04.09.2025
Jod to pierwiastek, który pełni w ludzkim organizmie bardzo ważną rolę – wpływa na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, metabolizm, a nawet rozwój mózgu u dzieci. Choć potrzebujemy go w niewielkich ilościach, jego niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. W codziennej diecie łatwo go pominąć dlatego warto wiedzieć, jakie produkty są jego najlepszym źródłem i jak zadbać o odpowiednią suplementację.
Jod to pierwiastek o wyjątkowych właściwościach, które mają bezpośredni wpływ na zdrowie całego organizmu. Jego główną rolą jest wspieranie produkcji hormonów tarczycy – tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3) – które regulują metabolizm, temperaturę ciała oraz pracę serca i układu nerwowego. Jod wpływa także na prawidłowy rozwój mózgu i układu nerwowego u dzieci, dlatego jego obecność w diecie jest szczególnie istotna w okresie ciąży i wczesnego dzieciństwa. Choć potrzebny w niewielkich ilościach, jego znaczenie dla zdrowia jest ogromne – zarówno dla dorosłych, jak i dla najmłodszych członków rodziny.
Brak odpowiedniej ilości jodu w organizmie może prowadzić do szeregu problemów zdrowotnych, które często rozwijają się stopniowo i są trudne do zauważenia na początku. Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest powiększenie tarczycy, czyli tzw. wole, które może powodować uczucie ucisku w gardle. Niedobór jodu często skutkuje także obniżeniem tempa metabolizmu – co objawia się zmęczeniem, przyrostem masy ciała, uczuciem zimna czy problemami z koncentracją. Niedobór jodu u dzieci może prowadzić do zaburzeń rozwoju mózgu i opóźnień w nauce oraz wzrostu. Inne możliwe symptomy to sucha skóra, wypadanie włosów, osłabienie odporności i problemy z sercem. Warto więc monitorować poziom jodu i w razie potrzeby sięgnąć po produkty bogate w ten pierwiastek lub odpowiednią suplementację.
Okres ciąży to czas, kiedy zapotrzebowanie na jod znacząco wzrasta. Pierwiastek ten jest niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy przyszłej mamy, a także do rozwoju mózgu i układu nerwowego dziecka. Niedobór jodu w tym czasie może prowadzić do zaburzeń rozwoju intelektualnego i wzrostu u malucha, a także zwiększać ryzyko powikłań ciążowych, dlatego kobiety w ciąży powinny szczególnie dbać o dietę bogatą w jod – ryby morskie, nabiał, jaja czy sól jodowaną – oraz, jeśli zaleci lekarz, sięgnąć po suplementację.
Określenie poziomu jodu w organizmie wymaga wykonania odpowiednich badań laboratoryjnych. Najczęściej stosowaną metodą jest badanie stężenia jodu w moczu – pozwala ono ocenić, czy dieta dostarcza jego wystarczającą ilość. Lekarz może również zlecić badania poziomu hormonów tarczycy, takich jak TSH, T3 i T4, które pośrednio wskazują na niedobór jodu. Warto też zwrócić uwagę na sygnały wysyłane przez organizm, takie jak zmęczenie, wahania wagi, problemy z koncentracją czy powiększenie tarczycy. W przypadku podejrzenia niedoboru jodu warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, którzy doradzą odpowiednią diagnostykę i, w razie potrzeby, suplementację.
Jod można znaleźć w wielu produktach spożywczych, a jego największe ilości występują w rybach morskich, owocach morza, jajkach, mleku i jego przetworach. Doskonałym źródłem jest też sól jodowana, która pomaga uzupełnić codzienne zapotrzebowanie.
