawy i jak ją skutecznie leczyć?
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Skaza białkowa – co to takiego, jakie daje objawy i jak ją skutecznie leczyć?

Skaza białkowa to potoczny termin określający alergię na białka mleka krowiego występującą u niemowląt i małych dzieci. Objawia się zazwyczaj suchymi i szorstkimi plamami na skórze, głównie na twarzy, a także dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Wczesne rozpoznanie symptomów oraz odpowiednie leczenie i dieta eliminacyjna mogą przywrócić dziecku zdrowie i komfort. Alergia na białka mleka krowiego – przyczyny skazy białkowej Główną przyczyną skazy białkowej jest niedojrzały jeszcze układ odpornościowy dziecka, który błędnie rozpoznaje niektóre białka zawarte w mleku – takie jak kazeina czy beta-laktoglobulina – jako zagrożenie. W efekcie organizm uruchamia reakcję obronną, prowadzącą do wystąpienia objawów alergicznych. Do rozwoju skazy białkowej może przyczynić się również dziedziczność – jeśli jedno lub oboje rodzice mają alergie, ryzyko pojawienia się nietolerancji białka mleka u dziecka znacznie wzrasta. 

czytaj
Udar słoneczny - objawy, postępowanie i zapobieganie
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Udar słoneczny - objawy, postępowanie i zapobieganie

Lato sprzyja spędzaniu czasu na świeżym powietrzu, jednak intensywne promieniowanie słoneczne może być niebezpieczne dla zdrowia. Udar słoneczny to poważna reakcja organizmu na przegrzanie, która może prowadzić do groźnych powikłań, zwłaszcza u dzieci, seniorów i osób cierpiących na choroby przewlekłe. Objawia się m.in. wysoką gorączką, nudnościami, zawrotami głowy i zaburzeniami świadomości. Szybkie rozpoznanie objawów, odpowiednie postępowanie oraz stosowanie prostych zasad profilaktyki pozwolą uniknąć przegrzania organizmu i cieszyć się słońcem w pełni bezpiecznie.

czytaj
Co oznacza białko w moczu? Objawy i przyczyny białkomoczu
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Co oznacza białko w moczu? Objawy i przyczyny białkomoczu

Obecność białka w moczu, zwana białkomoczem, to sygnał, którego nie należy ignorować. Choć niewielkie ilości mogą pojawiać się przejściowo – np. po wysiłku fizycznym czy w czasie infekcji – utrzymujące się podwyższone stężenie białka może świadczyć o problemach z nerkami lub innymi schorzeniami ogólnoustrojowymi.  Norma białka w moczu U zdrowej osoby mocz zawiera jedynie śladowe ilości białka – zazwyczaj nieprzekraczające 150 mg na dobę. W badaniu ogólnym moczu prawidłowy wynik to „brak” lub „śladowe ilości” białka. Wynik powyżej normy może wskazywać na przejściowe zaburzenia (np. wysiłek fizyczny, stres, gorączkę) lub być objawem chorób nerek i układu moczowego. W przypadku podwyższonego stężenia białka konieczna może być dalsza diagnostyka, w tym badanie dobowej zbiórki moczu lub testy laboratoryjne wykrywające białkomocz selektywny i nieselektywny. Rodzaje białkomoczu Białkomocz, czyli obecność białka w moczu, może mieć różne mechanizmy powstawania i przybierać różne postaci. Rozróżnienie rodzaju białkomoczu ma istotne znaczenie diagnostyczne, ponieważ pomaga określić przyczynę problemu i dobrać odpowiednie leczenie. Białkomocz czynnościowy (przemijający) – pojawia się przejściowo, np. po wysiłku fizycznym, w czasie gorączki, stresu czy odwodnienia. Nie świadczy o uszkodzeniu nerek i zwykle ustępuje samoistnie. Białkomocz ortostatyczny (posturalny) – występuje głównie u dzieci i młodzieży. Białko pojawia się w moczu w ciągu dnia, a znika po nocy spędzonej w pozycji leżącej. Ma łagodny przebieg i nie wymaga leczenia. Białkomocz kłębuszkowy – wynika z uszkodzenia kłębuszków nerkowych, które odpowiadają za filtrację krwi. W tej grupie wyróżniamy: białkomocz selektywny (utrata głównie małych białek (np. albumin) - zwykle w mniej zaawansowanych chorobach) i nieseektywny (utrata różnych typów białek, także większych cząsteczek - świadczy o poważniejszym uszkodzeniu nerek). Białkomocz cewkowy – spowodowany uszkodzeniem cewek nerkowych, które nie są w stanie prawidłowo wchłaniać przefiltrowanych białek. Występuje m.in. w toksycznych uszkodzeniach nerek czy chorobach metabolicznych. Białkomocz z przeładowania (nadmiarowy) – pojawia się, gdy we krwi występuje nadmiar pewnych białek (np. w szpiczaku mnogim – białko Bence’a-Jonesa), które przenikają do moczu mimo prawidłowej pracy nerek. Białkomocz mieszany – zawiera cechy kilku typów jednocześnie i wskazuje na złożony mechanizm powstawania, często przy ciężkich i przewlekłych chorobach nerek. Rozpoznanie rodzaju białkomoczu wymaga dokładnych badań – m.in. analizy ogólnej moczu, pomiaru dobowej utraty białka oraz badań laboratoryjnych krwi. Białko w moczu objawy Obecność białka w moczu, zwłaszcza we wczesnym stadium, często przebiega bezobjawowo i jest wykrywana jedynie podczas badania ogólnego moczu. W miarę postępu choroby, gdy białkomocz osiąga wyższe wartości, mogą pojawić się niespecyficzne objawy wynikające z utraty białek osoczowych i pogarszającej się funkcji nerek. Dochodzi wtedy m.in. do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, spadku ciśnienia onkotycznego krwi i zatrzymywania płynów w organizmie. U pacjentów mogą występować również objawy ogólne związane z toczącym się stanem zapalnym lub współistniejącą chorobą nerek. Obrzęki Pieniący się mocz Zmniejszona ilość moczu Uczucie zmęczenia Nadciśnienie tętnicze

