31.03.2025
Adaptogeny - naturalne wsparcie w walce ze stresem
Życie w ciągłym stresie, nadmiar obowiązków i brak czasu na regenerację mogą odbić się negatywnie na zdrowiu i samopoczuciu. Poszukując naturalnych sposobów na wsparcie organizmu w walce z codziennymi wyzwaniami, warto sięgnąć po adaptogeny – rośliny i zioła, które zwiększają odporność na stres, poprawiają koncentrację i przywracają równowagę emocjonalną. Znajomość adaptogenów oraz sposobu ich działania pomoże świadomie wprowadzić je do diety oraz odkryć ich potencjał w naturalnym wspieraniu zdrowia.
Adaptogeny co to?
Adaptogeny to naturalne substancje pochodzenia roślinnego wykorzystywane od wieków w medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej. Ich działanie polega na wzmacnianiu odporności na czynniki stresogenne, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, ponadto pomagają zwiększyć energię, poprawić koncentrację oraz wspierać układ odpornościowy.
Najpopularniejsze adaptogeny i ich właściwości
Wśród najczęściej stosowanych w profilaktyce zdrowotnej adaptogenów wymienia się żeń-szeń, ashwagandhę, różeniec górski oraz korzeń maca. Żeń-szeń znany jest z właściwości energetyzujących i poprawiających wydolność fizyczną, co czyni go ulubieńcem osób prowadzących intensywny tryb życia. Ashwagandha, nazywana „indyjskim żeń-szeniem”, działa uspokajająco, redukuje stres i wspomaga zdrowy sen. Różeniec górski wspiera koncentrację, pamięć i odporność na stres psychiczny, co sprawia, że jest często stosowany przez osoby narażone na duże obciążenie umysłowe. Korzeń maca natomiast dodaje energii, wspiera równowagę hormonalną i wytrzymałość fizyczną.
Żeń-szeń
Za adaptogenne działanie żeń-szenia odpowiadają ginsenozydy – składniki aktywne zawarte w w jego korzeniu. Ginsenozydy poprawiają odporność organizmu na stres, wspierają układ odpornościowy oraz zwiększają poziom energii, wytrzymałość i koncentrację. Żeń-szeń to również źródło polisacharydków, witamin i minerałów, aminokwasów i antyoksydantów.
- Polisacharydy wzmacniają naturalną odporność organizmu oraz łagodzą stany zapalne.
- Witaminy z grupy B (B1, B2, B6), witamina C oraz minerały, takie jak potas, cynk, magnez i żelazo wspierają prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
Obecność aminokwasów pomaga w regeneracji organizmu. - Antyoksydanty chronią komórki organizmu przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, opóźniając procesy starzenia i wspierając zdrowie układu sercowo-naczyniowego.
Ashwagandha (witania ospała)
Dzięki różnorodności składników aktywnych zawartych w ashwagandzie wspiera ona organizm w radzeniu sobie ze stresem, poprawia funkcje poznawcze, wzmacnia odporność i pomaga w przywróceniu równowagi hormonalnej.
- Zawarte w witanii ospałej witanolidy to związki chemiczne o działaniu adaptogennym, przeciwzapalnym, antyoksydacyjnym i przeciwnowotworowym. Witanolidy odpowiadają za wiele korzystnych efektów ashwagandhy, w tym redukcję stresu i poprawę odporności.
- Alkaloidy działają uspokajająco i wspierają funkcje układu nerwowego, pomagając w łagodzeniu napięcia i poprawie jakości snu.
- Fitosterole wspierają zdrowie układu sercowo-naczyniowego, pomagając w regulacji poziomu cholesterolu i działając przeciwzapalnie.
- Saponiny wspierają ogólną odporność organizmu.
- Korzeń ashwagandhy zawiera również naturalne żelazo, co może wspierać produkcję czerwonych krwinek i poprawiać poziom energii.
- Polisacharydy zawarte w korzeniu ashwagandhy wspomagają działanie układu odpornościowego oraz mają właściwości przeciwzapalne i regeneracyjne.
