12.06.2025
Choroba wieńcowa, nazywana także chorobą niedokrwienną serca, to schorzenie układu krążenia, które może prowadzić między innymi do zawału serca. Powstaje na skutek zwężenia lub zablokowania tętnic wieńcowych, co ogranicza dopływ tlenu do mięśnia sercowego. Jakie są główne przyczyny choroby wieńcowej? Jakie objawy daje niedokrwienie serca? Znajomość odpowiedzi na te pytania pozwoli właściwie zadbać o profilaktykę schorzenia, a świadomość sposobów leczenia pomoże w wyborze najlepszej metody terapii.
Choroba niedokrwienna serca to choroba układu krążenia spowodowane zwężeniem lub zablokowaniem tętnic wieńcowych, które dostarczają tlen i składniki odżywcze do mięśnia sercowego. Główną przyczyną tego procesu jest miażdżyca, czyli odkładanie się blaszek miażdżycowych na ścianach naczyń krwionośnych. Ograniczony przepływ krwi do serca może prowadzić do bólu w klatce piersiowej (dławicy piersiowej), duszności, a w skrajnych przypadkach – do zawału serca. Choroba rozwija się stopniowo i często przez długi czas nie daje wyraźnych objawów, dlatego tak ważna jest profilaktyka oraz regularne badania kontrolne.
Choroba niedokrwienna serca (ChNS) najczęściej rozwija się na skutek miażdżycy, czyli procesu odkładania się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych. Tworzące się złogi tłuszczowe, cholesterol oraz inne substancje stopniowo zwężają światło naczyń krwionośnych, ograniczając przepływ krwi do serca. Do głównych czynników ryzyka należą niezdrowa dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz przewlekły stres. Nie bez znaczenia są także predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występowały choroby serca, rośnie ryzyko ChNS. Wczesne rozpoznanie czynników ryzyka oraz zmiana stylu życia oraz rzucenie palenia mogą skutecznie opóźnić rozwój choroby i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Choroba wieńcowa może przez długi czas rozwijać się bez wyraźnych objawów, jednak z czasem pojawiają się symptomy świadczące o niedostatecznym ukrwieniu serca. Najczęściej w pierwszej kolejności pojawia się ból w klatce piersiowej, określany jako dławica piersiowa – uczucie ucisku, gniecenia lub pieczenia, które może promieniować do ramion, szyi, żuchwy lub pleców. Ból ten często nasila się podczas wysiłku fizycznego, stresu lub niskiej temperatury, a ustępuje po odpoczynku. Inne objawy to duszność, osłabienie, uczucie kołatania serca, nadmierne zmęczenie oraz zawroty głowy.
W niektórych przypadkach pierwszym sygnałem choroby może być zawał serca. Dlatego nie należy bagatelizować nawet łagodnych dolegliwości i warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Diagnoza choroby niedokrwiennej serca opiera się na dokładnym wywiadzie medycznym, ocenie objawów oraz szeregu badań diagnostycznych. Podstawowym testem jest elektrokardiogram (EKG), który rejestruje elektryczną aktywność serca i może wykazać nieprawidłowości wskazujące na niedokrwienie. Kolejnym ważnym badaniem jest próba wysiłkowa, podczas której monitoruje się pracę serca w trakcie aktywności fizycznej. W bardziej zaawansowanych przypadkach wykonuje się echokardiografię, tomografię komputerową naczyń wieńcowych lub koronarografię, która pozwala na ocenę zwężeń w tętnicach wieńcowych. Dodatkowo analizuje się poziom cholesterolu, glukozy i markerów sercowych we krwi. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pozwalają zapobiec groźnym powikłaniom, dlatego nie należy ignorować pierwszych objawów choroby.
EKG, czyli elektrokardiogram to jedno z podstawowych badań wykorzystywanych w diagnostyce choroby wieńcowej. Polega na rejestrowaniu elektrycznej aktywności serca za pomocą elektrod umieszczonych na klatce piersiowej, nadgarstkach i kostkach. Wynik badania pozwala wykryć nieprawidłowości w pracy serca, takie jak niedokrwienie mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu czy blizny po przebytym zawale. W przypadku podejrzenia choroby wieńcowej lekarz może zalecić EKG spoczynkowe, które wykonuje się w stanie relaksu, lub EKG wysiłkowe, przeprowadzane podczas ćwiczeń na bieżni lub rowerze stacjonarnym. Stosuje się również EKG metodą Holtera, czyli całodobowe monitorowanie pracy serca.
