Niewłaściwa dieta i zaburzenia trawienia mogą powodować uciążliwe zaparcia, wzdęcia i gazy. Roztwory, gruszki i wlewniki doodbytnicze niezbędne do samodzielnego wykonania lewatywy znajdziesz w internetowej Aptece Centralnej.

29.05.2025

Lewatywa – co to jest, jak działa i jak ją prawidłowo wykonywać?

Lewatywa to znany od wieków zabieg stosowany zarówno w celach leczniczych, jak i profilaktycznych. Polega na wprowadzeniu płynów do jelita grubego przez odbyt, co wspomaga usuwanie zalegających resztek pokarmowych i toksyn, poprawia perystaltykę jelit i może pomóc w walce z zaparciami. Jak działa lewatywa? Kiedy po nią sięgnąć? Jak zrobić lewatywę w domu? Znajomość odpowiedzi na te pytania pozwoli skutecznie, a przy tym bezpiecznie korzystać z tej metody oczyszczania organizmu.

Lewatywa - co to?

Lewatywa to zabieg, który polega na wprowadzeniu płynu (najczęściej wody, soli fizjologicznej lub specjalnych roztworów) do jelita grubego przez odbyt, co rozciąga ściany jelita, pobudzając perystaltykę. Jej celem jest oczyszczenie jelit z zalegających resztek pokarmowych, toksyn i gazów, co może przynieść ulgę przy zaparciach lub przygotować organizm do badań diagnostycznych, takich jak np. kolonoskopia. Zabieg wspomaga również detoksykację organizmu, poprawiając ogólne samopoczucie i funkcjonowanie układu trawiennego. 

Wskazania do lewatywy

Wśród wskazań do wykonania lewatywy wymienia się najczęściej: zaparcia, przygotowanie do badań diagnostycznych lub porodu, oczyszczenie organizmu, a także leczenie niektórych schorzeń i postępowanie po zabiegach operacyjnych.

  • Lewatywa pomaga w usuwaniu zalegających resztek pokarmowych i gazów, co przynosi ulgę przy przewlekłych zaparciach.
  • Oczyszcza jelita, zapewniając lepszą widoczność i dokładność wyników kolonoskopii.
  • Stosowana przed porodem może pomóc w zmniejszeniu ryzyka zakażeń i poprawie komfortu w trakcie porodu.
  • Jako element detoksykacji może wspomóc usuwanie toksyn i poprawić funkcjonowanie układu trawiennego.
  • Lewatywa może być zalecana w okresie pooperacyjnym w celu oczyszczenia jelit i wspomagania powrotu do zdrowia.

Lewatywa domowa

Lewatywa to zabieg, który przy zachowaniu odpowiednich zasad higieny i ostrożności można wykonać samodzielnie w warunkach domowych. Należy przygotować w tym celu płyn - np. letnią wodę, roztwór soli fizjologicznej lub specjalne preparaty do lewatywy oraz niezbędne akcesoria, takie jak gruszka do lewatywy lub gumowy wlewnik.

Z czego zrobić lewatywę?

Lewatywę można przeprowadzić za pomocą specjalnych, dostępnych w aptekach roztworów oraz odpowiedniego sprzętu, takiego jak gruszki lub wlewniki. 

  • Roztwory do lewatywy to najczęściej preparaty zawierające sól fizjologiczną, fosforany lub ziołowe wyciągi, które pomagają w rozluźnieniu mas kałowych i ułatwiają ich wydalanie. Skład roztworu warto dopasować do indywidualnych potrzeb, korzystając z porady farmaceuty lub lekarza.
  • Gruszki do lewatywy wykonane są zazwyczaj z miękkiego tworzywa sztucznego, które umożliwia łatwe i wygodne użycie. Są dostępne w różnych rozmiarach, co pozwala na dostosowanie objętości do potrzeb użytkownika. Każda gruszka wyposażona jest w kankę, czyli wąską rurkę aplikacyjną, którą wprowadza się do odbytnicy. Kanki wykonane są z delikatnego materiału, aby minimalizować ryzyko podrażnień podczas zabiegu.
  • Wlewniki gumowe to bardziej zaawansowane zestawy, składające się zazwyczaj z pojemnika na roztwór i rurki zakończonej kanką. 

Wybór odpowiedniego rozwiązania zależy od celu lewatywy oraz preferencji użytkownika.

Jak zrobić lewatywę?

