12.06.2025
Choroba wieńcowa – przyczyny, objawy i sposoby leczenia choroby niedokrwiennej serca
Choroba wieńcowa, nazywana także chorobą niedokrwienną serca, to schorzenie układu krążenia, które może prowadzić między innymi do zawału serca. Powstaje na skutek zwężenia lub zablokowania tętnic wieńcowych, co ogranicza dopływ tlenu do mięśnia sercowego. Jakie są główne przyczyny choroby wieńcowej? Jakie objawy daje niedokrwienie serca? Znajomość odpowiedzi na te pytania pozwoli właściwie zadbać o profilaktykę schorzenia, a świadomość sposobów leczenia pomoże w wyborze najlepszej metody terapii.
Choroba wieńcowa – co to?
Choroba niedokrwienna serca to choroba układu krążenia spowodowane zwężeniem lub zablokowaniem tętnic wieńcowych, które dostarczają tlen i składniki odżywcze do mięśnia sercowego. Główną przyczyną tego procesu jest miażdżyca, czyli odkładanie się blaszek miażdżycowych na ścianach naczyń krwionośnych. Ograniczony przepływ krwi do serca może prowadzić do bólu w klatce piersiowej (dławicy piersiowej), duszności, a w skrajnych przypadkach – do zawału serca. Choroba rozwija się stopniowo i często przez długi czas nie daje wyraźnych objawów, dlatego tak ważna jest profilaktyka oraz regularne badania kontrolne.
ChNS – przyczyny
Choroba niedokrwienna serca (ChNS) najczęściej rozwija się na skutek miażdżycy, czyli procesu odkładania się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych. Tworzące się złogi tłuszczowe, cholesterol oraz inne substancje stopniowo zwężają światło naczyń krwionośnych, ograniczając przepływ krwi do serca. Do głównych czynników ryzyka należą niezdrowa dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz przewlekły stres. Nie bez znaczenia są także predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występowały choroby serca, rośnie ryzyko ChNS. Wczesne rozpoznanie czynników ryzyka oraz zmiana stylu życia oraz rzucenie palenia mogą skutecznie opóźnić rozwój choroby i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Objawy choroby wieńcowej
Choroba wieńcowa może przez długi czas rozwijać się bez wyraźnych objawów, jednak z czasem pojawiają się symptomy świadczące o niedostatecznym ukrwieniu serca. Najczęściej w pierwszej kolejności pojawia się ból w klatce piersiowej, określany jako dławica piersiowa – uczucie ucisku, gniecenia lub pieczenia, które może promieniować do ramion, szyi, żuchwy lub pleców. Ból ten często nasila się podczas wysiłku fizycznego, stresu lub niskiej temperatury, a ustępuje po odpoczynku. Inne objawy to duszność, osłabienie, uczucie kołatania serca, nadmierne zmęczenie oraz zawroty głowy.
- Ból w klatce piersiowej (dławica piersiowa) – uczucie ucisku, pieczenia, promieniujące do ramion, szyi, żuchwy lub pleców.
- Duszność – szczególnie podczas wysiłku fizycznego.
- Osłabienie i nadmierne zmęczenie – nawet przy niewielkim wysiłku.
- Kołatanie serca – nieregularne bicie serca.
- Zawroty głowy i omdlenia.
- Zimne poty i niepokój – zwłaszcza przy ostrym niedokrwieniu serca.
W niektórych przypadkach pierwszym sygnałem choroby może być zawał serca. Dlatego nie należy bagatelizować nawet łagodnych dolegliwości i warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Jak diagnozuje się niedokrwienie serca?
Diagnoza choroby niedokrwiennej serca opiera się na dokładnym wywiadzie medycznym, ocenie objawów oraz szeregu badań diagnostycznych. Podstawowym testem jest elektrokardiogram (EKG), który rejestruje elektryczną aktywność serca i może wykazać nieprawidłowości wskazujące na niedokrwienie. Kolejnym ważnym badaniem jest próba wysiłkowa, podczas której monitoruje się pracę serca w trakcie aktywności fizycznej. W bardziej zaawansowanych przypadkach wykonuje się echokardiografię, tomografię komputerową naczyń wieńcowych lub koronarografię, która pozwala na ocenę zwężeń w tętnicach wieńcowych. Dodatkowo analizuje się poziom cholesterolu, glukozy i markerów sercowych we krwi. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pozwalają zapobiec groźnym powikłaniom, dlatego nie należy ignorować pierwszych objawów choroby.