Różeniec górski
Rhodiola rosea, czyli różeniec górski to roślina adaptogenna ceniona za swoje prozdrowotne właściwości. Jego korzeń zawiera wiele składników aktywnych, które wspierają organizm w radzeniu sobie ze stresem i poprawiają wydolność zarówno fizyczną, jak i psychiczną.
- Rozawiny to unikalne związki odpowiedzialne za działanie adaptogenne różeńca. Wspierają funkcje poznawcze, redukują zmęczenie i poprawiają zdolność organizmu do przystosowania się do stresu.
- Salidrozydy działają przeciwutleniająco, przeciwzapalnie i wspierają odporność organizmu na stres oksydacyjny.
- Flawonoidy to naturalne antyoksydanty, które chronią komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, wspierając zdrowie układu sercowo-naczyniowego.
- Kwas galusowy i kwas cynamonowy mają właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne oraz wzmacniają ogólną odporność organizmu.
- Garbniki wspierają zdrowie układu pokarmowego i działają łagodząco na podrażnienia błon śluzowych.
Maca
Korzeń maca (Lepidium meyenii), znany jako „peruwiański żeń-szeń,” to adaptogen stanowiący bogate źródło składników odżywczych i bioaktywnych, które wspierają organizm w wielu aspektach.
- Zawarte w macy witaminy z grupy B (B1, B2, B3), witaminy C i E oraz minerały takie jak żelazo, wapń, miedź, cynk, magnez, fosfor i potas wspierają zdrowie kości, układ odpornościowy i metabolizm.
- Aminokwasy wspierają regenerację mięśni i ogólną wydolność organizmu.
- Alkaloidy to związki aktywne, które wpływają na równowagę hormonalną i poprawę energii oraz libido.
- Polisacharydy wspomagają układ odpornościowy.
- Zdrowe tłuszcze, takie jak kwas linolowy, kwas palmitynowy i kwas oleinowy zawarte w korzeniu maca wspierają zdrowie układu nerwowego i sercowo-naczyniowego.
- Fitosterole wspierają zdrowie układu hormonalnego i mogą przyczyniać się do obniżania poziomu cholesterolu.
- Maca zawiera również glukozynolany i inne związki przeciwutleniające, które pomagają w ochronie organizmu przed stresem oksydacyjnym i wspierają detoksykację.
Adaptogeny — potencjalne skutki uboczne i przeciwwskazania
Chociaż adaptogeny są naturalnymi, cieszącymi się dobrą sławą substancjami, ich stosowanie u niektórych osób może wywołać łagodne skutki uboczne, takie jak bóle głowy, problemy żołądkowe, nadmierna senność lub pobudzenie, w zależności od rodzaju stosowanego adaptogenu. Ważne jest również, aby pamiętać o przeciwwskazaniach – adaptogenów nie zaleca się kobietom w ciąży, karmiącym piersią oraz osobom z chorobami autoimmunologicznymi bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Ponadto substancje te mogą wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, takimi jak środki nasenne, antydepresanty czy leki na nadciśnienie. Przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby upewnić się, że wybrany adaptogen będzie bezpieczny i odpowiedni dla zdrowia.
Bibliografia:
- Brown D., Wielka encyklopedia ziół, Muza SA ,Warszawa 1999.
- Isokauppila T., Broida D.R., Uzdrawiająca moc adaptogenów, Wydawnictwo Vital, Białystok 2023.
- Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Winston D., Maimes S., Adaptogeny od A do Z, Vital, 2019.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Biegunka – przyczyny rozwolnienia, objawy i leczenie
Biegunka to stan charakteryzujący się częstymi i luźnymi wypróżnieniami. Jest to objaw różnych problemów zdrowotnych, takich jak infekcje bakteryjne, wirusowe lub pasożytnicze, reakcje alergiczne, stres, niestrawność pokarmowa lub zatrucie, czy też choroby przewlekłe, takie jak choroba trzewna czy zespół jelita drażliwego. Biegunka objawy Objawy biegunki mogą różnić się w zależności od przyczyny i stopnia nasilenia. Typowe symptomy obejmują: luźne stolce o płynnej konsystencji, częste wypróżnianie, dyskomfort, skurcze lub ból w okolicach brzucha, wzdęcia związane z nadmierną produkcją gazów w jelitach, nudności, nudności i wymioty - w przypadku poważniejszych zakażeń lub toksycznej biegunki, gorączkę (np. w przebiegu biegunki infekcyjnej), ogólne osłabienie i odwodnienie, brak apetytu. Rodzaje i przyczyny biegunki Typy biegunek zależą w głównej mierze od czynników wywołujących rozwolnienie. Wyróżnia się: biegunkę infekcyjną, biegunkę podróżnych, biegunkę pokarmową, reakcyjną stresową i przewlekłą. Biegunka infekcyjna spowodowana jest kontaktem z patogenami (bakteriami, wirusami lub pasożytami). Biegunkę infekcyjną wywołać mogą zakażenia rotawirusowe, salmonelloza, czy np. infekcje E. Coli. Biegunka podróżnych występuje u osób podróżujących do regionów o innym klimacie lub nietypowych warunkach higienicznych. Biegunka pokarmowa wywołana jest spożyciem pokarmów lub wody zanieczyszczonych bakteriami, wirusami lub toksynami. Biegunka jako objaw alergii na określone pokarmy lub składniki pokarmowe. Biegunka stresowa wynika z intensywnego stresu lub długotrwałego emocjonalnego napięcia. Biegunka przewlekła natomiast to trwające dłużej niż kilka tygodni rozwolnienie, które może być objawem chorób przewlekłych, takich jak choroba trzewna czy nadwrażliwe jelita.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Cera naczynkowa - jak wygląda i jak ją właściwie pielęgnować?
Skóra naczynkowa charakteryzuje się delikatnymi, cienkimi naczynkami krwionośnymi tuż pod powierzchnią skóry, które mogą łatwo pękać, tworząc zaczerwienienia i widoczne szczególnie na policzkach, nosie lub w okolicach dekoltu teleangiektazje - tzw. „pajączki”. Cera naczynkowa jest wrażliwa, skłonna do podrażnień i łatwo reaguje na zmiany temperatury, silne kosmetyki, stres czy nieodpowiednią pielęgnację. Pielęgnacja tego typu cery powinna zatem nie tylko redukować widoczne zmiany, ale także wzmacniać jej barierę ochronną, by zapobiec powstawaniu kolejnych „pajączków”. Popękane naczynka na twarzy – przyczyny Pękające naczynka to najczęściej wynik osłabienia naturalnej odporności skóry oraz ścianek naczyń krwionośnych. Do powstawania pajączków przyczyniać się mogą także nieodpowiednia pielęgnacja z zastosowaniem niewłaściwych kosmetyków, nadmierna ekspozycja na słońce czy gwałtowne zmiany temperatury, np. przejście z zimna do ciepłego pomieszczenia. Na pogorszenia kondycji cery naczynkowej wpływać może również styl życia – przewlekły stres, palenie papierosów czy spożywanie alkoholu.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Zapalenie pęcherza – objawy, przyczyny, leczenie i sposoby zapobiegania infekcji