Produkty bogate w jod tabela:
| Produkt | Zawartość jodu [µg/100g produktu] |
| Ryby Dorsz świeży Mintaj świeży Łosoś świeży Makrela wędzona Śledź solony/śledź wędzony Śledź świeży Tuńczyk w oleju Flądra świeża Pstrąg tęczowy świeży Szczupak świeży |
110 103 44 40 30 24,3 25 20 13 8 |
| Mleko i jego przetwory Ser rokpol tłusty Ser edamski tłusty Ser brie tłusty Kefir 2% tłuszczu Ser topiony edamski Maślanka 0,5% tłuszczu |
40 30 11,2 7,5 7,1 5,9 |
| Jaja Jaja kurze, całe Białko jaja kurzego Żółtko jaja kurzego |
9,5 6,8 12 |
| Produkty zbożowe Otręby pszenne Płatki owsiane Płatki żytnie |
31 5,9 5,7 |
| Warzywa Brokuły Groch (suche nasiona) Szpinak Rzodkiewka Soja (nasiona suche) Bób |
15 13,9 12 8 6,3 6 |
| Orzechy Laskowe Arachidowe Włoskie |
17 13 9 |
| Inne Sól biała, jodowana |
2293 |
(na podstawie [2])
Nawet jeśli dieta jest odpowiednio bogata w jod, niektóre czynniki mogą obniżać poziom tego pierwiastka w organizmie. Nadmiar soli kuchennej bez jodu, spożycie dużej ilości produktów przetworzonych oraz regularne picie wody o wysokiej zawartości azotanów może ograniczać jego wchłanianie. Ponadto niektóre substancje zawarte w warzywach krzyżowych (kapustnych), takich jak kapusta, kalafior czy brukselka, mogą hamować wykorzystanie jodu przez tarczycę. Również niektóre leki, np. diuretyki lub środki przeciwtarczycowe, mogą przyczyniać się do jego utraty.
Podstawą jest zbilansowana, bogata w jod dieta. W przypadku niedoborów lub zwiększonego zapotrzebowania warto sięgnąć po suplementy diety. Dodatkowo pobyt nad morzem – kontakt z jodowanym powietrzem i kąpiele morskie – będzie wspierać naturalne uzupełnianie tego pierwiastka w organizmie.
Suplementacja jodu może być potrzebna, gdy dieta nie pokrywa zapotrzebowania organizmu, zwłaszcza w ciąży, w okresie karmienia piersią czy przy zwiększonym wysiłku fizycznym. Na rynku dostępne są preparaty w formie kapsułek, tabletek czy multiwitamin z jodem, a także preparaty zawierające kelp – suszone wodorosty morskie, które dostarczają łatwo przyswajalnego jodu. Ważne jest, aby wszelkie suplementy diety stosować zgodnie z zaleceniami producenta i konsultować wybór z lekarzem lub farmaceutą, aby uniknąć zarówno niedoboru, jak i nadmiaru jodu.
Pobyt nad morzem to naturalny sposób na uzupełnienie jodu w organizmie. Najwięcej jodu w powietrzu nadbrzeżnym znajduje się w miesiącach jesienno-zimowych i wczesną wiosną, kiedy występują intensywne fale i silny wiatr. Pobyt nad morzem, połączony z dietą bogatą w ryby i owoce morza, może w pełni zaspokoić potrzeby organizmu na ten pierwiastek.
Jod jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, jednak w nadmiarze może być szkodliwy dla zdrowia. Zbyt wysokie spożycie tego pierwiastka może prowadzić do zaburzeń pracy tarczycy – zarówno w kierunku jej nadczynności, jak i niedoczynności. Wśród objawów nadmiaru jodu wymienia się m.in.: przyspieszone bicie serca, nadmierną potliwość, nerwowość, utratę masy ciała czy problemy żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunki i bóle brzucha. U niektórych osób mogą pojawić się także zmiany skórne, np. trądzik lub wysypki. Aby uniknąć poważniejszych powikłań związanych z gospodarką hormonalną, długotrwałą suplementację jodu należy zawsze skonsultować z lekarzem.