czytaj
Ból stawów – przyczyny, sposoby leczenia i profilaktyka
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ból stawów – przyczyny, sposoby leczenia i profilaktyka

Ból stawów to problem zdrowotny, który może znacząco obniżyć jakość życia i ograniczać codzienną aktywność. Objawia się dyskomfortem, sztywnością, obrzękiem, a niekiedy także zaczerwienieniem w obrębie stawów. Może mieć charakter ostry lub przewlekły, a jego przyczyny upatruje się w przeciążeniach mechanicznych, chorobach zapalnych oraz zmianach zwyrodnieniowych. Podstawowe znaczenie w redukcji bólu ma trafna diagnoza oraz odpowiednio dobrane leczenie, które może obejmować zarówno farmakoterapię, jak i domowe sposoby. Nie bez znaczenia jest również profilaktyka, która pozwala ograniczyć ryzyko nawrotów oraz spowolnić postęp dolegliwości. Jak bolą stawy? Ból stawów może przyjmować różne formy, w zależności od jego przyczyny i lokalizacji. Najczęściej opisywany jest jako uczucie sztywności, kłucia, pieczenia lub tępego, rozlanego bólu, który nasila się podczas ruchu lub obciążenia stawu. W niektórych przypadkach może występować również ból spoczynkowy, szczególnie w nocy lub nad ranem, co jest charakterystyczne dla chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów. Dolegliwości mogą obejmować jeden lub kilka stawów, a ich nasilenie bywa zmienne – od łagodnego dyskomfortu po silny, unieruchamiający ból. Często towarzyszą im objawy dodatkowe, takie jak obrzęk, zaczerwienienie, ograniczenie zakresu ruchu czy uczucie przeskakiwania w stawie. Charakter bólu może stanowić istotną wskazówkę diagnostyczną i pomóc w ustaleniu jego źródła. Ból stawów przyczyny Ból stawów może wynikać z czynników mechanicznych, zapalnych lub zwyrodnieniowych. Jedną z najczęstszych przyczyn są choroby zwyrodnieniowe stawów, które pojawiają się wraz z wiekiem, na skutek zużycia chrząstki stawowej. Równie często ból stawów towarzyszy stanom zapalnym, takim jak reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa czy toczeń rumieniowaty układowy. Dolegliwości mogą być również efektem urazów – skręceń, zwichnięć czy przeciążeń związanych z intensywną aktywnością fizyczną. Czasami ból stawów ma charakter wtórny i towarzyszy innym schorzeniom ogólnoustrojowym. Najczęstsze przyczyny bólu stawów: choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów i inne choroby autoimmunologiczne, dna moczanowa (podagra), urazy mechaniczne: skręcenia, zwichnięcia, przeciążenia, infekcje wirusowe lub bakteryjne, zaburzenia metaboliczne i hormonalne.

czytaj