12.08.2025
Oparzenia słoneczne – objawy, leczenie i zapobieganie
Oparzenia słoneczne to powszechna, ale często bagatelizowana reakcja skóry na nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV. Choć zazwyczaj kojarzą się z krótkotrwałym zaczerwienieniem i pieczeniem skóry, mogą prowadzić do poważniejszych konsekwencji zdrowotnych – od odwodnienia, przez uszkodzenia naskórka, aż po zwiększone ryzyko nowotworów skóry, w tym czerniaka. Na oparzenia słoneczne szczególnie narażone są osoby o jasnej karnacji, dzieci oraz osoby długotrwale przebywające na słońcu w godzinach największego nasłonecznienia. Odpowiednie postępowanie po wystąpieniu oparzenia oraz skuteczna profilaktyka mogą zapobiec nieprzyjemnym następstwom opalania.
Oparzenie słoneczne objawy
Objawy skórne oparzenia słonecznego pojawiają się zazwyczaj kilka godzin po nadmiernej ekspozycji na słońce i mogą mieć różne nasilenie – w zależności od długości i intensywności działania promieniowania UV oraz indywidualnych predyspozycji. Do najczęstszych symptomów należą: zaczerwienienie skóry, uczucie gorąca, pieczenie, napięcie i tkliwość w miejscu oparzenia. W cięższych przypadkach mogą wystąpić obrzęki, pęcherze wypełnione płynem surowiczym, a także objawy ogólnoustrojowe, takie jak dreszcze, bóle głowy, gorączka czy ogólne osłabienie organizmu. U dzieci oraz osób z bardzo jasną karnacją objawy mogą być bardziej nasilone i wymagać konsultacji lekarskiej.
- Zaczerwienienie i uczucie gorąca na skórze
- Pieczenie, ból i tkliwość w miejscu oparzenia
- Obrzęk i napięcie skóry
- Powstawanie pęcherzy z płynem surowiczym
- Gorączka, dreszcze, bóle głowy, ogólne osłabienie
- Nadwrażliwość na dotyk
Oparzenia słoneczne twarzy
Oparzenia słoneczne twarzy są szczególnie uciążliwe i niebezpieczne, ponieważ skóra w tym obszarze jest cienka, delikatna i stale narażona na działanie czynników zewnętrznych. Najczęściej dochodzi do nich podczas długiego przebywania na słońcu bez odpowiedniego zabezpieczenia – np. kremu z filtrem UV lub nakrycia głowy. Objawy to intensywne zaczerwienienie, uczucie pieczenia, obrzęk, a czasem także pęcherze. Skóra może być napięta, nadwrażliwa, a jej regeneracja trwa dłużej niż na innych partiach ciała. Nieleczone oparzenia twarzy mogą prowadzić do trwałych przebarwień, przesuszenia skóry, a nawet przyspieszonego starzenia się. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z cerą naczynkową, trądzikową lub bardzo jasną – w ich przypadku nawet krótkotrwała ekspozycja na słońce może wywołać silne reakcje zapalne.
Oparzenie słoneczne u dziecka
Skóra dziecka jest znacznie cieńsza i bardziej wrażliwa niż skóra osoby dorosłej, dlatego oparzenia słoneczne u najmłodszych rozwijają się szybciej i mogą mieć poważniejsze konsekwencje. Nawet krótka ekspozycja na intensywne promieniowanie UV bez odpowiedniej ochrony może skutkować zaczerwienieniem, pieczeniem, obrzękiem, a w cięższych przypadkach – pojawieniem się pęcherzy i objawów ogólnych, takich jak gorączka, dreszcze czy odwodnienie. Leczenie powinno opierać się na delikatnym chłodzeniu skóry, stosowaniu łagodzących preparatów oraz nawadnianiu organizmu. W przypadku silnych objawów lub pęcherzy wskazana jest konsultacja lekarska.
Co na oparzenia słoneczne?
