Osteoporoza to często wynik niedoboru wapnia i witaminy D. Suplementy ze składnikami wspierającymi zdrowie tkanki kostnej znajdziesz w internetowej Aptece Centralnej.

10.04.2025

Osteoporoza – co to, jakie są przyczyny, objawy i sposoby leczenia osteoporozy?

Osteoporoza to schorzenie, które stopniowo osłabia kości. Wśród czynników, które mogą przyczynić się do jej rozwoju, wymienia się przede wszystkim niedobór wapnia i witaminy D, a także wiek, płeć, geny czy styl życia. W początkowych stadiach choroba może przebiegać bezobjawowo, dopiero gdy kości stają się bardziej kruche, mogą pojawić się symptomy, takie jak ból pleców, zmiana postawy ciała oraz częste złamania. 

Osteoporoza przyczyny

Osteoporoza to schorzenie, którego rozwój zależy od wielu czynników. Niedobór składników odżywczych, starzenie się, genetyka, styl życia oraz choroby i stosowane leki mogą przyczyniać się do osłabienia kości i zwiększonego ryzyka złamań.

  • Niedobór wapnia i witaminy D — wapń i witamina D to składniki, które odgrywają kluczową rolę w zdrowiu kości. Ich niedobór może prowadzić do osłabienia tkanki kostnej i zwiększonego ryzyka osteoporozy. Wapń jest niezbędny do prawidłowej mineralizacji kości, podczas gdy witamina D pomaga organizmowi wchłaniać wapń z przewodu pokarmowego.
  • Starzenie się jest jednym z głównych czynników ryzyka osteoporozy. Wraz z wiekiem organizm staje się mniej efektywny w procesie odbudowy kości, co prowadzi do stopniowego osłabienia tkanki kostnej.
  • Płeć — kobiety mają większą skłonność do rozwoju osteoporozy niż mężczyźni, zwłaszcza po menopauzie, podczas której maleje produkcja estrogenów.
  • Genetyka — genetyczne predyspozycje do zmniejszonej gęstości kości mogą sprzyjać rozwojowi osteoporozy.
  • Styl życia — uboga w składniki odżywcze dieta, picie alkoholu i palenie papierosów mogą negatywnie wpływać na zdrowie kości. Brak aktywności fizycznej natomiast prowadzi do utraty masy kostnej i osłabienia mięśni, co zwiększa ryzyko osteoporozy.
  • Choroby i leki — niektóre schorzenia, np. choroba trzustki czy nerek, mogą wpływać na zdrowie kości. Ponadto stosowanie niektórych leków, takich jak kortykosteroidy, może zwiększać ryzyko osteoporozy poprzez hamowanie procesów tworzenia tkanki kostnej.

Zrozumienie przyczyn osteoporozy jest kluczowe dla skutecznej profilaktyki, diagnostyki i leczenia choroby.

Objawy osteoporozy

Choć we wczesnych stadiach osteoporoza może przebiegać bezobjawowo, niediagnozowana i nieleczona może prowadzić do poważnych konsekwencji. Znajomość symptomów tego schorzenia może pomóc we wczesnym wykryciu i podjęciu odpowiedniego leczenia, zmniejszając ryzyko złamań oraz poprawiając jakość życia.
Do najczęściej występujących objawów osteoporozy należy ból, skłonność do złamań oraz będąca wynikiem złamań i utraty masy kostnej zmiana postawy.

  • Ból pleców — osteoporoza może prowadzić do utraty masy kostnej w kręgosłupie, co z kolei może powodować ból pleców. Towarzyszący osteoporozie ból może być przewlekły i nasilać się przy wykonywaniu codziennych czynności, takich jak podnoszenie ciężarów czy długotrwałe siedzenie.
  • Złamania kości — osteoporoza znacząco zwiększa ryzyko złamań, zwłaszcza w obrębie kręgosłupa, bioder i nadgarstków. Nawet stosunkowo niewielkie urazy lub upadki mogą prowadzić do złamań u osób z osteoporozą.
  • Zmiana postawy — stopniowa utrata masy kostnej oraz częste złamania kości mogą prowadzić do zmniejszenia wysokości ciała i powodować zmiany w postawie ciała, takie jak skrzywienie kręgosłupa (skolioza) lub garbienie się (kifoza).

