12.06.2025
Choroba wieńcowa – przyczyny, objawy i sposoby leczenia choroby niedokrwiennej serca
Choroba wieńcowa, nazywana także chorobą niedokrwienną serca, to schorzenie układu krążenia, które może prowadzić między innymi do zawału serca. Powstaje na skutek zwężenia lub zablokowania tętnic wieńcowych, co ogranicza dopływ tlenu do mięśnia sercowego. Jakie są główne przyczyny choroby wieńcowej? Jakie objawy daje niedokrwienie serca? Znajomość odpowiedzi na te pytania pozwoli właściwie zadbać o profilaktykę schorzenia, a świadomość sposobów leczenia pomoże w wyborze najlepszej metody terapii.
Choroba wieńcowa – co to?
Choroba niedokrwienna serca to choroba układu krążenia spowodowane zwężeniem lub zablokowaniem tętnic wieńcowych, które dostarczają tlen i składniki odżywcze do mięśnia sercowego. Główną przyczyną tego procesu jest miażdżyca, czyli odkładanie się blaszek miażdżycowych na ścianach naczyń krwionośnych. Ograniczony przepływ krwi do serca może prowadzić do bólu w klatce piersiowej (dławicy piersiowej), duszności, a w skrajnych przypadkach – do zawału serca. Choroba rozwija się stopniowo i często przez długi czas nie daje wyraźnych objawów, dlatego tak ważna jest profilaktyka oraz regularne badania kontrolne.
ChNS – przyczyny
Choroba niedokrwienna serca (ChNS) najczęściej rozwija się na skutek miażdżycy, czyli procesu odkładania się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych. Tworzące się złogi tłuszczowe, cholesterol oraz inne substancje stopniowo zwężają światło naczyń krwionośnych, ograniczając przepływ krwi do serca. Do głównych czynników ryzyka należą niezdrowa dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz przewlekły stres. Nie bez znaczenia są także predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występowały choroby serca, rośnie ryzyko ChNS. Wczesne rozpoznanie czynników ryzyka oraz zmiana stylu życia oraz rzucenie palenia mogą skutecznie opóźnić rozwój choroby i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Objawy choroby wieńcowej
Choroba wieńcowa może przez długi czas rozwijać się bez wyraźnych objawów, jednak z czasem pojawiają się symptomy świadczące o niedostatecznym ukrwieniu serca. Najczęściej w pierwszej kolejności pojawia się ból w klatce piersiowej, określany jako dławica piersiowa – uczucie ucisku, gniecenia lub pieczenia, które może promieniować do ramion, szyi, żuchwy lub pleców. Ból ten często nasila się podczas wysiłku fizycznego, stresu lub niskiej temperatury, a ustępuje po odpoczynku. Inne objawy to duszność, osłabienie, uczucie kołatania serca, nadmierne zmęczenie oraz zawroty głowy.
- Ból w klatce piersiowej (dławica piersiowa) – uczucie ucisku, pieczenia, promieniujące do ramion, szyi, żuchwy lub pleców.
- Duszność – szczególnie podczas wysiłku fizycznego.
- Osłabienie i nadmierne zmęczenie – nawet przy niewielkim wysiłku.
- Kołatanie serca – nieregularne bicie serca.
- Zawroty głowy i omdlenia.
- Zimne poty i niepokój – zwłaszcza przy ostrym niedokrwieniu serca.
W niektórych przypadkach pierwszym sygnałem choroby może być zawał serca. Dlatego nie należy bagatelizować nawet łagodnych dolegliwości i warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Jak diagnozuje się niedokrwienie serca?
Diagnoza choroby niedokrwiennej serca opiera się na dokładnym wywiadzie medycznym, ocenie objawów oraz szeregu badań diagnostycznych. Podstawowym testem jest elektrokardiogram (EKG), który rejestruje elektryczną aktywność serca i może wykazać nieprawidłowości wskazujące na niedokrwienie. Kolejnym ważnym badaniem jest próba wysiłkowa, podczas której monitoruje się pracę serca w trakcie aktywności fizycznej. W bardziej zaawansowanych przypadkach wykonuje się echokardiografię, tomografię komputerową naczyń wieńcowych lub koronarografię, która pozwala na ocenę zwężeń w tętnicach wieńcowych. Dodatkowo analizuje się poziom cholesterolu, glukozy i markerów sercowych we krwi. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pozwalają zapobiec groźnym powikłaniom, dlatego nie należy ignorować pierwszych objawów choroby.