W przypadku oparzeń słonecznych najważniejsze jest szybkie złagodzenie objawów i wsparcie naturalnych procesów regeneracji skóry. W pierwszej kolejności warto sięgnąć po preparaty po opalaniu działające chłodząco, nawilżająco i przeciwzapalnie. Dobrym wyborem są żele lub pianki z pantenolem, alantoiną czy aloesem – składniki te łagodzą pieczenie, zmniejszają zaczerwienienie i przyspieszają gojenie. W przypadku bardziej zaawansowanych oparzeń, którym towarzyszy silny ból lub pęcherze, można zastosować środki przeciwbólowe lub przeciwzapalne – najlepiej po konsultacji z farmaceutą lub lekarzem. W aptekach dostępne są również specjalistyczne opatrunki hydrożelowe, które chronią uszkodzony naskórek i utrzymują odpowiedni poziom wilgoci. Uzupełnieniem leczenia mogą być domowe sposoby, jednak warto traktować je jako wsparcie, a nie alternatywę dla sprawdzonych produktów leczniczych.
Domowe sposoby na oparzenia słoneczne
Domowe sposoby na oparzenia słoneczne mogą skutecznie wspomóc łagodzenie objawów i przyspieszyć regenerację skóry, zwłaszcza w przypadku łagodnych zmian. Jednym z najczęściej polecanych rozwiązań jest chłodzenie skóry letnią (nie zimną!) wodą – np. w formie chłodnych okładów lub krótkiego prysznica. Ukojenie przyniosą także okłady z naturalnego jogurtu, kefiru lub maślanki – produkty te zawierają białka i probiotyki, które łagodzą podrażnienia. Popularnością cieszy się również aloes – zarówno świeży żel z liścia rośliny, jak i gotowe preparaty bez dodatków zapachowych. Warto również sięgnąć po napar z rumianku lub zielonej herbaty – po ostudzeniu można stosować je jako delikatne kompresy o działaniu przeciwzapalnym. Należy jednak unikać tłustych maści, masła czy alkoholu, które mogą pogorszyć stan skóry.
Powikłania po oparzeniu słonecznym
Choć oparzenia słoneczne często traktowane są jako chwilowy dyskomfort, ich skutki mogą być poważniejsze i długotrwałe. Najczęstszym powikłaniem jest złuszczanie się naskórka, które może prowadzić do przesuszenia, podrażnień oraz nadwrażliwości skóry. Często pojawiają się również przebarwienia – zarówno ciemniejsze plamy, jak i odbarwienia, szczególnie jeśli skóra nie została odpowiednio chroniona przed słońcem po oparzeniu. W przypadku silnych oparzeń mogą wystąpić pęcherze, które – przy niewłaściwej pielęgnacji – zwiększają ryzyko infekcji bakteryjnych i powstawania blizn. Długofalowe skutki to m.in. przyspieszone starzenie się skóry oraz wzrost ryzyka rozwoju nowotworów skóry, w tym czerniaka. U dzieci i osób z jasną karnacją powikłania mogą być bardziej dotkliwe, dlatego każde oparzenie słoneczne warto traktować jako sygnał ostrzegawczy i zadbać o odpowiednią profilaktykę.
Jak zapobiegać oparzeniom słonecznym? Ochrona przeciwsłoneczna
Skuteczna ochrona przeciwsłoneczna to podstawa profilaktyki oparzeń słonecznych i długofalowych uszkodzeń skóry. Najważniejsze jest regularne stosowanie kremów z filtrem SPF – najlepiej o wysokim faktorze (SPF 30 lub 50), dopasowanym do typu skóry i intensywności nasłonecznienia. Kosmetyki przeciwsłoneczne należy aplikować na skórę co najmniej 15–20 minut przed wyjściem na zewnątrz i ponawiać aplikację co 2–3 godziny, a także po kąpieli lub spoceniu się. Oprócz filtrów warto stosować nakrycia głowy, okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV oraz odzież ochronną – zwłaszcza u dzieci i osób z jasną karnacją. Unikanie ekspozycji na słońce w godzinach największego nasłonecznienia (między 11:00 a 15:00) to również skuteczna forma profilaktyki. Dobrą praktyką jest także nawadnianie organizmu – odpowiedni poziom nawodnienia wspomaga naturalną barierę ochronną skóry i zapobiega jej przesuszeniu.