Badania na osteoporozę

Najczęstsze metody diagnozowania osteoporozy, poza wywiadem medycznym i standardowym badaniem fizykalnym obejmują badania laboratoryjne w celu sprawdzenia poziomu wapnia i witaminy D oraz pomiar gęstości kości (densytometria).
Densytometria kości to rodzaj badania obrazowego stosowanego do pomiaru gęstości mineralnej kości. Najczęściej używaną metodą densytometrii jest DXA (Dual-energy X-ray Absorptiometry), która jest uznawana za standard w diagnozowaniu osteoporozy. Podczas badania DXA niewielka ilość promieni rentgenowskich jest przepuszczana przez ciało w obszarach, które są szczególnie narażone na złamania związane z osteoporozą, takich jak kręgosłup, biodra i nadgarstki. Urządzenie mierzy ilość promieniowania, które przechodzi przez kości. Na podstawie tego pomiaru można obliczyć gęstość mineralną kości, co pomaga w ocenie ryzyka osteoporozy i złamań kości. Badanie densytometryczne jest szybkie, nieinwazyjne i bezbolesne, a przy tym wysoce precyzyjne.
Wyniki densytometrii są porównywane z normami dla płci i wieku pacjenta. Zalecane jest regularne przeprowadzanie densytometrii u osób w wieku powyżej 65 lat, a także u osób młodszych, które mają czynniki ryzyka osteoporozy. Lekarz może również zalecić powtarzanie badania w określonych odstępach czasu, aby monitorować zmiany w gęstości kości i skuteczność leczenia.

Jak leczyć osteoporozę?

Leczenie osteoporozy to proces kompleksowy, który może obejmować zarówno zmiany w stylu życia, jak i terapię farmakologiczną. 

  • Zmiany w diecie: dieta odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu osteoporozie oraz wspieraniu zdrowia kości. Co jeść na osteoporozę, a czego nie jeść przy osteoporozie? Dieta bogata w składniki odżywcze, takie jak białko, wapń, witamina D, witamina K oraz magnez i potas może wspomagać zdrowie kości. Zaleca się spożywanie produktów mlecznych, ryb, warzyw liściastych, pełnoziarnistych produktów zbożowych i innych pokarmów bogatych w te składniki. Ponieważ nadmiar sodu w diecie oraz kofeina mogą zwiększać wydalanie wapnia z organizmu, należy unikać produktów spożywczych bogatych w sól, oraz ograniczyć spożycie kawy.
  • Suplementacja: wapń i witamina D są niezbędne dla zdrowia kości. U osób z niedoborami tych składników odżywczych zaleca się stosowanie suplementów diety z wapniem i witaminę D, aby zwiększyć gęstość mineralną kości i zmniejszyć ryzyko złamań.
  • Regularna aktywność fizyczna: ćwiczenia fizyczne pobudzają procesy tworzenia nowej tkanki kostnej. Regularne chodzenie, jogging czy podnoszenie ciężarów może pomóc w zapobieganiu osteoporozie.
  • Unikanie czynników ryzyka: palenie tytoniu oraz nadużywanie alkoholu może przyspieszyć utratę masy kostnej. Rzucenie palenia i rezygnacja z niezdrowych nawyków będzie kluczowe zarówno w profilaktyce jak i w procesie leczenia osteoporozy.
  • Farmakoterapia: w przypadkach zaawansowanej osteoporozy lub wysokiego ryzyka złamań lekarz może zalecić leki, które mają na celu zmniejszenie ryzyka złamań kości poprzez zwiększenie gęstości mineralnej kości oraz regulację procesów resorpcji i odbudowy kości, np. bisfosfoniany, teryparatyd czy denosumab. U kobiet w okresie menopauzy lekarz może zalecić terapię hormonalną – zwiększenie poziomu estrogenów może zwiększyć gęstość mineralną kości i tym samym zmniejszyć ryzyko rozwoju osteoporozy.
  • Regularne badania kontrolne: regularne badania kontrolne, w tym pomiary gęstości mineralnej kości (densytometria), są kluczowe dla monitorowania postępu choroby i skuteczności leczenia. Pozwalają one lekarzowi ocenić stan zdrowia kości oraz na bieżąco modyfikować terapię w razie potrzeby.