  1. Przygotować płyn – letnią wodę, roztwór soli fizjologicznej lub gotową wlewkę doodbytniczą. Temperatura płynu powinna wynosić około 37°C.
  2. Przygotować i zdezynfekować akcesoria do lewatywy – gruszkę lub gumowy wlewnik.
  3. Aby ułatwić wprowadzenie gruszki/wlewnika warto nasmarować końcówkę aplikatora oliwką lub wazeliną - zmniejszy to ryzyko podrażnień i większy komfort zabiegu.
  4. Przyjąć komfortową pozycję – najlepiej leżąc na boku lub na plecach z uniesionymi nogami - w zależności od preferencji.
  5. Włożyć delikatnie końcówkę aplikacyjną do odbytu, a następnie powoli wprowadzać płyn do jelita.
  6. Utrzymać płyn w jelitach przez kilka minut, aby dać czas na oczyszczanie.
  7. Wydalić płyn wraz z zalegającymi resztkami.

Zalecenia po lewatywie

Aby zapewnić bezpieczeństwo i skuteczność zabiegu, po wykonaniu lewatywy warto odpocząć przez kilka minut, uzupełnić utracone płyny i zadbać o właściwe żywienie.

  • Krótki odpoczynek po lewatywie pomoże organizmowi w przywróceniu równowagi.
  • Właściwe nawodnienie uzupełni utracone płyny, niwelując ryzyko odwodnienia, szczególnie jeśli lewatywa została przeprowadzona z użyciem soli fizjologicznej.
  • Spożywanie lekkostrawnych posiłków odciąży układ trawienny.

Przeciwwskazania i skutki uboczne lewatywy

Lewatywa, choć jest skuteczna w oczyszczaniu jelit i bywa pomocna w leczeniu wielu dolegliwości, nie jest odpowiednia dla każdego. Przed jej wykonaniem należy zwrócić uwagę na przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne zabiegu, a w przypadku wątpliwości – skonsultować się z lekarzem.

Przeciwwskazaniami do wykonania lewatywy są przede wszystkim: ciąża oraz niektóre schorzenia.

  • Ostre stany zapalne jelit, niedrożność lub perforacja jelit są przeciwwskazaniem do wykonania lewatywy.
  • Osoby z nadciśnieniem tętniczym, niewydolnością serca lub innymi schorzeniami układu krążenia powinny unikać lewatyw.
    Osoby z problemami nerkowymi przed zastosowaniem lewatywy powinny skonsultować się z lekarzem.
  • Ze względu na ryzyko wywołania skurczów macicy lewatywa nie jest zalecana w ciąży -  szczególnie w pierwszym trymestrze. 

Do możliwych skutków ubocznych lewatywy zalicza się: bóle brzucha, odwodnienie, podrażnienia jelit oraz zaburzenia mikroflory jelitowej.

  • Niektóre osoby mogą odczuwać dyskomfort lub skurcze brzucha podczas lub po zabiegu.
  • Stosowanie lewatyw, szczególnie przy użyciu soli fizjologicznej, może powodować odwodnienie organizmu.
  • Częste stosowanie lewatyw może prowadzić do podrażnienia błony śluzowej jelit.
  • Nadmierne oczyszczanie jelit może wpłynąć na równowagę mikrobioty, co może prowadzić do problemów trawiennych.

Mikrowlewka doodbytnicza – alternatywa dla lewatywy

Bezpieczną i wygodną alternatywę dla tradycyjnej lewatywy stanowią mikrowlewki doodbytnicze. Mikrowlewki są dostępne w formie gotowych do użycia, wyposażonych w aplikator ampułek zawierających substancje o działaniu nawilżającym i przeczyszczającym, które wspomagają perystaltykę jelit i przyspieszają wydalanie zalegających resztek. Ich zastosowanie nie wymaga żadnych specjalistycznych umiejętności, a zastosowane w ich formuły są opracowane w taki sposób, aby zminimalizować ryzyko błędów podczas aplikacji, co dodatkowo zwiększa ich bezpieczeństwo i komfort stosowania zarówno u dorosłych jak i u dzieci.

 

Bibliografia:

  1. Borycka-Kiciak K., Hydrokolonoterapia – fakty i mity, Kosmos. Problemy nauk biologicznych, Tom 59 2010, Numer 3–4 (288–289), Strony 421–428.
  2. Daniluk J., Przewlekłe zaparcia — niedoceniany problem kliniczny, Gastroenterologia Kliniczna 2018; 10 (1): 1–13.
  3. Sikorski T., Zaparcie w wieku podeszłym – odrębności diagnostyczne i terapeutyczne, Postępy Nauk Medycznych, t. XXIV, nr 5, 2011
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ewa Rutkowska-Król – redaktor naczelna z ponad 10-letnim doświadczeniem, specjalizująca się w tworzeniu treści produktowych oraz artykułów o tematyce medycznej. Przez lata miała okazję współpracować z różnymi firmami z branży zdrowia i farmacji, dostarczając merytoryczne i angażujące teksty. Jej pasją jest przekształcanie skomplikowanych zagadnień medycznych w przystępne treści, które pomagają czytelnikom lepiej zrozumieć świat zdrowia i dbania o siebie.


PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

Włókniaki – przyczyny, rozpoznanie i usuwanie
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Włókniaki – przyczyny, rozpoznanie i usuwanie

Włókniaki to zmiany skórne, które, choć zazwyczaj są niegroźne, potrafią budzić niepokój i wątpliwości. Pojawiają się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, niezależnie od wieku, a ich obecność może być związana z predyspozycjami genetycznymi, zmianami hormonalnymi lub podrażnieniami mechanicznymi skóry. W większości przypadków mają charakter łagodny, jednak ze względu na ich wygląd i umiejscowienie wiele osób decyduje się na ich usunięcie. Jak wygląda włókniak? Włókniak to niewielka, miękka lub twarda grudka na skórze, o kolorze zbliżonym do naturalnego odcienia ciała lub nieco ciemniejszy – beżowy, brunatny bądź różowy. Zmiana może być pojedyncza lub występować w większej liczbie, zwłaszcza w miejscach narażonych na tarcie, takich jak szyja, pachy, pachwiny, powieki czy okolice pod biustem. Włókniaki rosną powoli i nie powodują bólu ani świądu, choć w wyniku podrażnienia mogą ulec zaczerwienieniu lub stanowić defekt estetyczny.

czytaj
Stopa cukrzycowa – przyczyny, objawy, leczenie
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Stopa cukrzycowa – przyczyny, objawy, leczenie

ZSC czyli Zespół Stopy Cukrzycowej to jedno z najpoważniejszych powikłań cukrzycy, które może prowadzić do trudno gojących się ran, infekcji, a nawet amputacji kończyny. Schorzenie to rozwija się powoli, często niezauważalnie, w wyniku zaburzeń krążenia i uszkodzenia nerwów obwodowych. Charakterystyczne objawy, takie jak drętwienie, mrowienie czy owrzodzenia na stopach, wymagają szybkiej diagnostyki i odpowiedniego leczenia. Wczesne rozpoznanie oraz właściwa pielęgnacja stóp mogą pomóc zapobiec powikłaniom i poprawić jakości życia osób z cukrzycą. Stopa cukrzycowa co to?  Stopa cukrzycowa nie jest pojedynczym schorzeniem, lecz poważnym powikłaniem cukrzycy, wymagającym kompleksowej opieki medycznej i właściwej profilaktyki. ZSC to zespół zmian chorobowych występujących w obrębie stóp u osób chorujących na cukrzycę. Jest wynikiem długotrwale utrzymującego się podwyższonego poziomu glukozy we krwi, który prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów. W efekcie dochodzi do pogorszenia ukrwienia tkanek oraz zaburzeń czucia, co sprzyja powstawaniu ran, owrzodzeń i infekcji.  Jak wygląda stopa cukrzycowa? Objawy stopy cukrzycowej Objawy stopy cukrzycowej mogą przybierać różne formy, w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Początkowo pojawia się uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia stóp, wynikające z uszkodzenia nerwów obwodowych. Skóra może być sucha, cienka i podatna na pęknięcia, a drobne otarcia czy skaleczenia często goją się znacznie wolniej niż u osób zdrowych. W bardziej zaawansowanych stadiach pojawiają się trudno gojące się owrzodzenia, przebarwienia skóry, deformacje palców oraz nieprzyjemny zapach świadczący o infekcji. Charakterystycznym objawem jest także utrata czucia bólu, przez co pacjent może nie zauważyć powstających ran, co dodatkowo zwiększa ryzyko powikłań. Uczucie drętwienia, mrowienia lub pieczenia stóp. Sucha, cienka i podatna na pęknięcia skóra stóp. Wolne gojenie się ran, otarć i skaleczeń. Obecność owrzodzeń lub trudno gojące się rany. Przebarwienia skóry i zmiany w wyglądzie stóp. Deformacje palców (np. palce młotkowate). Nieprzyjemny zapach stóp świadczący o infekcji. Utrata czucia bólu. W zaawansowanych przypadkach – martwica tkanek.

czytaj
PMS – czym jest zespół napięcia przedmiesiączkowego i jak sobie z nim radzić?
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

PMS – czym jest zespół napięcia przedmiesiączkowego i jak sobie z nim radzić?

