Błonnik – rodzaje, źródła i właściwości. Suplementy diety z błonnikiem znajdziesz w internetowej Aptece Centralnej

11.03.2025

Błonnik pokarmowy – rodzaje , źródła, funkcje i jego rola w odchudzaniu

Błonnik co to i jakie są jego rodzaje

Błonnik to składnik pokarmowy występujący w roślinach i pochodzący z komórek ściany komórkowej roślin. Jest to rodzaj węglowodanu, który nie ulega trawieniu w ludzkim przewodzie pokarmowym, co oznacza, że nie dostarcza kalorii ani substancji odżywczych, a przy tym odgrywa istotną rolę w utrzymaniu zdrowia układu pokarmowego. Wyróżnia się dwa główne typy błonnika: rozpuszczalny i nierozpuszczalny.

Błonnik rozpuszczalny

Główne źródła błonnika rozpuszczalnego to owoce, warzywa, nasiona, płatki owsiane oraz rośliny strączkowe. Błonnik rozpuszczalny ma zdolność absorbowania wody, co przyczynia się do tworzenia galaretowatej konsystencji. Włączenie źródeł błonnika rozpuszczalnego do codziennej diety może przynieść korzyści zdrowotne, wspomagając funkcjonowanie organizmu i przeciwdziałając pewnym schorzeniom.

Błonnik nierozpuszczalny 

Błonnik nierozpuszczalny charakteryzuje się zdolnością zatrzymywania wody, przez co zwiększa objętość jedzenia i ułatwia przemieszczanie się go przez przewód pokarmowy. Główne źródła błonnika nierozpuszczalnego to pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy nasiona i kasze. Włączenie źródeł błonnika nierozpuszczalnego do diety może przyczynić się do utrzymania zdrowego układu trawiennego oraz zachowania prawidłowej masy ciała.

Funkcje błonnika

Błonnik pokarmowy pełni szereg istotnych funkcji w organizmie, z naciskiem na wsparcie zdrowia układu trawiennego, zachowanie prawidłowej masy ciała, prebiotyczne wsparcie mikroflory jelitowej oraz utrzymanie prawidłowego poziomu cukru i cholesterolu. 

  • Błonnik nierozpuszczalny dodaje objętości treści pokarmowej, co stymuluje perystaltykę jelit i zapobiega zaparciom oraz sprawia, że poczucie sytości utrzymuje się dłużej, co może być korzystne dla osób dążących do utraty wagi.
  • Błonnik służy jako pożywka dla korzystnych bakterii w jelitach. Wspomaga rozwój mikroorganizmów, które przyczyniają się do zdrowia układu pokarmowego.
  • Błonnik rozpuszczalny może spowolnić wchłanianie glukozy, co pomaga w utrzymaniu stabilnych poziomów cukru we krwi. Jest to istotne dla osób z cukrzycą lub ryzykiem wystąpienia tej choroby.
  • Błonnik rozpuszczalny wiąże się z cholesterolem, ułatwiając jego eliminację z organizmu, co może przyczynić się do obniżenia poziomu złego cholesterolu LDL.

W czym jest błonnik?

Błonnik najlepiej spożywać w ramach zrównoważonej diety, która obejmuje różnorodne źródła tego składnika, takie jak owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy i nasiona. Dla osób, których dieta uboga jest produkty zawierające błonnik, pomocne okazać się mogą dostępne w aptece suplementy diety, czyli np. błonnik w tabletkach.

Błonnik naturalny – źródła

Błonnik naturalny jest obecny zarówno w produktach spożywczych pochodzenia roślinnego, jak i w samych roślinach.

Naturalne źródła błonnika rozpuszczalnego to przede wszystkim: 

  • owoce,
  • warzywa,
  • owies (płatki owsiane i pełnoziarniste produkty owsiane),
  • rośliny strączkowe.

Do źródeł błonnika nierozpuszczalnego zalicza się:

  • pełnoziarniste produkty zbożowe,
  • otręby,
  • kasze (gryczana, jęczmienna, jaglana),
  • nasiona (lnu, chia) i orzechy,
  • niektóre owoce (maliny, jagody, kiwi),
  • warzywa (np. szpinak, załata, kapusta pekińska, kalafior).

Błonnik w tabletkach

Suplementy diety z błonnikiem ułatwiają osiągnięcia zalecanych dziennych wartości tego składnika, szczególnie u osób, które mają trudności z uzyskaniem go z codziennego sposobu odżywiania. Ponieważ najlepszym źródłem błonnika jest zrównoważona dieta bogata w owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy i nasiona przed rozpoczęciem suplementacji zawsze zaleca się konsultację z lekarzem lub specjalistą do spraw żywienia. Tabletki mogą zawierać zarówno błonnik rozpuszczalny, jak i nierozpuszczalny, dlatego ważne jest, aby znać swoje potrzeby i wybierać suplementy, które najlepiej spełniają cele zdrowotne. Dawkowanie błonnika w tabletkach może różnić się w zależności od marki i produktu. Warto przestrzegać zaleceń producenta i dostosować dawkę do własnych potrzeb. Nadmierne spożycie błonnika i niedostateczne nawodnienie może prowadzić do efektów ubocznych, takich jak wzdęcia czy dolegliwości żołądkowe, aby uniknąć niepożądanych skutków, zaleca się stopniowe wprowadzanie suplementów.