Bibliografia:
- Matusiak Ł., Baran E., Oparzenia słoneczne – problem wciąż aktualny, Medycyna po Dyplomie 16/7:12-18, Wrocław, 2007.
- Poradnik Pacjenta: Oparzenia słoneczne - kiedy słońce szkodzi?, online: https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/poradnik-pacjenta-oparzenia-sloneczne-kiedy-slonce-szkodzi,8451.html [dostęp: 26.07.2025]
- Stanisz B., Ochrona skóry przed negatywnymi skutkami promieniowania UV, online: https://www.ptfarm.pl/pub/File/FP/5_2009/10%20%20ochrona%20skory.pdf [dostęp: 26.07.2025]
- Wojas-Pelc A., Choroby skóry związane z działaniem promieniowania słonecznego - przegląd wybranych zagadnień, online: https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/05fb4ad4-232e-41ac-b7ae-3772cdeef9a5/content [dostęp: 26.07.2025]
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ewa Rutkowska-Król – redaktor naczelna z ponad 10-letnim doświadczeniem, specjalizująca się w tworzeniu treści produktowych oraz artykułów o tematyce medycznej. Przez lata miała okazję współpracować z różnymi firmami z branży zdrowia i farmacji, dostarczając merytoryczne i angażujące teksty. Jej pasją jest przekształcanie skomplikowanych zagadnień medycznych w przystępne treści, które pomagają czytelnikom lepiej zrozumieć świat zdrowia i dbania o siebie.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ciemieniucha – co to, jak wygląda i jak się ją leczy?
Ciemieniucha to dolegliwość skórna, która występuje u noworodków i niemowląt najczęściej w ciągu dwóch pierwszych miesięcy życia. Objawia się suchymi, żółtawymi łuskami na skórze głowy, zwłaszcza w okolicy ciemiączka. Ciemieniucha jest zazwyczaj łagodnym i łatwo leczonym schorzeniem, które, choć często ustępuje samoistnie, czasem może wymagać specjalistycznej pielęgnacji w postaci szamponów lub kremów. Ciemieniucha u niemowląt Ciemieniucha to powszechne schorzenie skóry, które dotyka zazwyczaj niemowląt pomiędzy 2. a 10. tygodniem życia. Objawia się suchymi, łuskowatymi plamami na skórze głowy dziecka. Plamy te mogą być żółtawe, brązowe lub białawe i często gromadzą się w okolicy ciemiączka, choć mogą również dotyczyć środkowej części twarzy, klatki piersiowej oraz krocza. Objawy ciemieniuchy mogą być nieestetyczne, ale zazwyczaj nie powodują dyskomfortu ani swędzenia u dziecka. Ciemieniucha jest wynikiem nadmiernego wydzielania sebum (naturalnego oleju skórnego) przez gruczoły łojowe skóry głowy dziecka, co może prowadzić do nadmiernego rozmnażania się drożdżaków Malassezia. Choć dokładna przyczyna ciemieniuchy nie jest w pełni zrozumiana, rolę w jej występowaniu mogą odgrywać czynniki genetyczne, hormonalne i środowiskowe. W większości przypadków ciemieniucha u niemowląt ma łagodny przebieg i ustępuje samoistnie w ciągu kilku miesięcy bez konieczności leczenia, jednak jeśli objawy są nasilone lub nie ustępują, można zastosować łagodne metody pielęgnacyjne, takie jak regularne mycie głowy łagodnym szamponem dla niemowląt, delikatne szczotkowanie włosów lub olejowanie skóry głowy przed kąpielą. W przypadkach bardziej uporczywych lub nasilonych objawów pediatra może zalecić stosowanie specjalnych szamponów lub kremów.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
COVID-19 – objawy, przyczyny i profilaktyka koronawirusa
