Krosty i pęcherzyki na skórze, wysoka gorączka i złe samopoczucie mogą zwiastować małpią ospę. Skuteczne leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe znajdziesz w Aptece Centralnej.

09.04.2025

Mpox – jak wygląda małpia ospa i jak ją skutecznie leczyć?

Małpia ospa, znana również jako Mpox, to choroba wirusowa znana w Afryce od lat. W ostatnim czasie przypadki małpiej ospy zaczęły pojawiać się również w innych częściach świata. Objawy Mpox mogą być mylone z innymi schorzeniami skórnymi i ogólnoustrojowymi, dlatego warto poznać jej charakterystyczne cechy, by niezwłocznie podjąć właściwe sposoby leczenia i zapobiegania jej rozprzestrzenianiu się.

Skąd się wzięła małpia ospa?

Małpia ospa wywoływana jest przez wirus z rodziny ospy prawdziwej. Po raz pierwszy zidentyfikowana została w 1958 roku u małp laboratoryjnych w Danii. Choć wirus pierwotnie występował głównie w zachodniej i środkowej Afryce, przypadki zakażeń były stosunkowo rzadkie. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby przypadków również na innych kontynentach, w tym w Europie i Ameryce Północnej, co wzbudza niepokój i zainteresowanie tym schorzeniem. Przyczyną rozprzestrzeniania się Mpox są przede wszystkim bliskie kontakty z zakażonymi zwierzętami, głównie gryzoniami, które pełnią rolę rezerwuaru wirusa. Jednak, co istotne, wirus może również przenosić się z człowieka na człowieka, zwłaszcza przez kontakt ze zmianami skórnymi, pochodzącą z dróg oddechowych wydzieliną czy zainfekowanymi przedmiotami. 

Małpia ospa objawy

Objawy małpiej ospy mogą być początkowo mylone z innymi chorobami wirusowymi, takimi jak ospa wietrzna czy grypa. Zazwyczaj choroba rozpoczyna się od ogólnych symptomów, takich jak gorączka, bóle głowy, bóle mięśni i zmęczenie. W ciągu kilku dni od wystąpienia tych symptomów pojawiają się charakterystyczne zmiany skórne. Okres wylęgania się małpiej ospy wynosi od 5 do 21 dni.

Typowe objawy małpiej ospy:

  • Plamisto-grudkowata lub pęcherzykowo-krostkowa wysypka pojawiająca się po 1-3 dniach od początku zachorowania. Pierwsze zmiany skórne pojawiają się zazwyczaj na twarzy, a następnie rozprzestrzeniająca się na stopy i dłonie, śluzówki, spojówki, genitalia.
  • Wysoka gorączka ( powyżej 38,5°C).
  • Ból głowy.
  • Ból pleców.
  • Zmęczenie.
  • Powiększenie węzłów chłonnych.

Jak wygląda małpia ospa?

Choroba zaczyna się od gorączki, która trwa około 3 dni i zwykle towarzyszą jej silne bóle głowy, pleców i mięśni oraz obrzęk węzłów chłonnych. Następnie na skórze pojawiają się zmiany skórne, które znikają w przeciągu  2 - 4 tygodni. Wysypka będąca objawem małpiej ospy z początku przypomina plamki, a następnie przekształca się w pęcherze wypełnione płynem. Wysypka pojawia się najczęściej na twarzy, rękach i nogach, a w miarę rozwoju choroby może rozprzestrzenić się na inne części ciała. Zmiany skórne mają tendencję do przekształcania się w strupy, które z czasem odpadają. 

Diagnozowanie małpiej ospy

Diagnostyka małpiej ospy opiera się na ocenie objawów klinicznych oraz potwierdzeniu zakażenia przez odpowiednie testy laboratoryjne. Pierwszym krokiem jest rozpoznanie charakterystycznej wysypki, która pojawia się po kilku dniach gorączki i objawów ogólnych, takich jak bóle głowy, zmęczenie czy bóle mięśni. W przypadku podejrzenia zakażenia obecność wirusa potwierdzić mogą  testy laboratoryjne, takie jak PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy) wykonane z wykwitów skórnych lub wydzieliny z dróg oddechowych. Dokładna diagnoza pozwala na odpowiednie wdrożenie leczenia oraz podjęcie działań zapobiegających rozprzestrzenianiu się wirusa, zarówno wśród najbliższych, jak i w szerszym otoczeniu.

