30.04.2025
Biegunka – przyczyny rozwolnienia, objawy i leczenie
Biegunka to stan charakteryzujący się częstymi i luźnymi wypróżnieniami. Jest to objaw różnych problemów zdrowotnych, takich jak infekcje bakteryjne, wirusowe lub pasożytnicze, reakcje alergiczne, stres, niestrawność pokarmowa lub zatrucie, czy też choroby przewlekłe, takie jak choroba trzewna czy zespół jelita drażliwego.
Biegunka objawy
Objawy biegunki mogą różnić się w zależności od przyczyny i stopnia nasilenia.
Typowe symptomy obejmują:
- luźne stolce o płynnej konsystencji,
- częste wypróżnianie,
- dyskomfort, skurcze lub ból w okolicach brzucha,
- wzdęcia związane z nadmierną produkcją gazów w jelitach,
- nudności,
- nudności i wymioty - w przypadku poważniejszych zakażeń lub toksycznej biegunki,
- gorączkę (np. w przebiegu biegunki infekcyjnej),
- ogólne osłabienie i odwodnienie,
- brak apetytu.
Rodzaje i przyczyny biegunki
Typy biegunek zależą w głównej mierze od czynników wywołujących rozwolnienie. Wyróżnia się: biegunkę infekcyjną, biegunkę podróżnych, biegunkę pokarmową, reakcyjną stresową i przewlekłą.
- Biegunka infekcyjna spowodowana jest kontaktem z patogenami (bakteriami, wirusami lub pasożytami). Biegunkę infekcyjną wywołać mogą zakażenia rotawirusowe, salmonelloza, czy np. infekcje E. Coli.
- Biegunka podróżnych występuje u osób podróżujących do regionów o innym klimacie lub nietypowych warunkach higienicznych.
- Biegunka pokarmowa wywołana jest spożyciem pokarmów lub wody zanieczyszczonych bakteriami, wirusami lub toksynami.
- Biegunka jako objaw alergii na określone pokarmy lub składniki pokarmowe.
- Biegunka stresowa wynika z intensywnego stresu lub długotrwałego emocjonalnego napięcia.
- Biegunka przewlekła natomiast to trwające dłużej niż kilka tygodni rozwolnienie, które może być objawem chorób przewlekłych, takich jak choroba trzewna czy nadwrażliwe jelita.
Przewlekła biegunka – diagnostyka
Kiedy rozwolnienie przybiera postać przedłużającej się, przewlekłej biegunki, konieczna jest wnikliwa diagnostyka. Kompleksowe podejście do przewlekłej biegunki obejmuje zazwyczaj badania laboratoryjne i obrazowe, testy diagnostyczne oraz konsultacje specjalistyczne.
- Testy diagnostyczne wykonywane w diagnostyce przewlekłych biegunek obejmują przede wszystkim badania kału oraz badania krwi. Badanie kału pomaga wykluczyć bądź potwierdzić obecność pasożytów i krwi utajonej, a analiza krwi pozwala wykryć obecność stanów zapalnych, niedobory składników odżywczych lub inne nieprawidłowości.
- Badania obrazowe, takie jak gastroskopia, kolonoskopia, USG pozwolą ocenić stan śluzówki i wykryć ewentualne zmiany strukturalne układu pokarmowego.
- Jeśli zachodzi podejrzenie, że przewlekła biegunka może być spowodowana przez alergię pokarmową, nietolerancję bądź przewlekłe infekcje, może być konieczne wykonanie odpowiednich testów, np. w kierunku zakażenia Helicobacter pylori czy celiakii.
- Stres i inne czynniki emocjonalne mogą mieć wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego. Konsultacja psychologiczna może dostarczyć informacji pomocnych w procesie diagnozowania problemów ze strony układu pokarmowego.
- Konsultacja dietetyczna może być istotnym elementem diagnostyki przewlekłych biegunek. Dietetyk pomoże zidentyfikować czynniki żywieniowe, które mogą przyczyniać się do problemu oraz wdrożyć odpowiednie zmiany w diecie, które nie tylko przyniosą ulgę w objawach, ale także pomogą uzupełnić niedobory utraconych na skutek biegunek składników odżywczych.
Jak zatrzymać rozwolnienie?