Badanie EKG
EKG, czyli elektrokardiogram to jedno z podstawowych badań wykorzystywanych w diagnostyce choroby wieńcowej. Polega na rejestrowaniu elektrycznej aktywności serca za pomocą elektrod umieszczonych na klatce piersiowej, nadgarstkach i kostkach. Wynik badania pozwala wykryć nieprawidłowości w pracy serca, takie jak niedokrwienie mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu czy blizny po przebytym zawale. W przypadku podejrzenia choroby wieńcowej lekarz może zalecić EKG spoczynkowe, które wykonuje się w stanie relaksu, lub EKG wysiłkowe, przeprowadzane podczas ćwiczeń na bieżni lub rowerze stacjonarnym. Stosuje się również EKG metodą Holtera, czyli całodobowe monitorowanie pracy serca.
Echo serca
Echokardiografia, czyli echo serca, to nieinwazyjne badanie diagnostyczne, które wykorzystując fale ultradźwiękowe, pozwala zobrazować i ocenić budowę i funkcjonowanie serca w czasie rzeczywistym. W kontekście choroby wieńcowej echo serca pomaga wykryć obszary niedokrwienia mięśnia sercowego, ewentualne powikłania, takie jak blizny po przebytym zawale oraz ocenić siły skurczu serca. Wyróżnia się kilka rodzajów echokardiografii, m.in. echo przezklatkowe oraz echo przezprzełykowe, umożliwiające dokładniejszą ocenę serca. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić echokardiografię obciążeniową (Stress ECHO), wykonywaną po podaniu leków lub podczas wysiłku fizycznego.
Koronografia
Koronarografia to precyzyjne badanie diagnostyczne pozwalające na ocenę stanu tętnic wieńcowych i wykrycie ewentualnych zwężeń lub niedrożności, które mogą prowadzić do choroby wieńcowej. Procedura polega na wprowadzeniu cienkiego cewnika do tętnicy (najczęściej w nadgarstku lub pachwinie) i podaniu kontrastu, który uwidacznia naczynia wieńcowe na obrazie rentgenowskim. Koronarografia jest wykonywana w warunkach szpitalnych i stosowana u pacjentów z podejrzeniem zaawansowanej miażdżycy, niepokojącymi wynikami innych badań kardiologicznych lub w sytuacjach nagłych, np. przy zawale serca. Badanie pozwala lekarzowi podjąć decyzję o dalszym leczeniu, takim jak angioplastyka z wszczepieniem stentu lub operacja pomostowania naczyń (by-passy).
Choroba niedokrwienna serca leczenie
Leczenie choroby niedokrwiennej serca ma na celu poprawę przepływu krwi do mięśnia sercowego, łagodzenie objawów oraz zmniejszenie ryzyka powikłań, takich jak zawał serca. Podstawą terapii jest zmiana stylu życia, obejmująca zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną, rzucenie palenia oraz kontrolę stresu. W leczeniu farmakologicznym stosuje się m.in. leki przeciwpłytkowe (np. kwas acetylosalicylowy) zapobiegające tworzeniu się zakrzepów, statyny obniżające poziom cholesterolu, beta-blokery oraz nitraty, które poprawiają ukrwienie serca. W zaawansowanych przypadkach konieczne mogą być zabiegi inwazyjne, takie jak angioplastyka wieńcowa z wszczepieniem stentu lub by-passy omijające zwężone tętnice.
Skutki nieleczonej choroby wieńcowej
Nieleczone niedokrwienie serca stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Ograniczony przepływ krwi do serca prowadzi do jego stopniowego osłabienia, co może skutkować przewlekłą niewydolnością mięśnia sercowego – stanem, w którym serce nie jest w stanie efektywnie pompować krwi. Jednym z najgroźniejszych powikłań jest zawał, spowodowany całkowitym zablokowaniem tętnicy wieńcowej. Choroba może również prowadzić do zaburzeń rytmu serca, takich jak migotanie przedsionków, zwiększających ryzyko udaru mózgu. W zaawansowanych przypadkach dochodzi do nagłego zatrzymania krążenia, które bez natychmiastowej pomocy medycznej kończy się śmiercią.