Małpia ospa leczenie

Ponieważ nie ma specyficznego leku, który całkowicie wyleczyłby małpią ospę, leczenie tej choroby ogranicza się zazwyczaj do łagodzenia objawów, takich jak gorączka, bóle głowy i bóle mięśni. W tym celu stosuje się leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, takie jak paracetamol czy ibuprofen. W przypadku nasilonych objawów skórnych i powikłań, takich jak infekcje bakteryjne wtórne w miejscach zmian skórnych, lekarz może zalecić stosowanie antybiotyków lub innych preparatów wspomagających gojenie. W cięższych przypadkach i u osób z osłabionym układem odpornościowym mogą zostać zastosowane leki przeciwwirusowe. Ważnym jest również izolacja osoby zakażonej, co pomoże zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się wirusa. Należy także pamiętać, że okres wylęgania się choroby trwa zwykle od 5 do 21 dni, a zakażony zaraża do momentu ustąpienia wszystkich zmian skórnych.

Powikłania po małpiej ospie

Małpia ospa (Mpox) ma zazwyczaj łagodny przebieg, ale u osób narażonych na rozwój cięższych postaci choroby (np. osoby z osłabionym układem odpornościowym, dzieci oraz kobiety w ciąży) mogą wystąpić powikłania. Powikłania mogą obejmować infekcje wtórne skóry, zwłaszcza w miejscach, gdzie występują pęcherze, co może prowadzić do blizn lub rozprzestrzenienia się bakterii. W rzadkich przypadkach Mpox może prowadzić do zapalenia płuc, zapalenia mózgu lub zakażeń oczu, które wymagają specjalistycznego leczenia. Ponadto towarzyszący małpiej ospie powiększenie węzłów chłonnych może utrzymywać się przez dłuższy czas, co może powodować ból lub obrzęk w okolicach szyi, pachwin czy pod pachami. Wczesne wykrycie i zgodne z zaleceniami leczenie może znacznie zmniejszyć ryzyko długotrwałych konsekwencji zdrowotnych.

Profilaktyka - jak zapobiec zakażeniu małpią ospą?

Podstawowym środkiem zapobiegania małpiej ospie jest unikanie kontaktu z potencjalnymi źródłami zakażenia, czyli dzikimi zwierzętami, w tym gryzoniami, które są głównymi nosicielami wirusa. Osoby podróżujące do rejonów, w których występuje małpia ospa, powinny zachować szczególną ostrożność i przestrzegać zaleceń sanitarno-epidemiologicznych. Ważną rolę w profilaktyce odgrywa również unikanie kontaktu z osobami zakażonymi, szczególnie w czasie, gdy występują u nich zmiany skórne i objawy choroby. Izolacja chorych oraz przestrzeganie zasad higieny, takich jak częste mycie rąk i stosowanie maseczek ochronnych, zmniejsza ryzyko przenoszenia wirusa. Chociaż na rynku nie ma jeszcze szeroko dostępnych szczepionek przeciwko mpox, w niektórych przypadkach, szczególnie w grupach podwyższonego ryzyka, lekarz może rozważyć podanie szczepionki przeciw ospie prawdziwej, która wykazuje pewną skuteczność w ochronie przed zakażeniem małpią ospą. Dzięki przestrzeganiu zasad higieny, unikanie kontaktu z chorymi oraz zachowanie ostrożności w podróżach, można znacznie zmniejszyć ryzyko zakażenia małpią ospą.

Bibliografia:

  1. https://www.gov.pl/attachment/fcbd76fe-16f2-4b3c-904a-b40d8b78e94a
  2. https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/co-wiemy-na-temat-szczepionek-przeciw-ospie-malpiej/
  3. Małpia ospa – kluczowe fakty, online: https://www.nj.gov/health/monkeypox/documents/Polish/monkeypox_key_facts_POL.pdf [30.03.2025]
  4. Lachowicz M., Ospa małpia – czy grozi nam niebezpieczeństwo? Aptekarz Polski, 190 (168e), 7-11, 2022.
  5. Żmuda A, Gliński Z, Ospa małpia potencjalnym zagrożeniem, Życie Weterynaryjne, 2022.
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ewa Rutkowska-Król – redaktor naczelna z ponad 10-letnim doświadczeniem, specjalizująca się w tworzeniu treści produktowych oraz artykułów o tematyce medycznej. Przez lata miała okazję współpracować z różnymi firmami z branży zdrowia i farmacji, dostarczając merytoryczne i angażujące teksty. Jej pasją jest przekształcanie skomplikowanych zagadnień medycznych w przystępne treści, które pomagają czytelnikom lepiej zrozumieć świat zdrowia i dbania o siebie.


PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

Włókniaki – przyczyny, rozpoznanie i usuwanie
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Włókniaki – przyczyny, rozpoznanie i usuwanie

Włókniaki to zmiany skórne, które, choć zazwyczaj są niegroźne, potrafią budzić niepokój i wątpliwości. Pojawiają się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, niezależnie od wieku, a ich obecność może być związana z predyspozycjami genetycznymi, zmianami hormonalnymi lub podrażnieniami mechanicznymi skóry. W większości przypadków mają charakter łagodny, jednak ze względu na ich wygląd i umiejscowienie wiele osób decyduje się na ich usunięcie. Jak wygląda włókniak? Włókniak to niewielka, miękka lub twarda grudka na skórze, o kolorze zbliżonym do naturalnego odcienia ciała lub nieco ciemniejszy – beżowy, brunatny bądź różowy. Zmiana może być pojedyncza lub występować w większej liczbie, zwłaszcza w miejscach narażonych na tarcie, takich jak szyja, pachy, pachwiny, powieki czy okolice pod biustem. Włókniaki rosną powoli i nie powodują bólu ani świądu, choć w wyniku podrażnienia mogą ulec zaczerwienieniu lub stanowić defekt estetyczny.

czytaj
Stopa cukrzycowa – przyczyny, objawy, leczenie
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Stopa cukrzycowa – przyczyny, objawy, leczenie

ZSC czyli Zespół Stopy Cukrzycowej to jedno z najpoważniejszych powikłań cukrzycy, które może prowadzić do trudno gojących się ran, infekcji, a nawet amputacji kończyny. Schorzenie to rozwija się powoli, często niezauważalnie, w wyniku zaburzeń krążenia i uszkodzenia nerwów obwodowych. Charakterystyczne objawy, takie jak drętwienie, mrowienie czy owrzodzenia na stopach, wymagają szybkiej diagnostyki i odpowiedniego leczenia. Wczesne rozpoznanie oraz właściwa pielęgnacja stóp mogą pomóc zapobiec powikłaniom i poprawić jakości życia osób z cukrzycą. Stopa cukrzycowa co to?  Stopa cukrzycowa nie jest pojedynczym schorzeniem, lecz poważnym powikłaniem cukrzycy, wymagającym kompleksowej opieki medycznej i właściwej profilaktyki. ZSC to zespół zmian chorobowych występujących w obrębie stóp u osób chorujących na cukrzycę. Jest wynikiem długotrwale utrzymującego się podwyższonego poziomu glukozy we krwi, który prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów. W efekcie dochodzi do pogorszenia ukrwienia tkanek oraz zaburzeń czucia, co sprzyja powstawaniu ran, owrzodzeń i infekcji.  Jak wygląda stopa cukrzycowa? Objawy stopy cukrzycowej Objawy stopy cukrzycowej mogą przybierać różne formy, w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Początkowo pojawia się uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia stóp, wynikające z uszkodzenia nerwów obwodowych. Skóra może być sucha, cienka i podatna na pęknięcia, a drobne otarcia czy skaleczenia często goją się znacznie wolniej niż u osób zdrowych. W bardziej zaawansowanych stadiach pojawiają się trudno gojące się owrzodzenia, przebarwienia skóry, deformacje palców oraz nieprzyjemny zapach świadczący o infekcji. Charakterystycznym objawem jest także utrata czucia bólu, przez co pacjent może nie zauważyć powstających ran, co dodatkowo zwiększa ryzyko powikłań. Uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia stóp. Sucha, cienka i podatna na pęknięcia skóra stóp. Wolne gojenie się ran, otarć i skaleczeń. Obecność owrzodzeń lub trudno gojące się rany. Przebarwienia skóry i zmiany w wyglądzie stóp. Deformacje palców (np. palce młotkowate). Nieprzyjemny zapach stóp świadczący o infekcji. Utrata czucia bólu. W zaawansowanych przypadkach – martwica tkanek.

czytaj
PMS – czym jest zespół napięcia przedmiesiączkowego i jak sobie z nim radzić?
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

PMS – czym jest zespół napięcia przedmiesiączkowego i jak sobie z nim radzić?