Echokardiografia, czyli echo serca, to nieinwazyjne badanie diagnostyczne, które wykorzystując fale ultradźwiękowe, pozwala zobrazować i ocenić budowę i funkcjonowanie serca w czasie rzeczywistym. W kontekście choroby wieńcowej echo serca pomaga wykryć obszary niedokrwienia mięśnia sercowego, ewentualne powikłania, takie jak blizny po przebytym zawale oraz ocenić siły skurczu serca. Wyróżnia się kilka rodzajów echokardiografii, m.in. echo przezklatkowe oraz echo przezprzełykowe, umożliwiające dokładniejszą ocenę serca. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić echokardiografię obciążeniową (Stress ECHO), wykonywaną po podaniu leków lub podczas wysiłku fizycznego.
Koronarografia to precyzyjne badanie diagnostyczne pozwalające na ocenę stanu tętnic wieńcowych i wykrycie ewentualnych zwężeń lub niedrożności, które mogą prowadzić do choroby wieńcowej. Procedura polega na wprowadzeniu cienkiego cewnika do tętnicy (najczęściej w nadgarstku lub pachwinie) i podaniu kontrastu, który uwidacznia naczynia wieńcowe na obrazie rentgenowskim. Koronarografia jest wykonywana w warunkach szpitalnych i stosowana u pacjentów z podejrzeniem zaawansowanej miażdżycy, niepokojącymi wynikami innych badań kardiologicznych lub w sytuacjach nagłych, np. przy zawale serca. Badanie pozwala lekarzowi podjąć decyzję o dalszym leczeniu, takim jak angioplastyka z wszczepieniem stentu lub operacja pomostowania naczyń (by-passy).
Leczenie choroby niedokrwiennej serca ma na celu poprawę przepływu krwi do mięśnia sercowego, łagodzenie objawów oraz zmniejszenie ryzyka powikłań, takich jak zawał serca. Podstawą terapii jest zmiana stylu życia, obejmująca zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną, rzucenie palenia oraz kontrolę stresu. W leczeniu farmakologicznym stosuje się m.in. leki przeciwpłytkowe (np. kwas acetylosalicylowy) zapobiegające tworzeniu się zakrzepów, statyny obniżające poziom cholesterolu, beta-blokery oraz nitraty, które poprawiają ukrwienie serca. W zaawansowanych przypadkach konieczne mogą być zabiegi inwazyjne, takie jak angioplastyka wieńcowa z wszczepieniem stentu lub by-passy omijające zwężone tętnice.
Nieleczone niedokrwienie serca stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Ograniczony przepływ krwi do serca prowadzi do jego stopniowego osłabienia, co może skutkować przewlekłą niewydolnością mięśnia sercowego – stanem, w którym serce nie jest w stanie efektywnie pompować krwi. Jednym z najgroźniejszych powikłań jest zawał, spowodowany całkowitym zablokowaniem tętnicy wieńcowej. Choroba może również prowadzić do zaburzeń rytmu serca, takich jak migotanie przedsionków, zwiększających ryzyko udaru mózgu. W zaawansowanych przypadkach dochodzi do nagłego zatrzymania krążenia, które bez natychmiastowej pomocy medycznej kończy się śmiercią.
Bibliografia:
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Latem chętnie spacerujemy, opalamy się, wypoczywamy na świeżym powietrzu. Korzystając z uroków słońca, jednocześnie stosujemy różne preparaty – zarówno lecznicze, jak i pielęgnacyjne, nie zdając sobie sprawy, że niektóre leki, zioła, a nawet kosmetyki w kontakcie z promieniowaniem UV mogą powodować reakcje fotouczulające. Reakcja fototoksyczna może prowadzić do przebarwień, podrażnień, a nawet poważnych zmian skórnych, dlatego wiedzieć, czego unikać latem, aby cieszyć się słońcem bez ryzyka dla zdrowia i urody. Reakcja fototoksyczna Reakcja fototoksyczna to najczęstszy rodzaj nadwrażliwości na światło, który może wystąpić po zastosowaniu niektórych leków, ziół czy kosmetyków zawierających substancje światłouczulające. Do reakcji fototoksycznej dochodzi, gdy dana substancja w organizmie wchodzi w reakcję z promieniowaniem UV, powodując uszkodzenie komórek skóry. Objawy przypominają silne oparzenie słoneczne – pojawia się zaczerwienienie, obrzęk, pieczenie, a czasem także pęcherze. Warto pamiętać, że nawet jednorazowa ekspozycja na słońce po zażyciu fototoksycznego preparatu może zakończyć się nieprzyjemnymi konsekwencjami skórnymi. Dlatego latem szczególnie ważne jest, aby dokładnie czytać ulotki i zachować ostrożność przy stosowaniu produktów o działaniu światłouczulającym.