Badanie EKG
EKG, czyli elektrokardiogram to jedno z podstawowych badań wykorzystywanych w diagnostyce choroby wieńcowej. Polega na rejestrowaniu elektrycznej aktywności serca za pomocą elektrod umieszczonych na klatce piersiowej, nadgarstkach i kostkach. Wynik badania pozwala wykryć nieprawidłowości w pracy serca, takie jak niedokrwienie mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu czy blizny po przebytym zawale. W przypadku podejrzenia choroby wieńcowej lekarz może zalecić EKG spoczynkowe, które wykonuje się w stanie relaksu, lub EKG wysiłkowe, przeprowadzane podczas ćwiczeń na bieżni lub rowerze stacjonarnym. Stosuje się również EKG metodą Holtera, czyli całodobowe monitorowanie pracy serca.
Echo serca
Echokardiografia, czyli echo serca, to nieinwazyjne badanie diagnostyczne, które wykorzystując fale ultradźwiękowe, pozwala zobrazować i ocenić budowę i funkcjonowanie serca w czasie rzeczywistym. W kontekście choroby wieńcowej echo serca pomaga wykryć obszary niedokrwienia mięśnia sercowego, ewentualne powikłania, takie jak blizny po przebytym zawale oraz ocenić siły skurczu serca. Wyróżnia się kilka rodzajów echokardiografii, m.in. echo przezklatkowe oraz echo przezprzełykowe, umożliwiające dokładniejszą ocenę serca. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić echokardiografię obciążeniową (Stress ECHO), wykonywaną po podaniu leków lub podczas wysiłku fizycznego.
Koronografia
Koronarografia to precyzyjne badanie diagnostyczne pozwalające na ocenę stanu tętnic wieńcowych i wykrycie ewentualnych zwężeń lub niedrożności, które mogą prowadzić do choroby wieńcowej. Procedura polega na wprowadzeniu cienkiego cewnika do tętnicy (najczęściej w nadgarstku lub pachwinie) i podaniu kontrastu, który uwidacznia naczynia wieńcowe na obrazie rentgenowskim. Koronarografia jest wykonywana w warunkach szpitalnych i stosowana u pacjentów z podejrzeniem zaawansowanej miażdżycy, niepokojącymi wynikami innych badań kardiologicznych lub w sytuacjach nagłych, np. przy zawale serca. Badanie pozwala lekarzowi podjąć decyzję o dalszym leczeniu, takim jak angioplastyka z wszczepieniem stentu lub operacja pomostowania naczyń (by-passy).
Choroba niedokrwienna serca leczenie
Leczenie choroby niedokrwiennej serca ma na celu poprawę przepływu krwi do mięśnia sercowego, łagodzenie objawów oraz zmniejszenie ryzyka powikłań, takich jak zawał serca. Podstawą terapii jest zmiana stylu życia, obejmująca zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną, rzucenie palenia oraz kontrolę stresu. W leczeniu farmakologicznym stosuje się m.in. leki przeciwpłytkowe (np. kwas acetylosalicylowy) zapobiegające tworzeniu się zakrzepów, statyny obniżające poziom cholesterolu, beta-blokery oraz nitraty, które poprawiają ukrwienie serca. W zaawansowanych przypadkach konieczne mogą być zabiegi inwazyjne, takie jak angioplastyka wieńcowa z wszczepieniem stentu lub by-passy omijające zwężone tętnice.
Skutki nieleczonej choroby wieńcowej
Nieleczone niedokrwienie serca stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Ograniczony przepływ krwi do serca prowadzi do jego stopniowego osłabienia, co może skutkować przewlekłą niewydolnością mięśnia sercowego – stanem, w którym serce nie jest w stanie efektywnie pompować krwi. Jednym z najgroźniejszych powikłań jest zawał, spowodowany całkowitym zablokowaniem tętnicy wieńcowej. Choroba może również prowadzić do zaburzeń rytmu serca, takich jak migotanie przedsionków, zwiększających ryzyko udaru mózgu. W zaawansowanych przypadkach dochodzi do nagłego zatrzymania krążenia, które bez natychmiastowej pomocy medycznej kończy się śmiercią.