Rola błonnika w odchudzaniu

Błonnik wspiera odchudzanie, wspomagając zdrową dietę i styl życia.

  • Błonnik, szczególnie nierozpuszczalny absorbuje wodę, zwiększając objętość pokarmu w przewodzie pokarmowym, co prowadzi do uczucia sytości oraz może pomóc w kontrolowaniu apetytu i ograniczeniu spożycia kalorii.
  • Błonnik rozpuszczalny wpływa na tempo wchłaniania glukozy, co pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi oraz zapobiega napadom głodu.
  • Produkty bogate w błonnik często są mało energetyczne, co pomaga w ograniczaniu spożycia kalorii.
  • Błonnik nierozpuszczalny przyspiesza przemieszczanie się treści pokarmowej przez jelita, co może pomóc w zapobieganiu zaparciom i utrzymaniu zdrowego układu pokarmowego.
  • Błonnik może wpływać na proces wchłaniania tłuszczu, co może być korzystne dla osób dążących do utraty wagi.

Błonnik skutki uboczne

Błonnik, choć uznawany za bezpieczny składnik diety, w pewnych przypadkach może powodować skutki uboczne, szczególnie gdy spożywany jest w nadmiarze. Spożycie nadmiernej ilości błonnika, zwłaszcza nierozpuszczalnego, może powodować wzdęcia, bolesne gazy, uczucie pełności, a nawet biegunkę. W przypadku spożywania bardzo dużej ilości błonnika może on wiązać się z niektórymi składnikami odżywczymi, co może utrudnić ich wchłanianie — zbyt duże ilości błonnika pokarmowego zmniejszają wchłanianie tłuszczów, co może zaburzać wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E i K). Ponadto może wpływać na wchłanianie niektórych leków, co może zmieniać ich skuteczność. W związku z tym osoby przyjmujące regularnie leki przed wprowadzeniem dużych ilości błonnika do diety powinny skonsultować się z lekarzem. 
Warto podkreślić, że większość tych skutków ubocznych występuje przy spożywaniu nadmiernych ilości błonnika. Dla większości ludzi regularne, umiarkowane spożycie błonnika jest bezpieczne i korzystne dla zdrowia. Jeśli jednak pojawią się problemy, warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem w celu dostosowania diety do indywidualnych potrzeb. 

Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Ewa Rutkowska-Król – redaktor naczelna z ponad 10-letnim doświadczeniem, specjalizująca się w tworzeniu treści produktowych oraz artykułów o tematyce medycznej. Przez lata miała okazję współpracować z różnymi firmami z branży zdrowia i farmacji, dostarczając merytoryczne i angażujące teksty. Jej pasją jest przekształcanie skomplikowanych zagadnień medycznych w przystępne treści, które pomagają czytelnikom lepiej zrozumieć świat zdrowia i dbania o siebie.


PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ

Zespół Reye'a – przyczyny, objawy, powikłania
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Zespół Reye'a – przyczyny, objawy, powikłania

Zespół Reye’a to bardzo poważne schorzenie, które najczęściej dotyka dzieci i młodzież w trakcie lub po przebyciu infekcji wirusowej. Choroba rozwija się nagle, a jej przebieg może być dramatyczny – prowadząc do uszkodzenia wątroby i mózgu (encefalopatia), a nawet śmierci. Choć dziś występuje znacznie rzadziej niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu, nadal warto znać jej przyczyny, wiedzieć, jakie objawy powinny zaniepokoić rodziców oraz jakie mogą być konsekwencje zdrowotne. Zespół Reye'a – przyczyny Ryzyko wystąpienia choroby zwiększa się szczególnie w okresie infekcji wirusowych, gdy stosowane są niewłaściwe leki przeciwgorączkowe. Zespołu Reye’a najczęściej spowodowany jest nieprawidłową reakcją organizmu na przebytą infekcję wirusową. Najsilniej z chorobą wiąże się zastosowanie kwasu acetylosalicylowego (aspiryny) u dzieci i młodzieży poniżej 12. roku życia w trakcie leczenia gorączki i bólu. Uważa się również, że u niektórych osób zespół Reye’a może być związany z predyspozycjami genetycznymi, które wpływają na metabolizm kwasów tłuszczowych w wątrobie.  Aspiryna dla dzieci Stosowanie aspiryny (kwasu acetylosalicylowego) u dzieci i młodzieży poniżej 12. roku życia jest zdecydowanie odradzane ze względu na ryzyko rozwoju zespołu Reye’a. Choć lek ten od lat jest popularnym środkiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym u dorosłych, u najmłodszych może prowadzić do groźnych powikłań neurologicznych i uszkodzenia wątroby. Z tego powodu w pediatrii aspiryna nie powinna być stosowana, a w razie potrzeby obniżania temperatury czy łagodzenia bólu zaleca się sięganie po alternatywne leki przeciwgorączkowe, takie jak paracetamol lub ibuprofen w odpowiednich – dostosowanych do wieku i wagi dziecka dawkach. 