Bibliografia:

  1. Kwiatkowska I, Lubawy M, Formanowicz D. Postępowanie żywieniowe w prewencji osteoporozy u osób starszych, Geriatria, 2019; 13:177-183.
  2. Marcinowska-Suchowierska E., Czerwiński E., Badurski J. i wsp., Osteoporoza: diagnostyka i terapia u osób starszych. Postępy Nauk Medycznych. 2011; 24(5):410-23.
  3. Osteoporoza bez tajemnic. Ulotka informacyjna, online: https://www.przychodniajaktorow.pl/file/public/462de6b8-9a9c-11eb-82ed-525400d183e6/ppz-osteoporoza-bez-tajemnic.pdf [dostęp: 09.04.2025]
  4. Smektała A., Dobosz A., Osteoporoza – patofizjologia, objawy, profilaktyka i leczenie, Farmacja Polska, ISSN 0014-8261, e-ISSN 2544-8552, 2020, online: https://www.ptfarm.pl/wydawnictwa/czasopisma/farmacja-polska/103/-/28652 [dostęp: 09.04.2025]
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ewa Rutkowska-Król – redaktor naczelna z ponad 10-letnim doświadczeniem, specjalizująca się w tworzeniu treści produktowych oraz artykułów o tematyce medycznej. Przez lata miała okazję współpracować z różnymi firmami z branży zdrowia i farmacji, dostarczając merytoryczne i angażujące teksty. Jej pasją jest przekształcanie skomplikowanych zagadnień medycznych w przystępne treści, które pomagają czytelnikom lepiej zrozumieć świat zdrowia i dbania o siebie.


PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

Choroba wieńcowa – przyczyny, objawy i sposoby leczenia choroby niedokrwiennej serca
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Choroba wieńcowa – przyczyny, objawy i sposoby leczenia choroby niedokrwiennej serca

Choroba wieńcowa, nazywana także chorobą niedokrwienną serca, to schorzenie układu krążenia, które może prowadzić między innymi do zawału serca. Powstaje na skutek zwężenia lub zablokowania tętnic wieńcowych, co ogranicza dopływ tlenu do mięśnia sercowego. Jakie są główne przyczyny choroby wieńcowej? Jakie objawy daje niedokrwienie serca? Znajomość odpowiedzi na te pytania pozwoli właściwie zadbać o profilaktykę schorzenia, a świadomość sposobów leczenia pomoże w wyborze najlepszej metody terapii.  Choroba wieńcowa – co to? Choroba niedokrwienna serca to choroba układu krążenia spowodowane zwężeniem lub zablokowaniem tętnic wieńcowych, które dostarczają tlen i składniki odżywcze do mięśnia sercowego. Główną przyczyną tego procesu jest miażdżyca, czyli odkładanie się blaszek miażdżycowych na ścianach naczyń krwionośnych. Ograniczony przepływ krwi do serca może prowadzić do bólu w klatce piersiowej (dławicy piersiowej), duszności, a w skrajnych przypadkach – do zawału serca. Choroba rozwija się stopniowo i często przez długi czas nie daje wyraźnych objawów, dlatego tak ważna jest profilaktyka oraz regularne badania kontrolne. ChNS – przyczyny Choroba niedokrwienna serca (ChNS) najczęściej rozwija się na skutek miażdżycy, czyli procesu odkładania się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych. Tworzące się złogi tłuszczowe, cholesterol oraz inne substancje stopniowo zwężają światło naczyń krwionośnych, ograniczając przepływ krwi do serca. Do głównych czynników ryzyka należą niezdrowa dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz przewlekły stres. Nie bez znaczenia są także predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występowały choroby serca, rośnie ryzyko ChNS. Wczesne rozpoznanie czynników ryzyka oraz zmiana stylu życia oraz rzucenie palenia mogą skutecznie opóźnić rozwój choroby i zmniejszyć ryzyko powikłań.