Bibliografia:
- Crea F., Camici P.G., De Caterina R., Lanza G.A. Przewlekła choroba niedokrwienna serca. W: Camm A.J., Luescher T.F., Serruys P.W. (red.). Choroby serca i naczyń. Podręcznik Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Tom I. Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań 2006
- Hałaburda A., Czapracka E., Wróblewski T., Bochniak O.,Katedra i Zakład Fizjologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, Rola aktywności fizycznej w profilaktyce choroby
niedokrwiennej serc, 21.02.2023, online: https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2024/03/Farmacja_1_2023_05.pdf: 14.03.2025. - Maroszyńska-Dmoch E.M., Wożakowska-Kapłon E., Choroba wieńcowa w populacji młodych dorosłych, Folia Cardiologica 2014, tom 9, nr 3, strony 267–274
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ewa Rutkowska-Król – redaktor naczelna z ponad 10-letnim doświadczeniem, specjalizująca się w tworzeniu treści produktowych oraz artykułów o tematyce medycznej. Przez lata miała okazję współpracować z różnymi firmami z branży zdrowia i farmacji, dostarczając merytoryczne i angażujące teksty. Jej pasją jest przekształcanie skomplikowanych zagadnień medycznych w przystępne treści, które pomagają czytelnikom lepiej zrozumieć świat zdrowia i dbania o siebie.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Włókniaki – przyczyny, rozpoznanie i usuwanie
Włókniaki to zmiany skórne, które, choć zazwyczaj są niegroźne, potrafią budzić niepokój i wątpliwości. Pojawiają się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, niezależnie od wieku, a ich obecność może być związana z predyspozycjami genetycznymi, zmianami hormonalnymi lub podrażnieniami mechanicznymi skóry. W większości przypadków mają charakter łagodny, jednak ze względu na ich wygląd i umiejscowienie wiele osób decyduje się na ich usunięcie. Jak wygląda włókniak? Włókniak to niewielka, miękka lub twarda grudka na skórze, o kolorze zbliżonym do naturalnego odcienia ciała lub nieco ciemniejszy – beżowy, brunatny bądź różowy. Zmiana może być pojedyncza lub występować w większej liczbie, zwłaszcza w miejscach narażonych na tarcie, takich jak szyja, pachy, pachwiny, powieki czy okolice pod biustem. Włókniaki rosną powoli i nie powodują bólu ani świądu, choć w wyniku podrażnienia mogą ulec zaczerwienieniu lub stanowić defekt estetyczny.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Stopa cukrzycowa – przyczyny, objawy, leczenie
ZSC czyli Zespół Stopy Cukrzycowej to jedno z najpoważniejszych powikłań cukrzycy, które może prowadzić do trudno gojących się ran, infekcji, a nawet amputacji kończyny. Schorzenie to rozwija się powoli, często niezauważalnie, w wyniku zaburzeń krążenia i uszkodzenia nerwów obwodowych. Charakterystyczne objawy, takie jak drętwienie, mrowienie czy owrzodzenia na stopach, wymagają szybkiej diagnostyki i odpowiedniego leczenia. Wczesne rozpoznanie oraz właściwa pielęgnacja stóp mogą pomóc zapobiec powikłaniom i poprawić jakości życia osób z cukrzycą. Stopa cukrzycowa co to? Stopa cukrzycowa nie jest pojedynczym schorzeniem, lecz poważnym powikłaniem cukrzycy, wymagającym kompleksowej opieki medycznej i właściwej profilaktyki. ZSC to zespół zmian chorobowych występujących w obrębie stóp u osób chorujących na cukrzycę. Jest wynikiem długotrwale utrzymującego się podwyższonego poziomu glukozy we krwi, który prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów. W efekcie dochodzi do pogorszenia ukrwienia tkanek oraz zaburzeń czucia, co sprzyja powstawaniu ran, owrzodzeń i infekcji. Jak wygląda stopa cukrzycowa? Objawy stopy cukrzycowej Objawy stopy cukrzycowej mogą przybierać różne formy, w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Początkowo pojawia się uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia stóp, wynikające z uszkodzenia nerwów obwodowych. Skóra może być sucha, cienka i podatna na pęknięcia, a drobne otarcia czy skaleczenia często goją się znacznie wolniej niż u osób zdrowych. W bardziej zaawansowanych stadiach pojawiają się trudno gojące się owrzodzenia, przebarwienia skóry, deformacje palców oraz nieprzyjemny zapach świadczący o infekcji. Charakterystycznym objawem jest także utrata czucia bólu, przez co pacjent może nie zauważyć powstających ran, co dodatkowo zwiększa ryzyko powikłań. Uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia stóp. Sucha, cienka i podatna na pęknięcia skóra stóp. Wolne gojenie się ran, otarć i skaleczeń. Obecność owrzodzeń lub trudno gojące się rany. Przebarwienia skóry i zmiany w wyglądzie stóp. Deformacje palców (np. palce młotkowate). Nieprzyjemny zapach stóp świadczący o infekcji. Utrata czucia bólu. W zaawansowanych przypadkach – martwica tkanek.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
PMS – czym jest zespół napięcia przedmiesiączkowego i jak sobie z nim radzić?