Zespół napięcia przedmiesiączkowego, znany szerzej jako PMS (ang. premenstrual syndrome), to zjawisko, które dotyczy nawet 70–80% kobiet w wieku rozrodczym. Choć dla jednych to tylko drobna niedogodność, dla innych może oznaczać prawdziwe wyzwanie utrudniające codzienne funkcjonowanie. Znajomość przyczyn, objawów, a przede wszystkim skutecznych sposobów ich łagodzenia pozwoli odzyskać komfort i dobre samopoczucie w tym wymagającym czasie. PMS co to? PMS, czyli Premenstrual Syndrome - zespół napięcia przedmiesiączkowego, to zespół fizycznych i emocjonalnych objawów, które pojawiają się u kobiet zazwyczaj na kilka dni, a nawet do dwóch tygodni przed miesiączką. Ich nasilenie różni się w zależności od organizmu – u niektórych kobiet są ledwie zauważalne, u innych mogą znacząco wpływać na samopoczucie i codzienne funkcjonowanie. Za wystąpienie PMS odpowiadają przede wszystkim zmiany hormonalne zachodzące w drugiej fazie cyklu menstruacyjnego, zwłaszcza w poziomie estrogenu i progesteronu. Wahania tych hormonów oddziałują nie tylko na układ rozrodczy, ale również na układ nerwowy i gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu, co tłumaczy różnorodność objawów – od napięcia piersi, przez bóle głowy i uczucie zmęczenia, po rozdrażnienie czy obniżony nastrój.

czytaj
Pasożyty wewnętrzne – objawy, leczenie i profilaktyka
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Pasożyty wewnętrzne – objawy, leczenie i profilaktyka

Pasożyty wewnętrzne potrafią przez długi czas rozwijać się w organizmie człowieka, nie dając wyraźnych objawów swojej obecności. Z czasem mogą pojawić się dolegliwości takie jak bóle brzucha, osłabienie, utrata apetytu czy problemy skórne. Choć temat pasożytów często budzi niepokój, warto wiedzieć, że współczesna diagnostyka i skuteczne, dostępne bez recepty środki pozwolą na szybkie i bezpieczne pozbycie się problemu. Pasożyty ludzkie. Rodzaje pasożytów wewnętrznych Pasożyty wewnętrzne to organizmy, które żyją i rozmnażają się kosztem człowieka, wykorzystując jego organizm jako źródło pożywienia i środowisko do rozwoju. Do najczęściej spotykanych pasożytów należą tasiemce, glisty ludzkie oraz owsiki – różnią się one budową, sposobem zakażenia i objawami, jakie wywołują. Tasiemiec uzbrojony Tasiemiec uzbrojony (Taenia solium) to pasożyt należący do płazińców, który może osiągać nawet kilka metrów długości. Jego cykl rozwojowy związany jest z obecnością dwóch żywicieli – pośredniego (świni) i ostatecznego (człowieka). Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez spożycie niedogotowanego lub surowego mięsa wieprzowego, zawierającego larwy pasożyta, tzw. wągry. W organizmie człowieka tasiemiec osiedla się zazwyczaj w jelicie cienkim, gdzie rośnie i dojrzewa, wykorzystując składniki odżywcze z pożywienia gospodarza. Charakterystyczną cechą tego gatunku są haczyki na główce, które umożliwiają mu mocne przytwierdzenie się do ściany jelita – stąd nazwa „uzbrojony”. Glista ludzka Glista ludzka (Ascaris lumbricoides) to jeden z najczęściej występujących pasożytów przewodu pokarmowego człowieka. Jest to robak obły o charakterystycznym, cylindrycznym kształcie, który może osiągać nawet do 30 cm długości. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową, poprzez spożycie żywności lub wody zanieczyszczonej jajami pasożyta – szczególnie tam, gdzie nie przestrzega się zasad higieny. Jaja glisty przedostają się do jelita, gdzie rozwijają się larwy. Następnie migrują one przez układ krwionośny i oddechowy, by ostatecznie powrócić do jelita cienkiego, gdzie osiągają postać dorosłą. Cykl życiowy glisty jest złożony, a sam pasożyt potrafi przetrwać w organizmie człowieka nawet kilka miesięcy, pobierając składniki odżywcze i zaburzając naturalną równowagę jelitową. Owsiki Owsiki ludzkie (Enterobius vermicularis) to niewielkie, białe nicienie pasożytujące głównie w jelicie grubym człowieka. Zakażenie nimi, nazywane owsicą, jest jedną z najczęstszych chorób pasożytniczych, szczególnie u dzieci. Do infekcji dochodzi drogą pokarmową lub przez kontakt bezpośredni, gdy jaja pasożyta trafiają do ust z zanieczyszczonych rąk, pościeli czy zabawek. Cykl życiowy owsika jest krótki, ale bardzo intensywny – dorosłe samice składają tysiące jaj w okolicach odbytu, skąd łatwo mogą się przenosić na inne osoby lub przedmioty codziennego użytku. Owsiki rozwijają się szybko, a ich obecność w jelitach może prowadzić do dyskomfortu i zaburzeń snu, zwłaszcza u najmłodszych.

czytaj