Choć od pierwszych przypadków COVID-19 minęło już kilka lat, temat koronawirusa wciąż budzi wiele pytań – zwłaszcza w sezonie zwiększonej zachorowalności. Jakie są najczęstsze objawy koronawirusa? Co powoduje rozwój choroby? Jakie są metody leczenia i łagodzenia objawów? Zrozumienie mechanizmu zakażenia, rozpoznanie pierwszych symptomów oraz właściwe postępowanie pozwolą skutecznie ograniczyć ryzyko powikłań i szybciej wrócić do pełni sił. COVID-19 co to? COVID-19 to choroba zakaźna wywoływana przez wirusa SARS-CoV-2, należącego do rodziny koronawirusów. Po raz pierwszy została zidentyfikowana pod koniec 2019 roku w Chinach, a w krótkim czasie rozprzestrzeniła się na cały świat. Do zakażenia dochodzi głównie drogą kropelkową – podczas kaszlu, kichania czy rozmowy – a także poprzez kontakt z powierzchniami, na których osiadł wirus. Przebieg choroby może być bardzo różny – u jednych przypomina lekkie przeziębienie, u innych powoduje silne objawy i wymaga opieki medycznej.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Dynia – właściwości, wartości odżywcze i sposoby spożycia
Dynia to królowa październikowych stołów, symbol Halloween i składnik wielu rozgrzewających potraw. Dynia to również prawdziwa skarbnica witamin, minerałów i cennych składników odżywczych, które kryją się nie tylko w miąższu, ale także w smacznych pestkach. Dynia to owoc czy warzywo? Choć w kuchni dynia traktowana jest najczęściej jak warzywo, z botanicznego punktu widzenia to owoc. Dokładniej mówiąc, dynia jest jagodą, która powstaje z zalążni kwiatu i kryje w sobie liczne nasiona. Delikatny, lekko słodkawy miąższ dyni wykorzystuje się głównie w potrawach wytrawnych – zupach, gulaszach czy sałatkach, ale sprawdza się także w deserach i ciastach. Rodzaje dyni Dynia występuje w wielu odmianach, różniących się smakiem, kolorem, konsystencją miąższu i zastosowaniem. Do najpopularniejszych należą dynia zwyczajna, o intensywnie pomarańczowym miąższu, idealna do zup, puree i ciast, oraz dynia piżmowa, charakteryzująca się słodkawym, gęstym miąższem, doskonała do pieczenia i deserów. Warto także poznać dynię hokkaido – jej miąższ nie wymaga obierania, co znacznie ułatwia przygotowanie potraw, oraz dynię makaronową, której włóknisty miąższ po upieczeniu przypomina nitki makaronu i świetnie nadaje się do lekkich, warzywnych dań.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Wszy u dzieci. Objawy, przyczyny i sposoby leczenia wszawicy
Wszy, choć często kojarzą się z odległymi czasami, wciąż są obecne wśród dzieci, a zakażenie nimi nie wynika z braku higieny, lecz najczęściej z bliskiego kontaktu w grupie rówieśniczej. Umiejętność szybkiego rozpoznania wszawicy oraz znajomość jej przyczyn i skutecznych metody leczenia i profilaktyki pozwoli szybko i skutecznie pozbyć się problemu, oraz uniknąć nawrotów. Wesz ludzka – jak ją rozpoznać? Wesz głowowa to niewielki pasożyt o długości zaledwie 2–3 mm, który żywi się krwią człowieka. Najczęściej bytuje u nasady włosów, w okolicy skroni, karku i za uszami, gdzie skóra jest cieńsza i dobrze ukrwiona. Dorosłe osobniki są ruchliwe i trudne do zauważenia, dlatego łatwiej dostrzec ich jaja, tzw. gnidy – małe, białe lub żółtawe kuleczki przyklejone mocno do włosa, których nie da się strząsnąć jak zwykłego łupieżu. Typowym objawem obecności wszy jest uporczywy świąd skóry głowy, spowodowany reakcją alergiczną na ich ślinę. Jeśli więc dziecko intensywnie się drapie, warto dokładnie obejrzeć skórę i włosy przy dobrym świetle, najlepiej używając gęstego grzebienia, aby upewnić się, czy przyczyną nie są właśnie wszy.
czytaj