Zapalenie pęcherza to jedna z najczęściej występujących infekcji układu moczowego, która może dotknąć zarówno kobiet jak i mężczyzn niezależnie od wieku. Choroba ta jest najczęściej wynikiem zakażenia bakteryjnego i objawia się zazwyczaj częstym oddawaniem moczu z uczuciem niepełnego opróżnienia pęcherza oraz bólem i pieczeniem przy mikcji. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie przyniosą szybką ulgę oraz zapobiegną rozprzestrzenianiu się infekcji i powikłaniom. Objawy zapalenia pęcherza Najczęstsze symptomy zapalenia to parcie na pęcherz, nawet jeśli jest on tylko częściowo wypełniony, oraz ból lub pieczenie przy mikcji. Inne objawy to mętny, czasami nieprzyjemnie pachnący mocz, a także krwiomocz, który może pojawić się w bardziej zaawansowanych przypadkach infekcji. Dodatkowo osoba cierpiąca na zapalenie pęcherza może odczuwać ból w dolnej części brzucha lub w okolicach miednicy, będący wynikiem stanu zapalnego. W niektórych przypadkach mogą wystąpić także ogólne objawy infekcji, takie jak gorączka, osłabienie i nudności. Częste parcie na mocz – uczucie potrzeby częstego oddawania moczu, nawet przy niewielkiej ilości. Uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza – mimo oddania moczu nadal występuje potrzeba skorzystania z toalety. Ból i pieczenie przy oddawaniu moczu – uczucie dyskomfortu, pieczenia lub kłucia podczas mikcji.Ból w podbrzuszu – uczucie ucisku lub bólu w dolnej części brzucha. Zmiana koloru i zapachu moczu – może być mętny, ciemniejszy lub mieć nieprzyjemny zapach. Obecność krwi w moczu – rzadziej występujący objaw, ale możliwy przy bardziej zaawansowanym stanie zapalnym. Podwyższona temperatura ciała – w niektórych przypadkach może pojawić się stan podgorączkowy.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Odchudzanie - jak schudnąć z brzucha?
Otyłość brzuszna to złożony problem, który może być wynikiem interakcji wielu różnych czynników. Osoby z nadmierną ilością tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha mogą być bardziej narażone na ryzyko wystąpienia poważnych schorzeń, takich jak choroby serca, udary mózgu, cukrzyca typu 2 i niektóre rodzaje nowotworów, dlatego tak ważne jest prowadzenie zdrowego stylu życia, który obejmuje zrównoważoną dietę, regularną aktywność fizyczną oraz unikanie czynników ryzyka, które mogą sprzyjać otyłości. Otyłość brzuszna przyczyny Otyłość brzuszna, nazywana również otyłością centralną lub otyłością typu jabłko, to stan, w którym nadmiar tkanki tłuszczowej gromadzi się głównie w okolicy brzucha. Przyczyny tego rodzaju otyłości są zazwyczaj wieloczynnikowe i mogą obejmować nieprawidłową dietę i niewystarczającą aktywność fizyczną, genetykę, zaburzenia metaboliczne, a także wiek i niezdrowe nawyki. Spożywanie zbyt dużej ilości kalorii w stosunku do zapotrzebowania energetycznego organizmu, szczególnie w połączeniu z brakiem regularnej aktywności fizycznej, może prowadzić do gromadzenia się tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha. Czynniki dziedziczne mogą predysponować do otyłości brzusznej. Istnieją geny, które mogą wpływać na sposób, w jaki organizm magazynuje tłuszcz, oraz na to, gdzie w organizmie tkanka tłuszczowa jest gromadzona. Długotrwały stres może prowadzić do wzrostu poziomu kortyzolu, hormonu stresu, który z kolei może zwiększać skłonność do odkładania się tłuszczu w okolicy brzucha. Spożywany w nadmiarze alkohol może przyczyniać się do odkładania się tłuszczu w okolicy brzucha, tworząc tzw. "oponkę". Zaburzenia takie jak insulinooporność, cukrzyca typu 2 i zespół metaboliczny mogą sprzyjać gromadzeniu się tłuszczu. Dieta bogata w cukry proste i przetworzone produkty spożywcze może przyczynić się do nadmiernego wzrostu masy ciała, w tym także otyłości brzusznej. Brak odpowiedniej ilości snu może zakłócać równowagę hormonalną organizmu, co może prowadzić do wzrostu apetytu i zwiększonego odkładania się tłuszczu. Z wiekiem zmienia się sposób, w jaki organizm magazynuje tłuszcz, co może prowadzić do otyłości brzusznej, zwłaszcza u osób starszych.
czytaj