czytaj
Kac – objawy, sposoby zapobiegania i metody leczenia złego samopoczucia po spożyciu alkoholu
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Kac – objawy, sposoby zapobiegania i metody leczenia złego samopoczucia po spożyciu alkoholu

Ciężka głowa, suchość w ustach, mdłości i problemy z koncentracją to typowe objawy kaca. Jego główną przyczyną jest metabolizm alkoholu w organizmie - etanol, czyli alkohol etylowy zawarty w napojach wyskokowych, jest traktowany przez organizm jak toksyna, wątroba przekształca go w aldehyd octowy, substancję jeszcze bardziej toksyczną niż sam alkohol. Znajomość skutecznych sposobów zapobiegania kacowi oraz sprawdzonych sposobów na syndrom dnia poprzedniego pomoże szybciej wrócić do formy niezależnie od tego, czy dopiero planujemy zakrapianą alkoholem imprezę, czy szukamy ulgi po hucznej zabawie. Co to jest kac? - przyczyny Kac to stan złego samopoczucia, który pojawia się kilka godzin po spożyciu alkoholu, najczęściej następnego dnia rano. Po wypiciu napojów zawierających etanol wątroba przekształca go w aldehyd octowy – toksyczny związek chemiczny, który odpowiada za wiele nieprzyjemnych objawów kaca, takich jak bóle głowy, nudności czy ogólne osłabienie organizmu. Kolejnym czynnikiem jest działanie odwadniające alkoholu – alkohol zwiększa produkcję moczu, co prowadzi do utraty wody i elektrolitów, powodując uczucie suchości w ustach i zaburzenia równowagi elektrolitowej. Nie bez znaczenia jest także wpływ alkoholu na układ nerwowy i jakość snu – mimo że po jego spożyciu łatwiej jest zasnąć, to jednak sen staje się płytszy i przerywany, przez co organizm nie ma szans na pełną regenerację. 

czytaj
Opryszczka. Przyczyny zimna na ustach i leczenie opryszczki wargowej
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Opryszczka. Przyczyny zimna na ustach i leczenie opryszczki wargowej

Opryszczka wargowa to dolegliwość objawiająca się bolesnymi pęcherzykami. Występuje najczęściej w okresie osłabienia organizmu, długotrwałego stresu oraz zmiennej pogody. Poza nieprzyjemnym swędzeniem, mrowieniem czy pieczeniem opryszczka wpływa negatywnie również na ogólne samopoczucie i wygląd, dlatego warto wiedzieć, jak skutecznie sobie z nią radzić oraz jak zapobiegać jej nawrotom. Jak wygląda zimno na ustach? Charakterystyczne, wypełnione płynem pęcherzyki na wargach, wokół ust lub w okolicy nosa to typowe objawy opryszczki wargowej. Początkowo skóra w tych miejscach może zacząć swędzieć, piec lub sprawiać wrażenie ściągniętej. Wkrótce na tym obszarze pojawiają się małe, bolesne bąbelki, które po kilku dniach pękają, tworząc owrzodzenia.  Opryszczka na ustach przyczyny. Czy opryszczka jest zaraźliwa? Febra na ustach jest wywoływana przez wirus opryszczki wargowej herpes simplex (HSV-1), który wnika do organizmu i pozostaje w nim przez całe życie. W wyniku osłabienia układu odpornościowego, stresu, przeziębienia czy zmian temperatury otoczenia może dojść do jej aktywacji i pojawienia się pęcherzyków. Wirus jest bardzo zaraźliwy i łatwo przenosi się przez bezpośredni kontakt z zakażoną skórą, śliną, a także poprzez korzystanie z tych samych przedmiotów (np. ręczników czy szminki). Z tego powodu ważne jest, aby unikać bliskich kontaktów z osobami mającymi opryszczkę, szczególnie w aktywnej fazie, pamiętając jednak, że wirus może być przenoszony nawet wtedy, gdy objawy nie są jeszcze widoczne.