Bibliografia:
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Włókniaki to zmiany skórne, które, choć zazwyczaj są niegroźne, potrafią budzić niepokój i wątpliwości. Pojawiają się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, niezależnie od wieku, a ich obecność może być związana z predyspozycjami genetycznymi, zmianami hormonalnymi lub podrażnieniami mechanicznymi skóry. W większości przypadków mają charakter łagodny, jednak ze względu na ich wygląd i umiejscowienie wiele osób decyduje się na ich usunięcie. Jak wygląda włókniak? Włókniak to niewielka, miękka lub twarda grudka na skórze, o kolorze zbliżonym do naturalnego odcienia ciała lub nieco ciemniejszy – beżowy, brunatny bądź różowy. Zmiana może być pojedyncza lub występować w większej liczbie, zwłaszcza w miejscach narażonych na tarcie, takich jak szyja, pachy, pachwiny, powieki czy okolice pod biustem. Włókniaki rosną powoli i nie powodują bólu ani świądu, choć w wyniku podrażnienia mogą ulec zaczerwienieniu lub stanowić defekt estetyczny.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
ZSC czyli Zespół Stopy Cukrzycowej to jedno z najpoważniejszych powikłań cukrzycy, które może prowadzić do trudno gojących się ran, infekcji, a nawet amputacji kończyny. Schorzenie to rozwija się powoli, często niezauważalnie, w wyniku zaburzeń krążenia i uszkodzenia nerwów obwodowych. Charakterystyczne objawy, takie jak drętwienie, mrowienie czy owrzodzenia na stopach, wymagają szybkiej diagnostyki i odpowiedniego leczenia. Wczesne rozpoznanie oraz właściwa pielęgnacja stóp mogą pomóc zapobiec powikłaniom i poprawić jakości życia osób z cukrzycą. Stopa cukrzycowa co to? Stopa cukrzycowa nie jest pojedynczym schorzeniem, lecz poważnym powikłaniem cukrzycy, wymagającym kompleksowej opieki medycznej i właściwej profilaktyki. ZSC to zespół zmian chorobowych występujących w obrębie stóp u osób chorujących na cukrzycę. Jest wynikiem długotrwale utrzymującego się podwyższonego poziomu glukozy we krwi, który prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów. W efekcie dochodzi do pogorszenia ukrwienia tkanek oraz zaburzeń czucia, co sprzyja powstawaniu ran, owrzodzeń i infekcji. Jak wygląda stopa cukrzycowa? Objawy stopy cukrzycowej Objawy stopy cukrzycowej mogą przybierać różne formy, w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Początkowo pojawia się uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia stóp, wynikające z uszkodzenia nerwów obwodowych. Skóra może być sucha, cienka i podatna na pęknięcia, a drobne otarcia czy skaleczenia często goją się znacznie wolniej niż u osób zdrowych. W bardziej zaawansowanych stadiach pojawiają się trudno gojące się owrzodzenia, przebarwienia skóry, deformacje palców oraz nieprzyjemny zapach świadczący o infekcji. Charakterystycznym objawem jest także utrata czucia bólu, przez co pacjent może nie zauważyć powstających ran, co dodatkowo zwiększa ryzyko powikłań. Uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia stóp. Sucha, cienka i podatna na pęknięcia skóra stóp. Wolne gojenie się ran, otarć i skaleczeń. Obecność owrzodzeń lub trudno gojące się rany. Przebarwienia skóry i zmiany w wyglądzie stóp. Deformacje palców (np. palce młotkowate). Nieprzyjemny zapach stóp świadczący o infekcji. Utrata czucia bólu. W zaawansowanych przypadkach – martwica tkanek.