czytajEwa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Zakażenie bakterią helicobacter pylori to jedna z najczęstszych przyczyn dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Choć często przebiega bezobjawowo, w wielu przypadkach prowadzi do poważniejszych problemów zdrowotnych – wrzodów żołądka, zapalenia błony śluzowej, a nawet zwiększonego ryzyka raka żołądka. Znajomość objawów i metod diagnozowania zakażenia helicobacter pylori pozwoli w porę podjąć skuteczne leczenie. Objawy helicobacter Zakażenie helicobacter pylori, szczególnie na wczesnym etapie, może przebiegać bezobjawowo. U wielu osób bakteria ta może bytować w żołądku przez lata, nie dając żadnych dolegliwości, jednak gdy dojdzie do uszkodzenia błony śluzowej, pojawiają się objawy, które mogą znacząco obniżać komfort życia. Do najczęstszych objawów zakażenia Helicobacter pylori należą: przewlekłe bóle lub pieczenie w nadbrzuszu, zwłaszcza na czczo lub po posiłku, uczucie pełności, wzdęcia, częste odbijanie, nudności, a czasem wymioty, brak apetytu, utrata masy ciała, zgaga i cofanie treści żołądkowej, nieprzyjemny zapach z ust. W bardziej zaawansowanych przypadkach, takich jak choroba wrzodowa, mogą wystąpić również krwawienia z przewodu pokarmowego (widoczne np. w stolcu lub wymiotach). Jeśli objawy utrzymują się przez dłuższy czas, należy skonsultować się z lekarzem i podjąć diagnostykę w kierunku H. pylori. Wczesne wykrycie zakażenia pozwala uniknąć powikłań i rozpocząć skuteczne leczenie.
czytajEwa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ostry, przeszywający ból w okolicy pięty, nasilający się zwłaszcza rano lub po dłuższym odpoczynku, może być objawem ostrogi piętowej. Choć nazwa sugeruje wyraźną zmianę kostną, ostroga piętowa to przede wszystkim wynik przewlekłego stanu zapalnego w obrębie rozcięgna podeszwowego. Problem ten dotyka zarówno osoby aktywne fizycznie, jak i prowadzące siedzący tryb życia, a jego przyczyny są często związane z przeciążeniem, niewłaściwym obuwiem lub wadami postawy. Co to jest ostroga piętowa? Ostroga piętowa to potoczna nazwa narośli kostnej, która tworzy się na dolnej lub tylnej powierzchni kości piętowej. Powstaje na skutek długotrwałego przeciążenia i mikrourazów w miejscu przyczepu rozcięgna podeszwowego lub ścięgna Achillesa. Choć sama narośl może być widoczna na zdjęciu rentgenowskim, to ból, który jej towarzyszy, wynika głównie z przewlekłego stanu zapalnego tkanek miękkich otaczających piętę. Ostroga piętowa często rozwija się stopniowo i może przez długi czas nie dawać wyraźnych objawów, aż do momentu, gdy staje się źródłem silnego, kłującego bólu utrudniającego chodzenie.
czytajEwa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Skaza białkowa to potoczny termin określający alergię na białka mleka krowiego występującą u niemowląt i małych dzieci. Objawia się zazwyczaj suchymi i szorstkimi plamami na skórze, głównie na twarzy, a także dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Wczesne rozpoznanie symptomów oraz odpowiednie leczenie i dieta eliminacyjna mogą przywrócić dziecku zdrowie i komfort. Alergia na białka mleka krowiego – przyczyny skazy białkowej Główną przyczyną skazy białkowej jest niedojrzały jeszcze układ odpornościowy dziecka, który błędnie rozpoznaje niektóre białka zawarte w mleku – takie jak kazeina czy beta-laktoglobulina – jako zagrożenie. W efekcie organizm uruchamia reakcję obronną, prowadzącą do wystąpienia objawów alergicznych. Do rozwoju skazy białkowej może przyczynić się również dziedziczność – jeśli jedno lub oboje rodzice mają alergie, ryzyko pojawienia się nietolerancji białka mleka u dziecka znacznie wzrasta.
czytaj