Zahamowanie biegunki zależy od przyczyny i stopnia nasilenia. Doraźnie stosuje się zazwyczaj leki przeciwbiegunkowe oraz wprowadza zmiany w diecie, natomiast w przypadku przewlekłego, wynikającego z różnych stanów zdrowotnych rozwolnienia ważna jest wnikliwa diagnostyka i leczenie wycelowane w przyczynę problemu.
Leki na biegunkę
Leki na biegunkę mogą być skuteczne w łagodzeniu objawów, ale ważne jest stosowanie ich zgodnie z zaleceniami lekarza lub instrukcjami zawartymi na ulotce dołączonej do opakowania. Loperamid to jeden z najczęściej stosowanych leków przeciwbiegunkowych. Działa poprzez zmniejszanie perystaltyki jelit, co pomaga zmniejszyć częstotliwość wypróżnień. Jest dostępny bez recepty w formie tabletek lub kapsułek. Difenoksylat z atropiną to lek na biegunkę, który działa podobnie jak loperamid, ale jest dostępny wyłącznie na receptę. Węgiel leczniczy, zwany także węglem aktywnym bywa stosowany jako naturalny środek na biegunkę. Działa poprzez absorpcję toksyn i substancji, które mogą powodować biegunkę, jednak jego skuteczność może się różnić w zależności od przyczyny rozwolnienia. W przypadku węgla leczniczego ważne jest także przestrzeganie zaleceń dotyczących stosowania, ponieważ nadmierne dawki mogą prowadzić do niekorzystnych skutków, takich jak zaparcia lub zaburzenia wchłaniania składników odżywczych. W przypadku biegunki spowodowanej infekcją bakteryjną lekarz może zalecić antybiotyki w celu zwalczania patogenu. Jednak są one zalecane tylko wtedy, gdy istnieje potwierdzona bakteryjna przyczyna biegunki.
Domowe sposoby na rozwolnienie
Domowe sposoby, takie jak właściwe nawodnienie, zmiany w sposobie odżywiania czy stosowanie probiotyków i ziołowych herbatek mogą pomóc w łagodzeniu objawów łagodnej biegunki.
- Utrzymanie właściwego nawodnienia organizmu jest szczególnie ważne podczas rozwolnienia. Zaleca się picie odpowiedniej ilości płynów, takich jak woda, buliony warzywne, warto również sięgnąć po dostępne w aptekach elektrolity bądź przygotowany samodzielnie napój izotoniczny z cukrem, solą kuchenną i dodatkami smakowymi takimi jak sok z owoców czy zioła.
- Dieta podczas biegunki powinna opierać się na łagodnych, łatwo strawnych posiłkach, takich jak ryż, sucharki, pieczone jabłka, gotowane warzywa czy buliony warzywne. Zaleca się unikanie tłustych, pikantnych, ostrych, słodkich potraw oraz produktów mlecznych, które mogą pogarszać biegunkę.
- Spożywanie produktów zawierających naturalne probiotyki, takie jak jogurty naturalne, kefiry czy kiszonki, może pomóc w przywróceniu równowagi flory bakteryjnej jelit. Po naturalne probiotyki należy sięgnąć po ustaniu rozwolnienia. W trakcie trwania biegunki zaleca się probiotyki z apteki.
- Herbatki ziołowe, takie jak napar z imbiru, mięty pieprzowej czy rumianku, mogą mieć właściwości łagodzące dla układu pokarmowego.
- W czasie biegunki i po kluczowy dla organizmu jest odpoczynek, który przyspieszy regenerację i wzmocni odporność.
Bibliografia:
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie Zdrowego i Chorego Człowieka. PZWL, Warszawa, 2021.
- Hałoń A., Samet A., Gładysz A., Inglot M., Biegunki–etiopatogeneza i klinika w świetle współczesnej wiedzy, Przewodnik Lekarza, 2000, 10: 19-26.
- Jarosz M., Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, Warszawa, 2017.
- Strzelecka H., Kowalski J., Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, Warszawa, PWN, 2000.
- Szajewska H., Ostra biegunka infekcyjna, Klinika Pediatrii WUM, 2020.
Wasielica-Berger J., Ostra biegunka, Gastroenterologia Kliniczna, 2018, tom 10, nr 1: 14–22.