czytaj
Hipoglikemia – objawy niedocukrzenia oraz skuteczne sposoby leczenia i zapobiegania
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Hipoglikemia – objawy niedocukrzenia oraz skuteczne sposoby leczenia i zapobiegania

Hipoglikemia, czyli nagły spadek poziomu glukozy we krwi, to stan, który może być niebezpieczny zarówno dla osób z cukrzycą, jak i tych, które na co dzień nie zmagają się z chorobami metabolicznymi. Do niedocukrzenia może dojść m.in. po intensywnym wysiłku fizycznym, długiej przerwie między posiłkami czy po spożyciu alkoholu. Objawy bywają różnorodne – od osłabienia i nadmiernego głodu, przez drżenie rąk i zawroty głowy, aż po zaburzenia świadomości. Szybka reakcja i znajomość skutecznych sposobów leczenia oraz zapobiegania spadkom cukru pozwolą uniknąć groźnych konsekwencji i zadbać o bezpieczeństwo w codziennym życiu. Co to jest hipoglikemia? Hipoglikemia to stan, w którym poziom glukozy we krwi spada poniżej wartości uznawanych za prawidłowe – najczęściej poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l). Glukoza jest głównym źródłem energii dla organizmu, a zwłaszcza dla mózgu, dlatego jej niedobór może szybko prowadzić do zaburzeń koncentracji, osłabienia, a w ciężkich przypadkach nawet utraty przytomności. Niedocukrzenie pojawia się najczęściej u osób z cukrzycą przyjmujących insulinę lub niektóre leki doustne, jednak może wystąpić także u osób bez tej choroby – na przykład po nadmiernym wysiłku fizycznym, po spożyciu alkoholu czy przy zbyt długiej przerwie między posiłkami. Hipoglikemia nie powinna być lekceważona, ponieważ nieleczona może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Rodzaje hipoglikemii Hipoglikemia może przybierać różne postaci, w zależności od przyczyny oraz momentu jej wystąpienia. Najczęściej wyróżnia się: hipoglikemię reaktywną, hipoglikemię polekową, hipoglikemię nocną oraz hipoglikemię głodową. Hipoglikemia reaktywna pojawia się zwykle kilka godzin po posiłku, kiedy poziom cukru we krwi gwałtownie spada w wyniku nadmiernego wydzielania insuliny. Może dotyczyć zarówno osób z cukrzycą, jak i zdrowych. Hipoglikemia polekowa najczęściej występuje u pacjentów z cukrzycą stosujących insulinę lub niektóre leki przeciwcukrzycowe, które mogą obniżać poziom glukozy. Hipoglikemia nocna rozwija się podczas snu i bywa szczególnie groźna, ponieważ łatwo ją przeoczyć. Objawia się m.in. bólami głowy po przebudzeniu czy uczuciem zmęczenia. Hipoglikemia głodowa pojawia się w wyniku długotrwałego postu, zbyt małej ilości spożytych kalorii albo przy intensywnym wysiłku fizycznym bez odpowiedniego uzupełnienia energii. Każdy z tych rodzajów niedocukrzenia może dawać podobne objawy, ale umiejętność ich rozróżnienia ułatwia prawidłowe rozpoznanie problemu i dobranie właściwej metody zapobiegania.

czytaj
Probiotyki – dlaczego warto włączyć je do codziennej diety?
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Probiotyki – dlaczego warto włączyć je do codziennej diety?