Zespół napięcia przedmiesiączkowego, znany szerzej jako PMS (ang. premenstrual syndrome), to zjawisko, które dotyczy nawet 70–80% kobiet w wieku rozrodczym. Choć dla jednych to tylko drobna niedogodność, dla innych może oznaczać prawdziwe wyzwanie utrudniające codzienne funkcjonowanie. Znajomość przyczyn, objawów, a przede wszystkim skutecznych sposobów ich łagodzenia pozwoli odzyskać komfort i dobre samopoczucie w tym wymagającym czasie. PMS co to? PMS, czyli Premenstrual Syndrome - zespół napięcia przedmiesiączkowego, to zespół fizycznych i emocjonalnych objawów, które pojawiają się u kobiet zazwyczaj na kilka dni, a nawet do dwóch tygodni przed miesiączką. Ich nasilenie różni się w zależności od organizmu – u niektórych kobiet są ledwie zauważalne, u innych mogą znacząco wpływać na samopoczucie i codzienne funkcjonowanie. Za wystąpienie PMS odpowiadają przede wszystkim zmiany hormonalne zachodzące w drugiej fazie cyklu menstruacyjnego, zwłaszcza w poziomie estrogenu i progesteronu. Wahania tych hormonów oddziałują nie tylko na układ rozrodczy, ale również na układ nerwowy i gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu, co tłumaczy różnorodność objawów – od napięcia piersi, przez bóle głowy i uczucie zmęczenia, po rozdrażnienie czy obniżony nastrój.

czytaj
Pasożyty wewnętrzne – objawy, leczenie i profilaktyka
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Pasożyty wewnętrzne – objawy, leczenie i profilaktyka

Pasożyty wewnętrzne potrafią przez długi czas rozwijać się w organizmie człowieka, nie dając wyraźnych objawów swojej obecności. Z czasem mogą pojawić się dolegliwości takie jak bóle brzucha, osłabienie, utrata apetytu czy problemy skórne. Choć temat pasożytów często budzi niepokój, warto wiedzieć, że współczesna diagnostyka i skuteczne, dostępne bez recepty środki pozwolą na szybkie i bezpieczne pozbycie się problemu. Pasożyty ludzkie. Rodzaje pasożytów wewnętrznych Pasożyty wewnętrzne to organizmy, które żyją i rozmnażają się kosztem człowieka, wykorzystując jego organizm jako źródło pożywienia i środowisko do rozwoju. Do najczęściej spotykanych pasożytów należą tasiemce, glisty ludzkie oraz owsiki – różnią się one budową, sposobem zakażenia i objawami, jakie wywołują. Tasiemiec uzbrojony Tasiemiec uzbrojony (Taenia solium) to pasożyt należący do płazińców, który może osiągać nawet kilka metrów długości. Jego cykl rozwojowy związany jest z obecnością dwóch żywicieli – pośredniego (świni) i ostatecznego (człowieka). Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez spożycie niedogotowanego lub surowego mięsa wieprzowego, zawierającego larwy pasożyta, tzw. wągry. W organizmie człowieka tasiemiec osiedla się zazwyczaj w jelicie cienkim, gdzie rośnie i dojrzewa, wykorzystując składniki odżywcze z pożywienia gospodarza. Charakterystyczną cechą tego gatunku są haczyki na główce, które umożliwiają mu mocne przytwierdzenie się do ściany jelita – stąd nazwa „uzbrojony”. Glista ludzka Glista ludzka (Ascaris lumbricoides) to jeden z najczęściej występujących pasożytów przewodu pokarmowego człowieka. Jest to robak obły o charakterystycznym, cylindrycznym kształcie, który może osiągać nawet do 30 cm długości. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową, poprzez spożycie żywności lub wody zanieczyszczonej jajami pasożyta – szczególnie tam, gdzie nie przestrzega się zasad higieny. Jaja glisty przedostają się do jelita, gdzie rozwijają się larwy. Następnie migrują one przez układ krwionośny i oddechowy, by ostatecznie powrócić do jelita cienkiego, gdzie osiągają postać dorosłą. Cykl życiowy glisty jest złożony, a sam pasożyt potrafi przetrwać w organizmie człowieka nawet kilka miesięcy, pobierając składniki odżywcze i zaburzając naturalną równowagę jelitową. Owsiki Owsiki ludzkie (Enterobius vermicularis) to niewielkie, białe nicienie pasożytujące głównie w jelicie grubym człowieka. Zakażenie nimi, nazywane owsicą, jest jedną z najczęstszych chorób pasożytniczych, szczególnie u dzieci. Do infekcji dochodzi drogą pokarmową lub przez kontakt bezpośredni, gdy jaja pasożyta trafiają do ust z zanieczyszczonych rąk, pościeli czy zabawek. Cykl życiowy owsika jest krótki, ale bardzo intensywny – dorosłe samice składają tysiące jaj w okolicach odbytu, skąd łatwo mogą się przenosić na inne osoby lub przedmioty codziennego użytku. Owsiki rozwijają się szybko, a ich obecność w jelitach może prowadzić do dyskomfortu i zaburzeń snu, zwłaszcza u najmłodszych.

czytaj