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Ewa Rutkowska-Król – redaktor naczelna z ponad 10-letnim doświadczeniem, specjalizująca się w tworzeniu treści produktowych oraz artykułów o tematyce medycznej. Przez lata miała okazję współpracować z różnymi firmami z branży zdrowia i farmacji, dostarczając merytoryczne i angażujące teksty. Jej pasją jest przekształcanie skomplikowanych zagadnień medycznych w przystępne treści, które pomagają czytelnikom lepiej zrozumieć świat zdrowia i dbania o siebie.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Biegunka – przyczyny rozwolnienia, objawy i leczenie
Biegunka to stan charakteryzujący się częstymi i luźnymi wypróżnieniami. Jest to objaw różnych problemów zdrowotnych, takich jak infekcje bakteryjne, wirusowe lub pasożytnicze, reakcje alergiczne, stres, niestrawność pokarmowa lub zatrucie, czy też choroby przewlekłe, takie jak choroba trzewna czy zespół jelita drażliwego. Biegunka objawy Objawy biegunki mogą różnić się w zależności od przyczyny i stopnia nasilenia. Typowe symptomy obejmują: luźne stolce o płynnej konsystencji, częste wypróżnianie, dyskomfort, skurcze lub ból w okolicach brzucha, wzdęcia związane z nadmierną produkcją gazów w jelitach, nudności, nudności i wymioty - w przypadku poważniejszych zakażeń lub toksycznej biegunki, gorączkę (np. w przebiegu biegunki infekcyjnej), ogólne osłabienie i odwodnienie, brak apetytu. Rodzaje i przyczyny biegunki Typy biegunek zależą w głównej mierze od czynników wywołujących rozwolnienie. Wyróżnia się: biegunkę infekcyjną, biegunkę podróżnych, biegunkę pokarmową, reakcyjną stresową i przewlekłą. Biegunka infekcyjna spowodowana jest kontaktem z patogenami (bakteriami, wirusami lub pasożytami). Biegunkę infekcyjną wywołać mogą zakażenia rotawirusowe, salmonelloza, czy np. infekcje E. Coli. Biegunka podróżnych występuje u osób podróżujących do regionów o innym klimacie lub nietypowych warunkach higienicznych. Biegunka pokarmowa wywołana jest spożyciem pokarmów lub wody zanieczyszczonych bakteriami, wirusami lub toksynami. Biegunka jako objaw alergii na określone pokarmy lub składniki pokarmowe. Biegunka stresowa wynika z intensywnego stresu lub długotrwałego emocjonalnego napięcia. Biegunka przewlekła natomiast to trwające dłużej niż kilka tygodni rozwolnienie, które może być objawem chorób przewlekłych, takich jak choroba trzewna czy nadwrażliwe jelita.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Cera naczynkowa - jak wygląda i jak ją właściwie pielęgnować?
Skóra naczynkowa charakteryzuje się delikatnymi, cienkimi naczynkami krwionośnymi tuż pod powierzchnią skóry, które mogą łatwo pękać, tworząc zaczerwienienia i widoczne szczególnie na policzkach, nosie lub w okolicach dekoltu teleangiektazje - tzw. „pajączki”. Cera naczynkowa jest wrażliwa, skłonna do podrażnień i łatwo reaguje na zmiany temperatury, silne kosmetyki, stres czy nieodpowiednią pielęgnację. Pielęgnacja tego typu cery powinna zatem nie tylko redukować widoczne zmiany, ale także wzmacniać jej barierę ochronną, by zapobiec powstawaniu kolejnych „pajączków”. Popękane naczynka na twarzy – przyczyny Pękające naczynka to najczęściej wynik osłabienia naturalnej odporności skóry oraz ścianek naczyń krwionośnych. Do powstawania pajączków przyczyniać się mogą także nieodpowiednia pielęgnacja z zastosowaniem niewłaściwych kosmetyków, nadmierna ekspozycja na słońce czy gwałtowne zmiany temperatury, np. przejście z zimna do ciepłego pomieszczenia. Na pogorszenia kondycji cery naczynkowej wpływać może również styl życia – przewlekły stres, palenie papierosów czy spożywanie alkoholu.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Zapalenie pęcherza – objawy, przyczyny, leczenie i sposoby zapobiegania infekcji