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Zespół napięcia przedmiesiączkowego, znany szerzej jako PMS (ang. premenstrual syndrome), to zjawisko, które dotyczy nawet 70–80% kobiet w wieku rozrodczym. Choć dla jednych to tylko drobna niedogodność, dla innych może oznaczać prawdziwe wyzwanie utrudniające codzienne funkcjonowanie. Znajomość przyczyn, objawów, a przede wszystkim skutecznych sposobów ich łagodzenia pozwoli odzyskać komfort i dobre samopoczucie w tym wymagającym czasie. PMS co to? PMS, czyli Premenstrual Syndrome - zespół napięcia przedmiesiączkowego, to zespół fizycznych i emocjonalnych objawów, które pojawiają się u kobiet zazwyczaj na kilka dni, a nawet do dwóch tygodni przed miesiączką. Ich nasilenie różni się w zależności od organizmu – u niektórych kobiet są ledwie zauważalne, u innych mogą znacząco wpływać na samopoczucie i codzienne funkcjonowanie. Za wystąpienie PMS odpowiadają przede wszystkim zmiany hormonalne zachodzące w drugiej fazie cyklu menstruacyjnego, zwłaszcza w poziomie estrogenu i progesteronu. Wahania tych hormonów oddziałują nie tylko na układ rozrodczy, ale również na układ nerwowy i gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu, co tłumaczy różnorodność objawów – od napięcia piersi, przez bóle głowy i uczucie zmęczenia, po rozdrażnienie czy obniżony nastrój.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Pasożyty wewnętrzne potrafią przez długi czas rozwijać się w organizmie człowieka, nie dając wyraźnych objawów swojej obecności. Z czasem mogą pojawić się dolegliwości takie jak bóle brzucha, osłabienie, utrata apetytu czy problemy skórne. Choć temat pasożytów często budzi niepokój, warto wiedzieć, że współczesna diagnostyka i skuteczne, dostępne bez recepty środki pozwolą na szybkie i bezpieczne pozbycie się problemu. Pasożyty ludzkie. Rodzaje pasożytów wewnętrznych Pasożyty wewnętrzne to organizmy, które żyją i rozmnażają się kosztem człowieka, wykorzystując jego organizm jako źródło pożywienia i środowisko do rozwoju. Do najczęściej spotykanych pasożytów należą tasiemce, glisty ludzkie oraz owsiki – różnią się one budową, sposobem zakażenia i objawami, jakie wywołują. Tasiemiec uzbrojony Tasiemiec uzbrojony (Taenia solium) to pasożyt należący do płazińców, który może osiągać nawet kilka metrów długości. Jego cykl rozwojowy związany jest z obecnością dwóch żywicieli – pośredniego (świni) i ostatecznego (człowieka). Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez spożycie niedogotowanego lub surowego mięsa wieprzowego, zawierającego larwy pasożyta, tzw. wągry. W organizmie człowieka tasiemiec osiedla się zazwyczaj w jelicie cienkim, gdzie rośnie i dojrzewa, wykorzystując składniki odżywcze z pożywienia gospodarza. Charakterystyczną cechą tego gatunku są haczyki na główce, które umożliwiają mu mocne przytwierdzenie się do ściany jelita – stąd nazwa „uzbrojony”. Glista ludzka Glista ludzka (Ascaris lumbricoides) to jeden z najczęściej występujących pasożytów przewodu pokarmowego człowieka. Jest to robak obły o charakterystycznym, cylindrycznym kształcie, który może osiągać nawet do 30 cm długości. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową, poprzez spożycie żywności lub wody zanieczyszczonej jajami pasożyta – szczególnie tam, gdzie nie przestrzega się zasad higieny. Jaja glisty przedostają się do jelita, gdzie rozwijają się larwy. Następnie migrują one przez układ krwionośny i oddechowy, by ostatecznie powrócić do jelita cienkiego, gdzie osiągają postać dorosłą. Cykl życiowy glisty jest złożony, a sam pasożyt potrafi przetrwać w organizmie człowieka nawet kilka miesięcy, pobierając składniki odżywcze i zaburzając naturalną równowagę jelitową. Owsiki Owsiki ludzkie (Enterobius vermicularis) to niewielkie, białe nicienie pasożytujące głównie w jelicie grubym człowieka. Zakażenie nimi, nazywane owsicą, jest jedną z najczęstszych chorób pasożytniczych, szczególnie u dzieci. Do infekcji dochodzi drogą pokarmową lub przez kontakt bezpośredni, gdy jaja pasożyta trafiają do ust z zanieczyszczonych rąk, pościeli czy zabawek. Cykl życiowy owsika jest krótki, ale bardzo intensywny – dorosłe samice składają tysiące jaj w okolicach odbytu, skąd łatwo mogą się przenosić na inne osoby lub przedmioty codziennego użytku. Owsiki rozwijają się szybko, a ich obecność w jelitach może prowadzić do dyskomfortu i zaburzeń snu, zwłaszcza u najmłodszych.
czytaj