czytaj
Bezpieczne opalanie - ochrona przeciwsłoneczna skóry
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Bezpieczne opalanie - ochrona przeciwsłoneczna skóry

Opalanie to nieodłączny element letniego relaksu na świeżym powietrzu, jednak promienie słoneczne, choć niezbędne do produkcji witaminy D i korzystnie wpływające na nasz nastrój i wygląd mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia skóry. Zbyt długa i nieodpowiedzialna ekspozycja na słońce może prowadzić do oparzeń słonecznych, przyspiesza starzenia się skóry oraz zwiększa ryzyko raka skóry. Jak zatem opalać się bezpiecznie? Poza unikaniem zbyt długiego wylegiwania się na słońcu oraz korzystania z promieni słonecznych poza godzinami największego promieniowania (10-16) pamiętać należy o niezbędnej ochronie w postaci filtrów przeciwsłonecznych. Wybór odpowiedniego filtra i umiejętne stosowanie kosmetyków przeciwsłonecznych zapewni właściwą ochronę oraz pozwoli cieszyć się piękną, a przede wszystkim zdrową opalenizną. Filtry przeciwsłoneczne – rodzaje filtrów SPF Filtry przeciwsłoneczne są kluczowym elementem ochrony skóry przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego (UV). Różnią się one między sobą mechanizmem działania, składem oraz poziomem ochrony, który określany jest współczynnikiem ochrony przeciwsłonecznej (SPF). Wśród dostępnych na rynku filtrów SPF znajdziemy filtry fizyczne, chemiczne, hybrydowe oraz filtry naturalne. Filtry mineralne (fizyczne) Filtry mineralne, znane również jako fizyczne, działają na zasadzie odbijania i rozpraszania promieniowania UV. Są to najczęściej tlenek cynku (ZnO) i dwutlenek tytanu (TiO2). Tlenek cynku (ZnO): zapewnia ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB. Jest szczególnie polecany dla osób o wrażliwej skórze. Dwutlenek tytanu (TiO2): chroni głównie przed promieniowaniem UVB i częściowo przed UVA. Jest powszechnie stosowany w kosmetykach przeciwsłonecznych. Filtry chemiczne (organiczne) Filtry chemiczne, zwane również organicznymi, działają poprzez absorpcję promieniowania UV i przekształcanie go w ciepło, które jest następnie uwalniane z powierzchni skóry. Do filtrów chemicznych zawartych w dostępnych na rynku kosmetyczkach przeciwsłonecznych należą między innymi: oktokrylen, oksybenzon czy octinoxate. Filtry hybrydowe Filtry hybrydowe łączą w sobie właściwości filtrów mineralnych i chemicznych, oferując wszechstronną ochronę przed promieniowaniem UV. Dzięki tej kombinacji mogą oferować zalety obu typów filtrów zapewniając szersze spektrum ochrony i lepszą stabilność. Filtry naturalne Niektóre kosmetyki przeciwsłoneczne zawierają składniki pochodzenia naturalnego, takie jak np. olej z nasion malin, marchwi, masło shea lub inne substancje naturalne, które mają właściwości chroniące przed UV. Choć ich skuteczność może być niższa w porównaniu do filtrów chemicznych lub mineralnych, są one często wybierane przez osoby preferujące naturalne kosmetyki.

czytaj