Zdrowie jelit ma ogromny wpływ na cały organizm – od odporności, przez trawienie, aż po samopoczucie. W utrzymaniu zdrowia jelit podstawową rolę odgrywają probiotyki, czyli żywe kultury bakterii wspierające równowagę mikroflory. Można je znaleźć zarówno w naturalnych produktach spożywczych, jak i w formie łatwych do stosowania suplementów diety dostępnych w aptece. Regularne sięganie po probiotyki to prosty sposób na poprawę odporności, ochronę jelit podczas antybiotykoterapii oraz wsparcie układu pokarmowego na co dzień. Co to jest probiotyk? Probiotyk to żywy mikroorganizm, najczęściej bakteria kwasu mlekowego lub drożdże, który podany w odpowiedniej ilości wywiera korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Jego głównym zadaniem jest wspieranie naturalnej mikroflory jelitowej, czyli „dobrych bakterii” obecnych w przewodzie pokarmowym. Dzięki temu probiotyki pomagają utrzymać równowagę w jelitach, co ma bezpośredni wpływ na odporność, prawidłowe trawienie oraz ogólne samopoczucie. Naturalne probiotyki Naturalne probiotyki to produkty spożywcze, które zawierają żywe kultury bakterii wspierające mikroflorę jelitową. Najczęściej kojarzą się z fermentowanym nabiałem, takim jak jogurty, kefiry czy maślanki, ale warto pamiętać, że bogatym źródłem dobroczynnych bakterii są także kiszonki – kapusta, ogórki, buraki czy kimchi.  Bakterie probiotyczne - rodzaje Suplementy probiotyczne dostępne w aptekach różnią się między sobą rodzajem, gatunkiem i szczepem bakterii, które zawierają. To właśnie szczep decyduje o właściwościach danego probiotyku i jego skuteczności w określonych dolegliwościach. Najczęściej stosowane są bakterie z gatunków Lactobacillus i Bifidobacterium, które wspierają równowagę mikroflory jelitowej, pomagają przy biegunkach, zaparciach oraz wzmacniają odporność. Popularne są również Saccharomyces boulardii, czyli drożdże probiotyczne, polecane szczególnie przy biegunkach związanych z antybiotykoterapią czy podróżami. Na rynku dostępne są zarówno probiotyki jednoszczepowe, jak i wieloszczepowe, które łączą kilka różnych mikroorganizmów, wspierając organizm w szerszym zakresie. Wybór odpowiedniego preparatu warto dostosować do indywidualnych potrzeb, wieku oraz aktualnego stanu zdrowia. Synbiotyk – probiotyk + prebiotyk Synbiotyk to nowoczesne połączenie probiotyku z prebiotykiem, czyli żywych kultur bakterii i substancji, które stanowią dla nich pożywkę. Dzięki temu dobre bakterie mają lepsze warunki do rozwoju i dłużej utrzymują się w jelitach, co przekłada się na skuteczniejsze działanie. Najczęściej stosowanymi prebiotykami są inulina, fruktooligosacharydy (FOS) czy błonnik rozpuszczalny, które wspierają namnażanie dobroczynnych mikroorganizmów.

czytaj
Powakacyjna pielęgnacja. Regeneracja skóry i włosów po lecie
Ewa Rutkowska-Król

Ewa Rutkowska-Król

Redaktor naczelna

Powakacyjna pielęgnacja. Regeneracja skóry i włosów po lecie

Intensywne promieniowanie UV, słona morska woda, chlor z basenów oraz wysoka temperatura często pozostawiają na skórze i włosach ślady w postaci przesuszenia, podrażnień czy utraty blasku. Powakacyjna pielęgnacja przy użyciu odpowiednich, dostosowanych do indywidualnych potrzeb kosmetyków przywróci zdrowy wygląd i pozwoli cieszyć się nawilżeniem i elastycznością aż do kolejnego lata. Wpływ promieniowania UV, słonej wody i chloru na urodę Promienie słoneczne oraz kąpiele w morzu czy basenie to nieodłączne elementy wakacyjnego wypoczynku, które niestety pozostawiają swój ślad na urodzie.  Promieniowanie UV przyspiesza procesy starzenia skóry – osłabia włókna kolagenowe, powoduje utratę jędrności, przesuszenie oraz pojawianie się przebarwień. Słona woda intensywnie odwadnia zarówno skórę, jak i włosy, odbierając im elastyczność i zdrowy wygląd. Obecny w basenach chlor narusza naturalną barierę hydrolipidową skóry, prowadząc do podrażnień. Chlor osadza się także na włosach, sprawiając, że stają się szorstkie i pozbawione matowe.  Połączenie tych czynników sprawia, że po lecie nasza cera i włosy wymagają szczególnej troski oraz skutecznej regeneracji. Jak rozpoznać przesuszenie i uszkodzenia posłoneczne? Skóra po wakacjach może stać się matowa, szorstka w dotyku, a także nadmiernie napięta i nieprzyjemnie ściągnięta. Często towarzyszy temu pieczenie, swędzenie lub zaczerwienienie, świadczące o podrażnieniu i osłabionej barierze ochronnej. Objawem fotouszkodzeń są również nierównomierna pigmentacja, przebarwienia czy drobne zmarszczki, które stają się bardziej widoczne po intensywnej ekspozycji na słońce. W przypadku włosów typowe symptomy to utrata blasku, łamliwość, rozdwojone końcówki i trudności w rozczesywaniu. 

czytaj