Bibliografia:
- Crea F., Camici P.G., De Caterina R., Lanza G.A. Przewlekła choroba niedokrwienna serca. W: Camm A.J., Luescher T.F., Serruys P.W. (red.). Choroby serca i naczyń. Podręcznik Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Tom I. Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań 2006
- Hałaburda A., Czapracka E., Wróblewski T., Bochniak O.,Katedra i Zakład Fizjologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, Rola aktywności fizycznej w profilaktyce choroby
niedokrwiennej serc, 21.02.2023, online: https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2024/03/Farmacja_1_2023_05.pdf: 14.03.2025. - Maroszyńska-Dmoch E.M., Wożakowska-Kapłon E., Choroba wieńcowa w populacji młodych dorosłych, Folia Cardiologica 2014, tom 9, nr 3, strony 267–274
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ewa Rutkowska-Król – redaktor naczelna z ponad 10-letnim doświadczeniem, specjalizująca się w tworzeniu treści produktowych oraz artykułów o tematyce medycznej. Przez lata miała okazję współpracować z różnymi firmami z branży zdrowia i farmacji, dostarczając merytoryczne i angażujące teksty. Jej pasją jest przekształcanie skomplikowanych zagadnień medycznych w przystępne treści, które pomagają czytelnikom lepiej zrozumieć świat zdrowia i dbania o siebie.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Choroba wieńcowa – przyczyny, objawy i sposoby leczenia choroby niedokrwiennej serca
Choroba wieńcowa, nazywana także chorobą niedokrwienną serca, to schorzenie układu krążenia, które może prowadzić między innymi do zawału serca. Powstaje na skutek zwężenia lub zablokowania tętnic wieńcowych, co ogranicza dopływ tlenu do mięśnia sercowego. Jakie są główne przyczyny choroby wieńcowej? Jakie objawy daje niedokrwienie serca? Znajomość odpowiedzi na te pytania pozwoli właściwie zadbać o profilaktykę schorzenia, a świadomość sposobów leczenia pomoże w wyborze najlepszej metody terapii. Choroba wieńcowa – co to? Choroba niedokrwienna serca to choroba układu krążenia spowodowane zwężeniem lub zablokowaniem tętnic wieńcowych, które dostarczają tlen i składniki odżywcze do mięśnia sercowego. Główną przyczyną tego procesu jest miażdżyca, czyli odkładanie się blaszek miażdżycowych na ścianach naczyń krwionośnych. Ograniczony przepływ krwi do serca może prowadzić do bólu w klatce piersiowej (dławicy piersiowej), duszności, a w skrajnych przypadkach – do zawału serca. Choroba rozwija się stopniowo i często przez długi czas nie daje wyraźnych objawów, dlatego tak ważna jest profilaktyka oraz regularne badania kontrolne. ChNS – przyczyny Choroba niedokrwienna serca (ChNS) najczęściej rozwija się na skutek miażdżycy, czyli procesu odkładania się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych. Tworzące się złogi tłuszczowe, cholesterol oraz inne substancje stopniowo zwężają światło naczyń krwionośnych, ograniczając przepływ krwi do serca. Do głównych czynników ryzyka należą niezdrowa dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz przewlekły stres. Nie bez znaczenia są także predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występowały choroby serca, rośnie ryzyko ChNS. Wczesne rozpoznanie czynników ryzyka oraz zmiana stylu życia oraz rzucenie palenia mogą skutecznie opóźnić rozwój choroby i zmniejszyć ryzyko powikłań.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Kac – objawy, sposoby zapobiegania i metody leczenia złego samopoczucia po spożyciu alkoholu
Ciężka głowa, suchość w ustach, mdłości i problemy z koncentracją to typowe objawy kaca. Jego główną przyczyną jest metabolizm alkoholu w organizmie - etanol, czyli alkohol etylowy zawarty w napojach wyskokowych, jest traktowany przez organizm jak toksyna, wątroba przekształca go w aldehyd octowy, substancję jeszcze bardziej toksyczną niż sam alkohol. Znajomość skutecznych sposobów zapobiegania kacowi oraz sprawdzonych sposobów na syndrom dnia poprzedniego pomoże szybciej wrócić do formy niezależnie od tego, czy dopiero planujemy zakrapianą alkoholem imprezę, czy szukamy ulgi po hucznej zabawie. Co to jest kac? - przyczyny Kac to stan złego samopoczucia, który pojawia się kilka godzin po spożyciu alkoholu, najczęściej następnego dnia rano. Po wypiciu napojów zawierających etanol wątroba przekształca go w aldehyd octowy – toksyczny związek chemiczny, który odpowiada za wiele nieprzyjemnych objawów kaca, takich jak bóle głowy, nudności czy ogólne osłabienie organizmu. Kolejnym czynnikiem jest działanie odwadniające alkoholu – alkohol zwiększa produkcję moczu, co prowadzi do utraty wody i elektrolitów, powodując uczucie suchości w ustach i zaburzenia równowagi elektrolitowej. Nie bez znaczenia jest także wpływ alkoholu na układ nerwowy i jakość snu – mimo że po jego spożyciu łatwiej jest zasnąć, to jednak sen staje się płytszy i przerywany, przez co organizm nie ma szans na pełną regenerację.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Opryszczka. Przyczyny zimna na ustach i leczenie opryszczki wargowej