Zespół napięcia przedmiesiączkowego, znany szerzej jako PMS (ang. premenstrual syndrome), to zjawisko, które dotyczy nawet 70–80% kobiet w wieku rozrodczym. Choć dla jednych to tylko drobna niedogodność, dla innych może oznaczać prawdziwe wyzwanie utrudniające codzienne funkcjonowanie. Znajomość przyczyn, objawów, a przede wszystkim skutecznych sposobów ich łagodzenia pozwoli odzyskać komfort i dobre samopoczucie w tym wymagającym czasie. PMS co to? PMS, czyli Premenstrual Syndrome - zespół napięcia przedmiesiączkowego, to zespół fizycznych i emocjonalnych objawów, które pojawiają się u kobiet zazwyczaj na kilka dni, a nawet do dwóch tygodni przed miesiączką. Ich nasilenie różni się w zależności od organizmu – u niektórych kobiet są ledwie zauważalne, u innych mogą znacząco wpływać na samopoczucie i codzienne funkcjonowanie. Za wystąpienie PMS odpowiadają przede wszystkim zmiany hormonalne zachodzące w drugiej fazie cyklu menstruacyjnego, zwłaszcza w poziomie estrogenu i progesteronu. Wahania tych hormonów oddziałują nie tylko na układ rozrodczy, ale również na układ nerwowy i gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu, co tłumaczy różnorodność objawów – od napięcia piersi, przez bóle głowy i uczucie zmęczenia, po rozdrażnienie czy obniżony nastrój.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Pasożyty wewnętrzne – objawy, leczenie i profilaktyka
Pasożyty wewnętrzne potrafią przez długi czas rozwijać się w organizmie człowieka, nie dając wyraźnych objawów swojej obecności. Z czasem mogą pojawić się dolegliwości takie jak bóle brzucha, osłabienie, utrata apetytu czy problemy skórne. Choć temat pasożytów często budzi niepokój, warto wiedzieć, że współczesna diagnostyka i skuteczne, dostępne bez recepty środki pozwolą na szybkie i bezpieczne pozbycie się problemu. Pasożyty ludzkie. Rodzaje pasożytów wewnętrznych Pasożyty wewnętrzne to organizmy, które żyją i rozmnażają się kosztem człowieka, wykorzystując jego organizm jako źródło pożywienia i środowisko do rozwoju. Do najczęściej spotykanych pasożytów należą tasiemce, glisty ludzkie oraz owsiki – różnią się one budową, sposobem zakażenia i objawami, jakie wywołują. Tasiemiec uzbrojony Tasiemiec uzbrojony (Taenia solium) to pasożyt należący do płazińców, który może osiągać nawet kilka metrów długości. Jego cykl rozwojowy związany jest z obecnością dwóch żywicieli – pośredniego (świni) i ostatecznego (człowieka). Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez spożycie niedogotowanego lub surowego mięsa wieprzowego, zawierającego larwy pasożyta, tzw. wągry. W organizmie człowieka tasiemiec osiedla się zazwyczaj w jelicie cienkim, gdzie rośnie i dojrzewa, wykorzystując składniki odżywcze z pożywienia gospodarza. Charakterystyczną cechą tego gatunku są haczyki na główce, które umożliwiają mu mocne przytwierdzenie się do ściany jelita – stąd nazwa „uzbrojony”. Glista ludzka Glista ludzka (Ascaris lumbricoides) to jeden z najczęściej występujących pasożytów przewodu pokarmowego człowieka. Jest to robak obły o charakterystycznym, cylindrycznym kształcie, który może osiągać nawet do 30 cm długości. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową, poprzez spożycie żywności lub wody zanieczyszczonej jajami pasożyta – szczególnie tam, gdzie nie przestrzega się zasad higieny. Jaja glisty przedostają się do jelita, gdzie rozwijają się larwy. Następnie migrują one przez układ krwionośny i oddechowy, by ostatecznie powrócić do jelita cienkiego, gdzie osiągają postać dorosłą. Cykl życiowy glisty jest złożony, a sam pasożyt potrafi przetrwać w organizmie człowieka nawet kilka miesięcy, pobierając składniki odżywcze i zaburzając naturalną równowagę jelitową. Owsiki Owsiki ludzkie (Enterobius vermicularis) to niewielkie, białe nicienie pasożytujące głównie w jelicie grubym człowieka. Zakażenie nimi, nazywane owsicą, jest jedną z najczęstszych chorób pasożytniczych, szczególnie u dzieci. Do infekcji dochodzi drogą pokarmową lub przez kontakt bezpośredni, gdy jaja pasożyta trafiają do ust z zanieczyszczonych rąk, pościeli czy zabawek. Cykl życiowy owsika jest krótki, ale bardzo intensywny – dorosłe samice składają tysiące jaj w okolicach odbytu, skąd łatwo mogą się przenosić na inne osoby lub przedmioty codziennego użytku. Owsiki rozwijają się szybko, a ich obecność w jelitach może prowadzić do dyskomfortu i zaburzeń snu, zwłaszcza u najmłodszych.
czytaj