Zapalenie pęcherza to jedna z najczęściej występujących infekcji układu moczowego, która może dotknąć zarówno kobiet jak i mężczyzn niezależnie od wieku. Choroba ta jest najczęściej wynikiem zakażenia bakteryjnego i objawia się zazwyczaj częstym oddawaniem moczu z uczuciem niepełnego opróżnienia pęcherza oraz bólem i pieczeniem przy mikcji. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie przyniosą szybką ulgę oraz zapobiegną rozprzestrzenianiu się infekcji i powikłaniom. Objawy zapalenia pęcherza Najczęstsze symptomy zapalenia to parcie na pęcherz, nawet jeśli jest on tylko częściowo wypełniony, oraz ból lub pieczenie przy mikcji. Inne objawy to mętny, czasami nieprzyjemnie pachnący mocz, a także krwiomocz, który może pojawić się w bardziej zaawansowanych przypadkach infekcji. Dodatkowo osoba cierpiąca na zapalenie pęcherza może odczuwać ból w dolnej części brzucha lub w okolicach miednicy, będący wynikiem stanu zapalnego. W niektórych przypadkach mogą wystąpić także ogólne objawy infekcji, takie jak gorączka, osłabienie i nudności. Częste parcie na mocz – uczucie potrzeby częstego oddawania moczu, nawet przy niewielkiej ilości. Uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza – mimo oddania moczu nadal występuje potrzeba skorzystania z toalety. Ból i pieczenie przy oddawaniu moczu – uczucie dyskomfortu, pieczenia lub kłucia podczas mikcji.Ból w podbrzuszu – uczucie ucisku lub bólu w dolnej części brzucha. Zmiana koloru i zapachu moczu – może być mętny, ciemniejszy lub mieć nieprzyjemny zapach. Obecność krwi w moczu – rzadziej występujący objaw, ale możliwy przy bardziej zaawansowanym stanie zapalnym. Podwyższona temperatura ciała – w niektórych przypadkach może pojawić się stan podgorączkowy.
czytaj
Ewa Rutkowska-Król
Redaktor naczelna
Odchudzanie - jak schudnąć z brzucha?
Otyłość brzuszna to złożony problem, który może być wynikiem interakcji wielu różnych czynników. Osoby z nadmierną ilością tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha mogą być bardziej narażone na ryzyko wystąpienia poważnych schorzeń, takich jak choroby serca, udary mózgu, cukrzyca typu 2 i niektóre rodzaje nowotworów, dlatego tak ważne jest prowadzenie zdrowego stylu życia, który obejmuje zrównoważoną dietę, regularną aktywność fizyczną oraz unikanie czynników ryzyka, które mogą sprzyjać otyłości. Otyłość brzuszna przyczyny Otyłość brzuszna, nazywana również otyłością centralną lub otyłością typu jabłko, to stan, w którym nadmiar tkanki tłuszczowej gromadzi się głównie w okolicy brzucha. Przyczyny tego rodzaju otyłości są zazwyczaj wieloczynnikowe i mogą obejmować nieprawidłową dietę i niewystarczającą aktywność fizyczną, genetykę, zaburzenia metaboliczne, a także wiek i niezdrowe nawyki. Spożywanie zbyt dużej ilości kalorii w stosunku do zapotrzebowania energetycznego organizmu, szczególnie w połączeniu z brakiem regularnej aktywności fizycznej, może prowadzić do gromadzenia się tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha. Czynniki dziedziczne mogą predysponować do otyłości brzusznej. Istnieją geny, które mogą wpływać na sposób, w jaki organizm magazynuje tłuszcz, oraz na to, gdzie w organizmie tkanka tłuszczowa jest gromadzona. Długotrwały stres może prowadzić do wzrostu poziomu kortyzolu, hormonu stresu, który z kolei może zwiększać skłonność do odkładania się tłuszczu w okolicy brzucha. Spożywany w nadmiarze alkohol może przyczyniać się do odkładania się tłuszczu w okolicy brzucha, tworząc tzw. "oponkę". Zaburzenia takie jak insulinooporność, cukrzyca typu 2 i zespół metaboliczny mogą sprzyjać gromadzeniu się tłuszczu. Dieta bogata w cukry proste i przetworzone produkty spożywcze może przyczynić się do nadmiernego wzrostu masy ciała, w tym także otyłości brzusznej. Brak odpowiedniej ilości snu może zakłócać równowagę hormonalną organizmu, co może prowadzić do wzrostu apetytu i zwiększonego odkładania się tłuszczu. Z wiekiem zmienia się sposób, w jaki organizm magazynuje tłuszcz, co może prowadzić do otyłości brzusznej, zwłaszcza u osób starszych.
czytaj