Opryszczka wargowa to dolegliwość objawiająca się bolesnymi pęcherzykami. Występuje najczęściej w okresie osłabienia organizmu, długotrwałego stresu oraz zmiennej pogody. Poza nieprzyjemnym swędzeniem, mrowieniem czy pieczeniem opryszczka wpływa negatywnie również na ogólne samopoczucie i wygląd, dlatego warto wiedzieć, jak skutecznie sobie z nią radzić oraz jak zapobiegać jej nawrotom. Jak wygląda zimno na ustach? Charakterystyczne, wypełnione płynem pęcherzyki na wargach, wokół ust lub w okolicy nosa to typowe objawy opryszczki wargowej. Początkowo skóra w tych miejscach może zacząć swędzieć, piec lub sprawiać wrażenie ściągniętej. Wkrótce na tym obszarze pojawiają się małe, bolesne bąbelki, które po kilku dniach pękają, tworząc owrzodzenia. Opryszczka na ustach przyczyny. Czy opryszczka jest zaraźliwa? Febra na ustach jest wywoływana przez wirus opryszczki wargowej herpes simplex (HSV-1), który wnika do organizmu i pozostaje w nim przez całe życie. W wyniku osłabienia układu odpornościowego, stresu, przeziębienia czy zmian temperatury otoczenia może dojść do jej aktywacji i pojawienia się pęcherzyków. Wirus jest bardzo zaraźliwy i łatwo przenosi się przez bezpośredni kontakt z zakażoną skórą, śliną, a także poprzez korzystanie z tych samych przedmiotów (np. ręczników czy szminki). Z tego powodu ważne jest, aby unikać bliskich kontaktów z osobami mającymi opryszczkę, szczególnie w aktywnej fazie, pamiętając jednak, że wirus może być przenoszony nawet wtedy, gdy objawy nie są jeszcze widoczne.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Bezpieczne opalanie - ochrona przeciwsłoneczna skóry
Opalanie to nieodłączny element letniego relaksu na świeżym powietrzu, jednak promienie słoneczne, choć niezbędne do produkcji witaminy D i korzystnie wpływające na nasz nastrój i wygląd mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia skóry. Zbyt długa i nieodpowiedzialna ekspozycja na słońce może prowadzić do oparzeń słonecznych, przyspiesza starzenia się skóry oraz zwiększa ryzyko raka skóry. Jak zatem opalać się bezpiecznie? Poza unikaniem zbyt długiego wylegiwania się na słońcu oraz korzystania z promieni słonecznych poza godzinami największego promieniowania (10-16) pamiętać należy o niezbędnej ochronie w postaci filtrów przeciwsłonecznych. Wybór odpowiedniego filtra i umiejętne stosowanie kosmetyków przeciwsłonecznych zapewni właściwą ochronę oraz pozwoli cieszyć się piękną, a przede wszystkim zdrową opalenizną. Filtry przeciwsłoneczne – rodzaje filtrów SPF Filtry przeciwsłoneczne są kluczowym elementem ochrony skóry przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego (UV). Różnią się one między sobą mechanizmem działania, składem oraz poziomem ochrony, który określany jest współczynnikiem ochrony przeciwsłonecznej (SPF). Wśród dostępnych na rynku filtrów SPF znajdziemy filtry fizyczne, chemiczne, hybrydowe oraz filtry naturalne. Filtry mineralne (fizyczne) Filtry mineralne, znane również jako fizyczne, działają na zasadzie odbijania i rozpraszania promieniowania UV. Są to najczęściej tlenek cynku (ZnO) i dwutlenek tytanu (TiO2). Tlenek cynku (ZnO): zapewnia ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB. Jest szczególnie polecany dla osób o wrażliwej skórze. Dwutlenek tytanu (TiO2): chroni głównie przed promieniowaniem UVB i częściowo przed UVA. Jest powszechnie stosowany w kosmetykach przeciwsłonecznych. Filtry chemiczne (organiczne) Filtry chemiczne, zwane również organicznymi, działają poprzez absorpcję promieniowania UV i przekształcanie go w ciepło, które jest następnie uwalniane z powierzchni skóry. Do filtrów chemicznych zawartych w dostępnych na rynku kosmetyczkach przeciwsłonecznych należą między innymi: oktokrylen, oksybenzon czy octinoxate. Filtry hybrydowe Filtry hybrydowe łączą w sobie właściwości filtrów mineralnych i chemicznych, oferując wszechstronną ochronę przed promieniowaniem UV. Dzięki tej kombinacji mogą oferować zalety obu typów filtrów zapewniając szersze spektrum ochrony i lepszą stabilność. Filtry naturalne Niektóre kosmetyki przeciwsłoneczne zawierają składniki pochodzenia naturalnego, takie jak np. olej z nasion malin, marchwi, masło shea lub inne substancje naturalne, które mają właściwości chroniące przed UV. Choć ich skuteczność może być niższa w porównaniu do filtrów chemicznych lub mineralnych, są one często wybierane przez osoby preferujące naturalne kosmetyki.
czytaj